bato-adv
کد خبر: ۲۱۴۲۷۳

چرا ایرانیان کتاب نمی‌خوانند؟

تاریخ انتشار: ۱۴:۰۷ - ۲۹ آبان ۱۳۹۳
فرارو- احمد مسجد جامعی، طی فراخوانی از اصحاب فکر و فرهنگ خواست تا همگی با هدف دعوت به کتابخوانی امروز در کتابفروشی های تهران حاضر شوند.

خود اعضای شورای شهر هم طی اقدامی نمادین در این روز به کتاب‌فروشی‌های شهر تهران می‌روند و کتاب می‌فروشند. مهدی چمران رییس شورا هم اعلام کرده است که به دلیل آنکه در این تاریخ در شهر قم حضور دارد، به  یکی از کتابفروشی های این شهر می رود.

تاکنون افراد زیادی به این فراخوان پاسخ مثبت داده اند. از اهالی سینما گرفته تا اساتید دانشگاه و حتی علمای قم. 
 
آمارها حاکی از آن است که سرانه مطالعه در وضعیت هشدار قرار گرفته است. سرانه مطالعه یعنی میانگین مدت زمان مطالعه یک نفر در یک شبانه‌روز.

طبق آمار مطالعات و تحقیقات سازمان ملی جوانان درباره کتابخوانی، 76 درصد از جوانان روزانه کمتر از 30 دقیقه مطالعه می کنند که از این میان، بیشتر از 70 درصد به مطالعه کتاب های روان شناسی و بازاری می پردازند.این در حالیست که بر اساس آمار سازمان اسناد ملی ایران، ژاپن در رده اول مطالعه جهان قرار دارد که میانگین مطالعه آن به طور متوسط 90 دقیقه در روز است. این میزان در کشورهای در حال توسعه ای مانند ترکیه و مالزی به ۵۵ دقیقه می رسد.

بر اساس این آمار میانگین تعداد مطالعه کتاب های غیر درسی 2.7 جلد بوده که این میزان در بین افراد باسواد 3.2 جلد و در میان افراد باسواد اهل مطالعه 6.2 جلد کتاب بوده است. میانگین زمان مطالعه برای باسوادان روزانه 18.42 دقیقه و برای افراد باسواد اهل مطالعه 35.15 دقیقه عنوان شده است.

معضل کتابخوانی تا به جایی پیش رفته که حتی گریبان حوزه ها و محافل نخبه ای و علمی کشور را هم گرفته است. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در این راستا اعلام کرده که برای نهادینه شدن سنت کتابخوانی در کشور باید شوق مطالعه را در کودکان و نوجوانان برانگیزیم. علی جنتی گفته است که: «امید است که روزی برسد که کسانی که به خواستگاری می‌روند به جای اینکه از اموال آنها پرسیده شود از میزان پیوندشان با کتاب و کتاب‌خوانی سوال شود. سستی در مطالعه یکی از پرخسارت‌ترین آفت‌های فرهنگ عمومی است و پیدا کردن ریشه‌های این سستی باید از برنامه‌های مهم توسعه کتاب و کتاب‌خوانی باشد.»

تا به امروز دلایل متفاوتی برای سرانه پایین کتابخوانی در ایران مطرح شده است. از دلایل اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی گرفته تا بهانه های روزمره. اما شاید عمیق ترین دلیل این اتفاق همان کمبود فرهنگ کتابخوانی در ایران باشد. تکرار این سوال که چرا فرهنگ کتاب و کتابخوانی در جامعه ما آنگونه که باید و شاید نهادینه نشده و عمق و گسترش نیافته است؟ و این که حرکت های نمادین اینچنینی همچون حضور افراد سرشناس در کتابفروشی ها می توانند تغییری در این روند ایجاد کنند؟

ناصر فکوهی، انسان شناس معتقد است که فرهنگ کتابخوانی در جامعه ما عمق لازم را ندارد. او می گوید: «آن کنش اجتماعی‌ای که در ارتباط با فرهنگ کتابخوانی می‌بینیم، نهادینه‌شده نیست و عمق زیادی ندارد؛ البته این فرهنگ در مواردی نزد برخی از کنشگران اجتماعی که به صورت حرفه‌ای باید کتاب بخوانند مثل استادان دانشگاه، دانشجویان و روزنامه‌نگاران، پهنه زیادی دارد اما به محض اینکه از این طیف حرفه‌ای و نخبه بیرون می‌آییم، یکباره فرهنگ کتابخوانی رنگ می‌بازد.»

