طرحی که هیچ مشکلی را حل نخواهد کرد!

فرارو- نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز سه‌شنبه به کلیات طرح ساماندهی و انتقال پایتخت سیاسی و اداری رای دادند.

در این طرح که کلیات آن با 110 رای موافق، 67 رای مخالف و 10 رای ممتنع از مجموع 214 نماینده حاضر به تصویب رسید، شورایی متشکل از رییس‌جمهور یا معاون اول و برخی وزرا پیش‌بینی شده که این شورا موظف است حداکثر ظرف دو سال مکان مناسب برای انتقال پایتخت سیاسی و اداری را انتخاب کند.

با تصویب کلیات، این طرح برای بررسی بیشتر به کمیسیون شوراها ارجاع شد تا پس از بررسی مجدد این کمیسیون، جزئیات آن در صحن علنی مجلس مطرح شود.

راه حلی برای مشکلی که موجود نیست!
مهندس محسن بهرام غفاری کارشناس مسکن و شهرسازی در گفتگو با فرارو گفت: «طرح انتقال پایتخت از تهران سابقه خیلی طولانی در کشور دارد. از قبل انقلاب بحث هایی وجود داشت که بعد کنار گذاشته شد و پس از پیروزی انقلاب و به خصوص پس از پایان جنگ در دوران مرحوم کازرونی جدی تر شد و با مصوبه هیات دولت شش نقطه را نیز مطالعه کردند که به جایی نرسید.»

وی ادامه داد: «البته این مطالعات باعث افزایش قیمت زمین در این شش نقطه مانند لواسان، گلندوک و ... شد. آن زمان دولت به دنبال این طرح بود، اما اکنون مجلس یا تعدادی از نمایندگان به دنبال آن هستند.»

رئیس پیشین سازمان نظام مهندسی استان تهران اظهار کرد: «به نظر من این طرح یک طرح غیرکارشناسی و شکست خورده ای است.»

وی ادامه داد: «تجربه جهانی این کار در برزیل و پاکستان که مربوط به ایده های شهرسازی در دهه 1960 است آشکار کرد که این راه حل برای حل مسائل و مشکلات پایتخت سابق نیست، بلکه برای ایجاد یک پایتخت جدید است و مشکلات پایتخت سابق همچنان باقی خواهد ماند.»

وی افزود: «به این معنا که نه اسلام آباد و نه برازیلیا نتوانستند باری از دوش پایتخت های سابق پاکستان و برزیل بردارند.»

بهرام غفاری گفت: «صرف نظر از هزینه های فوق العاده هنگفت این طرح باید گفت توجیه این طرح این است که مردم در جایی که خدمات بهتری ارائه می شود جمع می شوند و خدمات بهتر در شهری است که ستادهای مرکزی حکومتی در آنجا مستقر است و لذا آن شهر شلوغ خواهد شد و مشکلاتی همچون تراکم بالا، ترافیک و آلودگی هوا و ... بروز می کند.»

وی ادامه داد: «اگر این ایده درست باشد قاعدتا انتقال پایتخت باید بر اساس این محاسبه باشد که چه سهمی از مشکلات تهران ناشی از پایتخت بودن آن است؟ یعنی چه درصدی از ترددهای داخل شهر ناشی از مراجعه به ادارات دولتی است؟»

وی افزود: «تاکنون هیچ مطالعه دقیقی در این باره داده نشده است. لذا اینکه گفته شود عمده تردد شهروندان در پایتخت به دلیل مراجعه به ادارات دولتی است اشتباه است.»

این چهره ماندگار نظام مهندسی ساختمان کشور خاطرنشان کرد: «از سوی دیگر امروز عمده کارها از طریق مجازی و توسط دولت الکترونیک انجام می شود. لذا طرح انتقال پایتخت برای نجات دستگاههای حکومتی و نه نجات مردم تهران است و با انتقال دستگاههای حکومتی همچنان مشکلات تهران باقی می ماند.»

وی تصریح کرد: «بنابراین طرح انتقال پایتخت از تهران راه حلی است برای مشکلی که موجود نیست. یعنی حضور قوای سه گانه و دستگاههای حکومتی در تهران مشکلی ایجاد نکرده که برای آن راه حل داده شود.»

بهرام غفاری گفت: «از سوی دیگر اگر امروز نمایندگان مجلس به آلودگی هوا فکر می کنند به این دلیل است که در تهران زندگی می کنند و اگر به شهر دیگری منتقل شوند اساسا حساسیت نسبت به مشکلات تهران به میزان زیادی کاهش خواهد یافت.»

