نمایندگان مجلس حق پول گرفتن دارند؟

فرارو- با ادعای محمد رضا رحیمی دریافت منابع مالی در انتخابات گذشته مجلس ابهام آمیز شده است. افکار عمومی در پی فهم این موضوع است که آیا دریافت پول از یک مقام دولتی توسط نمایندگان مجلس درست است یا خیر؟

• افشاگری رحیمی علیه احمدی‌نژاد

به گزارش فرارو، پس از محکومیت محمدرضا رحیمی که با برائت احمدی‌نژاد از او و نامه افشاگرانه وی حاشیه ساز شد. اظهارات محمدرضا باهنر نایب رییس مجلس هشتم و  نهم بود که این حاشیه ها را تداوم بخشید.

باهنر، در کنفرانس خبری بدون تکذیب دریافت منابع مالی از رحیمی با اشاره به اینکه باید مشخص شود پول‌هایی که به کاندیدا‌ها می‌رسد منشاش کثیف نیست و منشا پاک داشته باشد، گفت که اگر کاندیدایی با گرفتن پولی وامدار کسی می‌شود بحث دیگری است. 

نایب رییس مجلس در ادامه گفت: این طور مطرح شده که آقای رحیمی پولی گرفته و آن را به تعدادی از کاندیداها داده است، مثلا به هر کاندیدا از این میزان پول به طور میانگین 5 میلیون می‌رسد که این مبلغ 5 درصد هزینه‌هایشان است، احتمالا کاندیداها هم نمی‌دانستند منشا این پول ناپاک است.

صدور حکم محکومیت محمدرضا رحیمی، علاوه بر این حاشیه‎ها، سوالاتی را هم نزد افکار عمومی ایجاد کرده است. از جمله آنکه آیا نامزدهای انتخاباتی مجاز به دریافت منابع مالی هستند، منابع مالی که به گفته محمد را باهنر منشا آن معلوم نیست پاک است یا ناپاک؟یا اینکه آیا پول‌های پاک که به قول آقایان صرف امور پاک و خیر می‌شود برای نمایندگان تعهدی نسبت به کمک‎کنندگان ایجاد نمی‌کند؟ و آیا این وامدار شدن‌ها نوعی بداخلاقی سیاسی نیست؟ آیا امور خیری که نمایندگان با پول‌های دریافتی انجام می‌دهند در مسیر کسب رای صورت می‌گیرد یا در امور لازم و ضروری؟

به عقیده کارشناسان سیاسی مشکل دریافت کمک مالی در ایران از آنجا پیچیده می شود که این کمک‌های مالی را حزب یا گروه‌سیاسی با ساز و کار روشن نظارتی دریافت نمی‌کند. فرد این کمک مالی را دریافت می‌کند و از این رو می‌تواند در خلا نظارت و شفافیت این پول‌ها را در راه اهداف و منافع شخصی و انتخاباتی خود مصرف کند.

نیت پشت کمک مالی به نمایندگان
داریوش قنبری نماینده پیشین مجلس در رابطه با موضوع چک‌های ۵ میلیونی به فرارو گفت: گفته بودند که این پول‌ها تحت عنوان کمک به مساجد به مردم داده است و همین یکی از ایرادات وارد به موضوع است زیرا وقتی سازمان اوقاف و مراکز مرتبط وجود دارند، چرا باید از طریق نمایندگان مجلس اقدام کرد؟! 

وی در پاسخ به این پرسش که بی‌اطلاعی از منشا پول چه طور می‌تواند این مساله را توجیه کند، گفت: توجه داشته باشید که وقتی کمک‌ها مالی گسترده به نمایندگان می‌شود حتما نیتی پشت آن است و دنبال خرید نماینده هستند. حال اگر ظاهری مثل کمک به مسجد و کار خیر هم داشته باشند چیزی تغییر نمی‌کند زیرا فردی که قصد کارخیر دارد شخصا اقدام می‌کند، بنابراین وقتی سراغ نمایندگان مجلس می‌آیند حتما دلیل دیگری دارد که مثال آن می‌تواند انصراف از استیضاح کردان است. 

