پروژه گلستان، گورستان تهرانی‌ها نشود

ديوارها ترك خورده‌اند. ترك‌هاي عمودي نشانه نشست است و ترك‌هاي افقي نشانه‌يي از رانش؛ پشت ديوار يكي از خانه‌ها را با تكه‌يي تير آهن وصله پينه كرده‌اند. داخل حياط يك خانه هم به همين روز افتاده است.

كوچه در برخي نقاط با قير پر شده است. ديوارهاي همه همسايه‌هايي كه روبه‌روي پروژه گلستان در كوچه عليخاني خيابان شيراز جنوبي ساكن هستند شكاف خطرناكي افتاده است، شكافي كه به گفته ساكنان در ابتدا تنها يك ترك مويي بوده است. بوي ترس از همه جا بلند شده. دست‌شان به جايي نرسيده است و مي‌ترسند. اتاق خانه‌هايشان، پنجره‌شان و زمين در حال حركت است. مي‌ترسند شبانه گلستان، گورستان خانواده‌هايشان شود. اينجا اوضاع از پروژه ايران زمين بدتر است. لوله‌هاي آب بارها تركيده، درهاي ورودي خانه‌ها به دليل نشست زمين باز نمي‌شود. ترك ديوارهاي مجاور هر خانه به اندازه‌يي است كه ديدنش ترس زلزله را به جان آدم مي‌اندازد اما نامه‌نگاري‌ها تاكنون به جايي نرسيده و همه جا پر از سكوت شده است؛ سكوتي كه دلهره‌آور‌تر از هر نوع حرف زدني است.

داغ باغ بر دل ساكنان است
32 سال قبل از اين، 15 هزار متر مربع فضاي سبز با تعداد زيادي درخت بخشي از كوچه عليخاني شرقي را تشكيل مي‌داد. باغي بزرگ و زيبا كه به حاجي غدير تعلق داشت و گلستان امير نام داشت اما بعدها فروخته شد تا به فضاي سبز تبديل شود و قرار بود فرهنگسراي مولانا در آن احداث شود. آنقدر درخت داشت و سبز بود كه در تصاوير گوگل ارث هم مي‌توان مشاهده كرد كه چه بود و چه شد. از سبزي‌اش چند درخت كاج و چند درخت خشك شده باقي مانده و به گفته ساكنان كوچه عليخاني كه پنجره‌هايشان به اين باغ مشرف بود، درخت‌ها را با نفت سوزاندند و ذره ذره حياتش را خشكاندند. زمين هم از سوي شهرداري به شركت سرمايه‌گذاري بيمه ايران سبا فروخته شد. اين روزها ديگر نه تنها داغ باغ بر دل ساكنان مانده بلكه از مرگ زير آوار مي‌ترسند.

ترك‌هايي كه ساكنان را مي‌ترساند اما مسوولان را نه!
يكي از ساكنان ضلع شمال شرقي كوچه عليخاني درباره آنچه پروژه گلستان بر سر همسايگان آورده است به «اعتماد» گفت: يك سال پيش اين پروژه آغاز به كار كرد اما از ارديبهشت ماه امسال آثار تخريبي در خانه‌ها نمودار شد به طوري كه تمام حياط‌هاي ضلع شمالي در ابتدا حياط‌هايشان درگير شد و اكنون ترك‌ها به خانه‌ها كشيده شده است.

اظهارات اين ساكن منطقه حاكي از آن است كه سه ساختمان از شهرداري اخطار تخليه گرفته‌اند و آنقدر آسيب‌ها جدي بوده است كه به خانوارها اعلام شده نبايد در اين ساختمان‌ها ساكن باشند.

اين ساكن پلاك 23 گفت: خانه ما حادترين علايم را داشته چرا كه هم شيراز جنوبي و هم كوچه عليخاني درگير شده است و اين خانه دقيقا در نبش قرار دارد و با وجود آنكه قرار است ايمن‌سازي صورت گيرد اما علايم ناشي از نشست و رانش روز به روز در حال افزايش است.

وي درباره روند پيگيري اين وضعيت از مراجع ذي‌صلاح اظهار كرد: به نمايندگي از ساكنان به نظام مهندسي مراجعه كرديم و در آنجا مشخص شد در زير كوچه تونلي قرار دارد كه سه متر خالي است و مساله مهار آب قنات هم وضعيت كار را به اين نقطه رسانده است كه شاهد نشست 11 سانتيمتري كوچه عليخاني باشيم.