به عقیده این استاد دانشگاه این آسیب حتی در میان نخبگانی که سرمایه فرهنگی دارند اما در حوزه های فناورانه مشغول به کار هستند هم دیده می شود. افرادی همچون مدیران، پزشکان و مهندسان چقدر کنش مطالعه را در خود درونی کرده اند؟

فکوهی معتقد است که مطالعه در ایران یک شکل سطحی و غیر‌سامانمند و عقلانیت نایافته دارد. او می گوید: « در فرهنگ کتابخوانی ما مقدار زیادی پدیده‌های اجتماعی آسیب‌زا مانند خودنمایی دیده می‌شود؛ به این معنا که افراد کتابی را می‌خرند برای اینکه تنها بگویند این کتاب را خریده‌ام. تعداد کتاب‌هایی که در ایران خریده می‌شود اما خوانده نمی‌شود به نظرم رقم بالایی دارد.»

با اینحال عده ای فراخوان مسجد جامعی را مثبت قلمداد کرده و آن را حرکتی جمعی برای دعوت به کتابخوانی دانسته اند. شخصیت های برجسته ی فکری و فرهنگی در کنار هم قرار گرفته و اعلام آمادگی کرده اند تا با این عمل بر میزان اهمیت کتاب تاکید کنند. افرادی همچون آیت الله مصطفی محقق داماد، شفیعی کدکنی، احمدرضا احمدی، لیلی گلستان، فاطمه معتمدآریا، سیدعلی صالحی،دکتر ضیاء موحد، دکتر یوسف اباذری و مصطفی مستور از جمله این افراد هستند که در کتاب فروشی های مختلف شهر حضور میابند و از نزدیک با مردم در خصوص آثارشان صحبت می کنند.  

گفتنی است که قرار است در همین راستا فردا نشستی با عنوان «هم اندیشی کتاب و سینما» هم برگزار شود. قرار است در این مراسم از شش هنرمند سینمایی مروج فرهنگ کتاب و کتابخوانی تجلیل شود.

از نرگس آبیار نویسنده و کارگردان فیلم «شیار 143» به عنوان سینماگر و مولف نزدیک به 30 عنوان کتاب در حوزه ادبیات، فرزاد موتمن کارگردان فیلم «شب های روشن» به خاطر ترویج کتابخوانی در آثار سینمایی خود، محمدعلی سجادی به عنوان سینماگر مولف و مروج کتاب، اندیشه فولادوند به دلیل داشتن مجموعه شعر، سروش صحت به عنوان هنرمند و کارگردان مروج کتابخوانی و بهارک محمودی به عنوان مولف کتاب «تصویر شهر در سینما» تجلیل خواهند شد.

اسامی و محل حضور برخی از چهره های فکری و فرهنگی

نام

مکان

محمدرضا شفیعی کدکنی

نشر آینده

احمدرضا احمدی

نشر ثالث

لیلی گلستان

نشر ثالث

فاطمه معتمدآریا

نشر ثالث

سید علی صالحی

نشر ثالث

جواد مجابی

نشر ثالث

اندیشه فولادوند

نشر ثالث

اسدالله امرایی

نشر ثالث

دکتر مسعود کوثری

موسسه انتشارات علمی- فرهنگی

دکتر امیراسماعیل آذر

انتشارات سخن

دکتررضا شعبانی

انتشارات سخن

دکتر کریم مجتهدی

پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی در خیابان کریمخان

دکتر ناصر تکمیل‌همایون

پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی

لامرضا خاکی

نشر فوژان

رضا ساکی

شهر کتاب بریانک

آیت الله ابراهیم امینی

انتشارات انصاریان قم

آیت الله مصطفی محقق‌داماد

صبح در بنیاد موقوفه ایرج افشار و در محل کتابفروشی آینده، و عصر در مرکز نشر علوم‌اسلامی