وی ادامه داد: «همچنین امروز چون آقای قالیباف شهردار پایتخت است می تواند بر فرض در هیات وزیران حضور یابد یا به دفتر مقام معظم رهبری برود. اما وقتی پایتخت تغییر کند این دسترسی برای شهردار تهران از بین خواهد رفت و لذا برای حل معظلات تهران با محدودیت های بیشتر مواجه خواهد شد.»

این کارشناس شهرسازی تاکید کرد: «بنابراین هیچ نکته مثبتی در این طرح وجود ندارد و با این طرح مشکلات تهران حل که نخواهد شد هیچ، بلکه بسیار افزوده هم خواهد شد.»

مشکلی از شهر تهران حل نخواهد کرد
اما دکتر علی خاکساری استاد دانشگاه و کارشناس برنامه ریزی شهری و منطقه ای در گفتگو با فرارو گفت: «طرح انتقال پایتخت از تهران طی یک دهه گذشته هرازگاهی مطرح شده و به نظر می رسد هنوز کار کارشناسی، تخصصی، دقیق و کامل روی آن انجام نشده است.»

وی ادامه داد: «در طول سالیان اخیر این طرح عمدتا در حول و حوش همین فصل از سال مطرح شده است. یعنی زمانی که آلودگی هوای تهران به حد نامطلوبی می رسد سیاست گذاران کشور به فکر انتقال پایتخت می افتند.»

وی افزود: «لذا زمان طرح این موضوع نیز بیانگر این مسئله است که این طرح یک طرح کارشناسی نیست و بیشتر طرحی موضعی و برگرفته از یک تصمیم عجولانه است.»

این کارشناس برنامه ریزی شهری گفت: «بنده در حال حاضر نه موافق و نه مخالف طرح انتقال پایتخت هستم و معتقدم این تصمیم نیاز به کار کارشناسی و تخصصی بسیار دقیق توسط برنامه ریزان شهری و منطقه ای دارد.»

خاکساری اظهار کرد: «درباره بحث جایگاه پایتخت در دنیا دو الگو وجود دارد؛ الگوی آمریکای شمالی و الگوی اروپا که هر دوی این الگوها به بهترین وجه جواب داده اند.»

وی ادامه داد: «الگوی آمریکای شمالی بدین گونه است که شهرهای عمده و بزرگ جمعیتی، پایتخت نیستند. به طور مثال در آمریکا بزرگ ترین شهر نیویورک است و بعد از آن لوس آنجلس و شیکاگو قرار دارند و پایتخت این کشور شهر کوچکی به نام واشنگتن است. یا در کانادا در میان شهرهای بزرگی مانند تورنتو، ونکوور و مونترال یک شهر کوچک به نام اُتاوا پایتخت است.»

وی افزود: «اما در الگوی اروپایی شهر بزرگ پایتخت است که می توان به لندن و پاریس اشاره کرد. در این میان معلوم نیست ما قرار است چه الگویی را دنبال کنیم.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «در انتقال پایتخت از تهران این استدلال وجود دارد که چون تهران پایتخت است جمعیت زیادی در خود جای داده و مشکلاتی همچون ترافیک، آلودگی هوا و ... در این شهر ایجاد شده است.»

وی ادامه داد: «اما به نظر من آلودگی هوای تهران ناشی از پایتخت بودن این شهر نیست و اگر پایتخت از تهران منتقل شود آلودگی هوا و دیگر مشکلات این شهر حل نخواهد شد و حتی ممکن است برخی مشکلات آن تشدید شود.»

خاکساری گفت: «دو کشور همسایه ما (پاکستان و ترکیه) طرح انتقال پایتخت را تجربه کردند که باید دید چقدر موفق بودند. به نظر من هیچگاه استانبول جذابیت خود را برای مردم ترکیه از دست نداده است و مشکلات ترافیک و آلودگی هوا در این شهر همچنان وجود دارد و این مسئله برای کراچی نیز صدق می کند.»

وی ادامه داد: «از سوی دیگر در طرح انتقال پایتخت قرار است پایتخت سیاسی منتقل شود و یکسری وزارت خانه و سفارت خانه به شهری دیگر منتقل شود که آن هم با توجه به تجربه ای که ما داریم تمام اینها ساختمان و نیروهای خود را در تهران حفظ خواهند کرد و تنها دفتری در پایتخت جدید تاسیس خواهند کرد.»

وی افزود: «لذا این اقدام مشکلی از شهر تهران حل نخواهد کرد.»