به گفته نماينده ساكنان كوچه عليخاني، با وجود آنكه شش ماه بود به مسوولان شركت سرمايه‌گذاري بيمه ايران تذكر داده بودند و كارشناس آنها آمده بود و از ترك‌هاي خانه‌ها و حياط‌ها عكسبرداري كرده بودند اما كاري صورت نگرفت و تنها به بيان اينكه اين مسائل براي هر گودبرداري اتفاق مي‌افتد به بيان اينكه بايد ساكنان با آنها همكاري كنند، بسنده شد.

ساكن شماره 23 كوچه عليخاني اظهار كرد: از آنجا كه ظاهر شدن ترك‌هاي مويي در خانه رو به افزايش بود و توقفي در آنها صورت نگرفته بود به شهرداري و تمام سازمان ذي‌ربط مراجعه كرديم و در نهايت در مهرماه امسال اعلام شد كه نبايد در خانه هايمان ساكن باشيم و مسوول پروژه را موظف كردند ساكنان سه خانه، در هتل سكني داده شوند.

به گزارش «اعتماد» شركت سرمايه‌گذاري بيمه ايران (سبا) به مدت 30 روز هتلي را براي اهالي ساختمان در نظر مي‌گيرد اما با گذشت اين زمان اعلام مي‌كند كه ديگر نمي‌تواند هزينه‌ها را تقبل كند و اين‌بار ساختماني كه متعلق به شركت بود و دقيقا در كنار گود قرار داشت به عنوان محل سكونت به همسايگان پيشنهاد شد.

يكي از ساكنان در اين باره گفت: واقعيت آن است كه هيچ كدام از ما در اين ساختمان احساس امنيت نمي‌كرديم و از آنها تقاضا كرديم ساختمان را كرايه بدهند و به جاي آن ساختماني در سوي ديگري از كوچه خانه‌يي را در اختيارمان قرار دهند اما تاكنون پاسخي دريافت نكرده‌ايم. اين ساكن كوچه عليخاني در بخشي از اظهاراتش به «اعتماد» گفت: ترك‌هاي موجود در ديوارها و اتاق‌ها هر روز حادتر مي‌شوند در حالي كه نگراني‌هاي ما درباره ديوارهاي خانه كه هر روز در حال تغييرات هستند افزايش يافته اما در مقابل شاهد هستيم كسي به فكر ما نيست.

به گزارش «اعتماد» علاوه بر خانه‌هاي مسكوني، در اين كوچه يك خانه سالمندان با حدود 70 سكنه وجود دارد و اين در حالي است كه ساختمان يك شركت با حدود 40 كارمند نيز در اين كوچه قرار دارد كه آنها نيز اخطار تخليه گرفته‌اند. برج بهار نيز كه 83 واحد مسكوني در اختيار دارد با برخورداري از ظرفيت بالاي انساني در اين كوچه واقع شده كه گرچه ساكنانش تاكنون شكايت رسمي به عمل نياورده‌اند اما آنها هم اين روزها با خانه‌هايي مواجهند كه درهايشان بسته نمي‌شود چرا كه نشست بر لولاي درها در تمامي كوچه اثر گذاشته است.

پروژه گلستان ابعاد ديگري هم دارد؛ يكي از آنها طرح مساله كاربري زمين بوده است. به گفته يكي از ساكنان هنوز هم كاربري زمين در طرح تفصيلي فضاي سبز است و تا پيش از ماجراي برج 33 طبقه قرار بوده در فضاي سبز آن فرهنگسراي مولانا احداث شود و مقرر شده بود كه بخش ديگري از زمين به كاربري پارك اختصاص يابد.

زندگي با ترس به بخشي از حال و روز تعدادي از ساكنان كوچه عليخاني تبديل شده و اين در حالي است كه پرسش‌هاي زيادي درباره پروژه گلستان وجود دارد. چرا قبل از آغاز به كار اين پروژه براي حفظ ساختمان‌ها تدبير نشده است تا امروز شاهد تخريب شدن زندگي ساكنان كوچه عليخاني شرقي نباشيم. ساختار زندگي تعدادي از سكنه در حالي به هم ريخته است كه به گفته ساكنان، كسي به آنها چيزي نمي‌گويد و سكوت پشت صحنه آنها را در بيم وقوع يك فاجعه فرو برده است.