دکتر رسول جعفریان

انتشارات دلیل

دکتر ضیاء موحد

شهر کتاب شهید بهشتی

دکتر یوسف اباذری

شهر کتاب شهید بهشتی

دکتر میرجلال‌الدین کزازی

شهر کتاب شهید بهشتی

کتر حسین معصومی‌همدانی

شهر کتاب شهید بهشتی

مصطفی مستور

شهر کتاب شهید بهشتی

دکتر شاپور اعتماد

شهر کتاب شهید بهشتی

دکتر مهدی محبتی

شهر کتاب شهید بهشتی

احمد مسجدجامعی

کتابفروشی طهوری

عبدالحسین مختاباد

خانه فرهنگ و هنر گویا

سین رضازاده

شهر کتاب اقدسیه

کامران فانی

انتشارات اساطیر


bato-adv
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۰۱ - ۱۳۹۳/۰۹/۰۱
اتفاقا" بنده برای اینکه بخوابم کتاب می خوانم. (در حالیکه تو دنیا برای بیدار شدن کتاب می خوانند)
فکور
Iran (Islamic Republic of)
۰۹:۴۷ - ۱۳۹۳/۰۹/۰۱
دلیل اصلیش گرونی کتابه
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۹:۲۳ - ۱۳۹۳/۰۹/۰۱
اگه درج بکنی واقعیت رو بگم:

بدلیل اینکه مردم ما افسرده اند و کسیکه افسرده باشد هیچ دل خوشی برای کتاب خواندن ندارد و درمقابل این تحریک کردن ها برای کتاب خواندن، شخص با خودش خطاب به تحریک کننده می گوید برو بابا دلت خوشه ها من نون ندارم کار ندارم آزادی ندارم و ... ندارم و ندارم و ندارم اونوقت تو میایی و به من می گی برو کتاب بخون!!!!!!!!!!!!!!!!!!
ضمن اینکه گمون نکنم فهمیدن این قضیه خیلی سخت باشه حالا یا طرف خودش رو به اون راه می زنه و یا آنقدر وضعش خوبه که آزادی اجتماعی و سیاسی اش رو هم در کشورهای خارجی و اروپایی بدست می آره و از وضع مردم کشور خودش غافله و به نظرش کتاب نخوندن ملت عجیب می آد!!!!!
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۸:۴۵ - ۱۳۹۳/۰۹/۰۱
در دوره 60-1357 که آزادی نسبی وجود داشت کتاب خوانی خیلی بیشتر از الان بود.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۶:۳۷ - ۱۳۹۳/۰۹/۰۱
به این دلیل که فکر زاحت و شکم سیر و امنیت ندارن
مجله خواندنی ها
انتشار یافته: ۴۱
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۲۴ - ۱۳۹۳/۰۸/۲۹
شما یک عادت خوب ما درزمان حال رانام ببریدکه در دنیا زبان زد هست .
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۵:۲۶ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
جوگیریمون زبانزده! البته اگه عادت خوب بدونیمش نه بد!
ناشناس
Sweden
۱۴:۴۸ - ۱۳۹۳/۰۸/۲۹
چرا کتاب نمیخونن؟! بخاطر اینکه همش توی خیابونن! کی وقت کنن کتاب بخونن؟!
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۵:۰۸ - ۱۳۹۳/۰۸/۲۹
به همان دلیل که گوشت نمیخورند و لباس نمیخرند و مسافرت نمیروند و ماشین نمیخرند و خانه نمیخرند و ازدواج نمیکنند و...!!!!
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۷:۵۵ - ۱۳۹۳/۰۸/۲۹
دقیقا درست گفتی.
لُر
Iran (Islamic Republic of)
۰۰:۰۵ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
بهترین جواب. هرچند من و خانوادم خیلی مطالعه میکنیم و در هر اتاقی کتابخانه داریم نه تلوزیون.
ناشناس
United States of America
۰۹:۵۷ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
اصلا هم اینطور نیست چرا قبض موبایل و فیش اینترنت و .... همه پرداخت میشه ولی واسه کتاب دستمون میلرزه پول بدیم و بدتر از اون وقت بزاریم که بخونیم
milad
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۲۵ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
اینا که فرمودین همش بهانس , سال 2003 کشور روسیه دچار بهران شدید اقتصادی شد , و همه صنایع اون کشور دچار رکود شد اما صنعت چاپ و نشر رونق بسیار زیادی گرفت. چون همه مردم روسیه که اتفاقا بسیار هم اهل مطالعه هستن فرصت رو غنیمت دونستن و بیشتر مطالعه کردن.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۸:۵۶ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
مورد خطاب اکثریتی هستند که عرضه دارند در این دنیای بزرگ گلیمشان را از اب بیرون بکشند
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۸:۵۳ - ۱۳۹۳/۰۹/۰۱
شما يه سر برو به فست فود هاي محلتون اونجا غلغله است . كتاب تو ايران اونقدر گرون نيست كه نشه خريد . تا وقتي ميشه نشست پاي تلويزيون و اين سريالهاي بي سر و ته تركيه اي رو ديد براي چي آدم به خودش زحمت بده كتاب بخونه
ناشناس
Germany
۱۶:۲۹ - ۱۳۹۳/۰۸/۲۹
کتاب نمیخوانیم چون کتابی که با سلیقه انسان سازگار باشد نیست مطالب توسط نویسندگاه گنگ بیان میشود و ...
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۷:۱۹ - ۱۳۹۳/۰۸/۲۹
چون مدتهاست که کتاب خوب تو این مملکت چاپ نمیشه
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۷:۳۲ - ۱۳۹۳/۰۸/۲۹
با كدام پول؟؟!!!
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۷:۵۵ - ۱۳۹۳/۰۸/۲۹
دلیل من: چون کتابها از ممیزی رد میشه و حس خوبی به اطلاعات داخلشون ندارم.
محمد
Iran (Islamic Republic of)
۱۸:۱۱ - ۱۳۹۳/۰۸/۲۹
هرچه کمتر بدانیم راحت تر هستیم