اقدامات زير پوستي مسوولان به كجا رسيد؟
به گزارش «اعتماد»، اخطاريه شهرداري منطقه 6 در 28 مهرماه سال جاري به مالكان پلاك 23 كوچه عليخاني شرقي حكايت از آن دارد كه آنها نيز از خطرات پروژه گلستان آگاه هستند. بر اساس نامه شماره 51889/506 ابوالفضل كاظمي، شهردار ناحيه 6 در اين اخطاريه اعلام كرده است: «به اين وسيله به شما اخطار مي‌شود بلافاصله پس از رويت اين اخطاريه نسبت به تخليه ملك و اجازه حفر چاه جهت گمانه‌زني وضعيت خاك يا شناسايي زمين اقدام بايسته معمول داريد و در صورت عدم توجه مسووليت هرگونه صدمات احتمالي مالي و جاني آتي بر عهده مالكين خواهد بود و شهرداري در اين خصوص هيچ گونه مسووليتي بر عهده نخواهد داشت.»

به اين ‌ترتيب اين پرسش مطرح مي‌شود چرا ماجراي حفر چاه و شناسايي وضعيت خاك تا قبل از آغاز پروژه صورت نگرفته است؟ چرا بعد از اين تاريخ تاكنون پروژه به فعاليت خود ادامه داده به طوري كه ترك‌هاي وسيع‌تر و خرابي خانه‌ها بيشتر شده است؟

نامه ديگري در اختيار روزنامه اعتماد قرار دارد كه مهدي چمران، رييس شوراي عالي استان‌ها خطاب به عظيم بابايي، شهردار منطقه 6 تهران آن را نوشته است. نامه‌يي كه در تاريخ 30 آذرماه سال جاري با اشاره به شكواييه اهالي (مالكان و ساكنان) خيابان شيراز جنوبي كوچه عليخاني شرقي در آن اعلام شده است: «درباره پروژه در دست اقدام گلستان مربوط به بيمه ايران و به كارفرمايي شركت سرمايه‌گذاري سبا و گودبرداري در دست اجرا كه خطرات غيرقابل جبران و آسيب‌هاي جدي دارد (به استناد تصاوير و پيوست و اعلام اهالي امضا‌كننده) لازم است دستور فرماييد با بررسي حضوري و فني در محل،

نسبت به جلوگيري از عواقب وخيم احتمالي و خطرات ناشي از آن اقدام شود. چمران در اين نامه تاكيد كرده است: چنانچه تاخيري در اين امر صورت گيرد، مساله خسارت مالي و جاني آن قابل جبران نخواهد بود.

حال پرسش اينجاست كه با گذشت يك ماه از اين نامه چه اقدامي صورت گرفته است و آيا مانعي مقابل دست‌اندركاران بوده تا همچون پروژه ايران زمين، فاجعه در سكوت رخ ندهد؟

خبرنگار اعتماد تلاش كرد گفت‌وگويي را با شهردار منطقه 6 انجام دهد اما اين امكان تا زمان انتشار اين گزارش محقق نشد و تنها پناهي، مديركل روابط عمومي منطقه 6 درباره اين پروژه به «اعتماد» گفت: مساله اين پروژه بر اساس آخرين بررسي كارشناسان شهرداري وجود تونل تاسيسات در زير كوچه عليخاني است كه با خاك دستي پر شده است و كارشناسان اعلام كرده‌اند ترك‌هاي واحدهاي مسكوني مربوط به تونل است كه وزارت نيرو در ارتباط با آن مسوول است.

وي تاكيد كرد: شهردار منطقه چند ماهي است كه مسووليت را به عهده گرفته است و از جزييات اين پرونده مطلع نيستيم.

خطري ساكنان را تهديد نمي‌كند!
محمد سالاري، عضو شوراي شهر تهران مسوول رسيدگي به اين پرونده شده و در اين رابطه جلسه‌يي تشكيل شده است اما وي در جلسه عمومي هفته گذشته شوراي شهر در رابطه با پروژه گلستان به خبرنگار «اعتماد» گفت: ابعاد اين پرونده زياد است و هنوز به نتايج نهايي نرسيده‌ايم اما در جلسه آتي شورا موضوع بيان مي‌شود.