دانستن مسئولیت میآورد
زهرا
Iran (Islamic Republic of)
۱۹:۵۷ - ۱۳۹۳/۰۸/۲۹
چه دل خوشی دارید !مردم نون ندارن که با ناله سودا کنن اونوقت میگی بیا کتاب بخون ؟اونهم به این گرونی!
احمد یاداور
Iran (Islamic Republic of)
۲۱:۵۶ - ۱۳۹۳/۰۸/۲۹
یکی بهم میگفت چرا نمیخونن منتها از واتس اب وایبر و....شاهکارهای شما را میخونن وبرای همدیگر هم ارسال میکنن
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۲۲:۵۸ - ۱۳۹۳/۰۸/۲۹
اکثرا توو وایبر جوک می خونن!!
علیرضا
Iran (Islamic Republic of)
۲۲:۵۹ - ۱۳۹۳/۰۸/۲۹
مطالعه !!!!!!!!!! هه
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۲۳:۰۲ - ۱۳۹۳/۰۸/۲۹
لیاقت میخواد
ناشناس
United States of America
۲۳:۵۲ - ۱۳۹۳/۰۸/۲۹
کتاب با مطالب جدید و نشنیده کو ؟ همه همان حرف های تلویزیونه دیگه. فقط عنوان و نویسنده فرق داره.
محمد
Iran (Islamic Republic of)
۰۰:۱۲ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
چون صبح تو تاریکی میزنن بیرون و نصفه شب بر میگردن خونه اما بازم شرمنده زن و بچشون میشن...
شیرازی
Iran (Islamic Republic of)
۰۱:۱۴ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
چون ایرانیها نیازی به کتاب خواندن ندارند.در مورد هر چیزی سوال کنی، همه صاحبنظرند.در ضمن با کتاب خواندن که به جایی نمی رسند.
ناشناس
Germany
۰۱:۲۱ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
انقدر مشکلات دارن که دیگه حوصله ی کتاب خوندن رو ندارن!!
ناشناس
Sweden
۰۴:۰۶ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
توي سوئد بچه ها رو از سن كم مي برند كتابخانه
توي مدرسه سر درس سوئدي بايد كتاب داستان بخواند و خلاصه بنويسند و شرح دهند
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۵:۲۴ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
چون خودشون رو عقل کل میدونند. چون بدون اینکه اطلاعات درس و دقیقی در مورد مطلب خاصی داشته باشند خودشون را صاحب صلاحیت می دونند که در باره اش اظهار نظر کنند هر چند که از هر ده کلمه ای که می گویند نه تاش غلط باشه. چون مطالعه کردن احتیاج به وقت و تمرکز و انگیزه و ذوق و شوق یادگیری داره که ایرانی ها نه حوصله اش رو دارند نه وقتش نه انگیزش چون به طریق اولی که گفتم وقتی می تونند بدون همه این دردسرها در مورد همه چیز به راحتی علامه دهر باشند خب چرا اینهمه سختی رو بر خود هموار کنند و مطالعه کنند مخصوصا وقتی از مطالعه کردن نون و آبی هم در نمیاد (البته به جز گروه های خاصی مثل محصلین و دانشجویان و دانشگاهیان که مجبور ند کتابهای درسی یا تخصصی خودشون رو مطالعه کنند)
صهبا
Canada
۰۷:۰۶ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
علتش رو در سيستم آموزشى بايد جستجو كرد. اينجا بچه ها از ٤ سالگى ميروند مدرسه و كتاب خواندن از همون موقع آغاز ميشه. برنامه هايى منظم در كلاس و كتابخانه دارند كه كتاب مى خوانند و درباره اش صحبت مى كنند. در مدرسه هاى ابتدايي بيشتر از نصف ساعتهاي مدرسه به ادبيات تعلق دارد. اينها غير از تكاليف شب و خواندن در منزل است. يك كلام خواندن رو وارد ژنتيك بچه ها مى كنند و اين عادت تا أخر عمر باهاشون مى ماند. در ضمن با كامنتى كه گفته مردم گوشت نمى خرند و ... مخالفم چون مردم هر جايي لازم بدانند خرج مى كنند به استثنايي يك عده از عزيزانى كه واقعا دستشون تنگه. بعلاوه مگه در ايران كتابخانه نيست فقط واقعيت اينه كه در بزرگسالى سخته بشه كسى را تشويق به كتابخوانى كرد.