احمد مسجد جامعي هم در پاسخ به پرسش «اعتماد» از وجود اين پروژه ابراز بي‌اطلاعي كرد و گفت: در اين باره چيزي نمي‌دانم اما طرح موضوع كنيد تا رسيدگي شود.

اما احمد دنيامالي، رييس كميسيون عمران شوراي شهر تهران در گفت‌وگو با «اعتماد» با اشاره به بازديدي كه از گود‌برداري پروژه گلستان داشته است، اظهار كرد: فاصله خانه‌هايي كه آسيب ديده‌اند به ويژه واحد پلاك 23 از محل گودبرداري زياد است اما آنچه امروز شاهد آن هستيم وجود تونلي است كه با خاك دستي پر شده و خانه مذكور درست در شمال اين تونل قرار دارد.

دنيامالي با بيان اينكه حدفاصل خيابان و منطقه‌يي كه در آن گود‌برداري شده است شمع‌زني شده است و من در رابطه با مسائلي كه مطرح شده است، نگراني نديدم. وي با اشاره به اينكه در بازديدي كه از منطقه انجام شده است شهردار نيز حضور داشتند، تاكيد كرد: بر اساس مسائل ايمني، تمامي تمهيدات مهندسي اعمال شده است. رييس كميسيون عمران شهرداري تهران افزود: اگر ساختمان‌هاي مسكوني اين منطقه بر اساس اصول مهندسي ساخته شده باشند با ايجاد گود 33 متري در اين فاصله نبايد هيچ آسيبي به آنها وارد شود و اين نشان مي‌دهد كه مبناي ساخت غلط بوده است در غير اين صورت خللي به آن وارد نمي‌شد.

دنيا مالي درباره طرح وجود قنات و عدم مديريت آب‌هاي روان در جريان گودبرداري پروژه گلستان اظهار كرد: زير سطح شهر تهران آب انبار داريم و حتي غارهاي بزرگ داريم كه در طول ده‌ها سال به وجود آمده است اما اين در حالي است كه نقشه‌يي از گذشته نداريم. وي افزود: بر اساس اطلاعات موجود هم‌اكنون يك ميليارد متر مكعب آب هدر مي‌رود كه بخشي از آن به دليل پوسيدگي لوله‌هاي آب است اما در تلاش هستيم تا با كمك سازمان نقشه‌برداري سونوگرافي از داخل فضاهاي عمومي شهر تهران داشته باشيم تا ببينيم از لحاظ فني در زير سطح چه خبر است.

وي تاكيد كرد: هيچ خطري ساكنان اين كوچه را تهديد نمي‌كند و اين گزارش به اطلاع شورا نيز مي‌رسد.

ترس در كوچه عليخاني خانه كرده است
گود 33 متري آنقدر عظيم است كه ديدنش ترس به جان آدم مي‌اندازد. حرف‌هاي ساكنان را كه بشنويد شايد دل‌تان بسوزد اما همين كه نگاه‌تان به ترك‌هاي درشتي بيفتد كه بر ديوارهاي تمام خانه‌هاي ساكنان مانده آن‌وقت ديگر شما هم سايه ترس را احساس مي‌كنيد. كوچه پر از ترك‌هايي است كه تازه با قير پر شده اما ديوار اتاق ژنراتور برق را نتوانستند درست كنند. جلوي اتاقك نشست زمين به وضوح ديده مي‌شود.

پله‌هايش شكسته است. جاي جوش‌هاي متعدد بر گيره درهاي ورودي ساختمان‌ها گواه آن است كه نشست زمين در لولاها اثر گذاشته است. ترك‌هاي مويي همه جا هست. در حياط‌ها ترك‌ها درشت هستند و در پشت ساختمان آثار ترك به وضوح مشاهده مي‌شود. پروژه گلستان به گواه تابلو اعلاناتش در تاريخ 15 شهريورماه 91 آغاز به كار كرده و بر اساس همان تابلو قرار بوده 15 مردادماه امسال به پايان برسد. سكوت، سكوت و سكوت سبب شده گود گلستان تبديل به ترس عده‌يي شود كه از گورستان مي‌ترسند اما كسي اين روزها صدايشان را نمي‌شود.