من كلى وقت گذاشتم اينو نوشتم تو هم فرارو طبق معمول منتشر نكن
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۰۱ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
به این دلیل که در خیلی جاها, زرنگی و چاپلوسی قشر کتاب نخوان و بیسواد, جواب داده و جای دانش و فضل قشر کتابخوان را گرفته است!
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۵۳ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
کجا فرهنگ سازی کردید که حالا نتیجه اش را بخواهید ببینید عزیز دل کتاب خواندن به فرموده نمیشه کتاب خواندن از سر نیاز باید باشد وقتی نیازی احساس نمی شود چرا باید بخواننداینجا می شود تا دلتون بخواهد حرف بدون سند و مدرک زد اینجا کتابها را ممیزی می کنند باید ممیزی را به خود مردم گذاشت مثنوی هفتاد من کاغذ می شود گفت و نوشت از دردها
ناشناس
Japan
۱۱:۰۱ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
سانسور را بردارید!
ناشناس
United States of America
۱۱:۰۹ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
کتاب خواندن مرحله ای از شکوفایی و تعالی انسانه که ورای نیازهای مادی و اولیه است و متاسفانه جامعه ما اکثریت تو همون مرحله تامین نیازهای اساسی موندن و به چیزی بیشتر از این حتی فکر هم نمیکنن...
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۴۲ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
مشکل کتاب است نه کتابخوان
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۴۷ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
به علت فقر
به علت گرفتاری های ایجاد شده از فقر
به علت از بین رفتن حقشان توسط .....
به علت از بین رفتن فرهنگ
به علت ........................
دانشجوی شریف
United States of America
۱۲:۵۸ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
من که از بس کتاب خوندم دارم بالا میارم.
ناشناس
United States of America
۱۴:۰۳ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
شمایی که می گید به خاطر بی پولی مردم مطالعه نمی کنند. تا حالا تعداد آرایشگاه ها ی شهر رو با کتاب فروشی هاش مقایسه کردید ؟
چرا مردمی که مقدار زیادی پول خرج نقاشی کردن صورت و موشون می کنند پول مطالعه ندارند ؟
در ضمن ، کتابخونه های عمومی هم هستند . 7000 تومن برای ثبت نام کافیه. کتاب های الکترونیکی رایگان هم که فراوونه و ماشالله همه هم که تبلت دارند .
می بینید که استدلالتون بی معناست.
محمود
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۲۴ - ۱۳۹۳/۰۸/۳۰
پدیده سانسور و دوری از سلایق مردم در نشر کتاب عامل پدیده عدم استقبال مردم از فرهنگ کتابخوانی است . مردم موضوعات و عناوین مورد علاقه خود را در بازار کتاب نمی یابند . بهمین خاطر دلیلی نمی بینند که برای آن هزینه کنند .