این فعال سیاسی افزود: کمک‌های مردمی به ستادهای انتخاباتی معمول است اما در حد ده هزار و پنجاه هزار تومان است و نه خیلی بیشتر. به اضافه اینکه در پرونده مذکور این کمک‌های از سوی یک مقام دولتی به نمایندگان داده شده است و این خود نکته قابل توجهی است. 

با این حال اصولگرایان تلاش می‌کنند تا فرافکنی در این خصوص بداخلاقی‌ها خود را نادیده گرفته و مساله را با محکومیت رحیمی پایان دهند. 

ضرورت شفافیت کمک مالی
ناصر ایمانی، روزنامه نگار اصولگرا با تاکید بر اینکه دریافت پول از سوی کاندیداهای انتخاباتی درهمه دنیا معمول است، به فرارو گفت: هزینه‌های تبلیغات انتخاباتی به قدری است که به طور معمول یک کاندیدا نمی‌تواند از منابع شخصی آن را پرداخت کند لذا دریافت کمک‌های مالی از سوی افراد، احزاب و احزاب اتفاق عجیبی نیست. 

وی ادامه: موضوع دریافت کمک به خودی خود مشکل ساز نیست اما یک نکته قابل توجه وجود دارد و آن سازماندهی ارایه و دریافت کمک مالی به کاندیداهای انتخاباتی است. 

به گفته وی در بسیاری از کشورهای دنیا قوانینی به صورت شفاف در این خصوص وجود دارد و حتی این کمک‌ها به عنوان مالیات لحاظ می‌شود، در بعضی از کشور‌ها ارایه کمک مالی یک سقف مشخص نیز دارد اما در ایران چنین سازماندهی و شفافیتی وجود ندارد و مشکل از همین جا آغاز می‌شود. 

این چهره اصولگرا با اشاره به اینکه تبلیغات انتخاباتی به ویژه در انتخابات ریاست جمهوری هزینه سنگینی دارد، گفت: نمی‌توان گفت همه کاندیدا‌ها اینقدر متمول هستند که این هزینه‌ها را شخصا پرداخت کنند لذا استفاده از منابع مالی بیرونی امری عادی است اما آنچه که اهمیت دارد سلامت این منابع است. 

ایمانی در رابطه با سلامت منابع نیز توضیح داد: اگر این پول از منابع دولتی یا نهادهای وابسته به بخش دولتی نباشد، اگر از بیت المال یا برخی اقدامات رانت گونه به دست نیامده باشد می‌توان گفت که پول پاکی است. 

وی در پاسخ به این پرسش که آیا سلامت منشا پول کافی است که کاندیدا‌ها از آن استفاده کنند؟ و آیا این پول پاک تعهداتی برای آنان به همراه نمی‌آورد؟ گفت: موضوع با اهمیت دیگر این است که پول با منشا پاک، مقصد پاک نیز داشته باشد. گاهی یکی از متنفذین در یک شهرستان به کاندیدایی پول می‌دهد و احتمالا بعدا در قبال آن پول انتظاراتی دارد اما اگر پول پاک در اختیار یک جریان یا حزب قرار گیرد به همین سادگی نمی‌توان نتیجه گرفت که انتظاراتی پشت آن است. 

این کار‌شناس مسایل سیاسی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه چطور می‌توان پول دادن به کاندیدا‌ها را اینگونه توجیه کرد در حالی که در انتخابات‌های کشور ما افراد مطرح می‌شوند و نه احزاب، گفت: اگر این طور بگوییم درواقع همه را زیر سوال برده‌ایم و این شکل حکم دادن‌ها از نظر شرعی و قانونی صحیح نیست. در اینصورت باید پرسید آقای روحانی هزینه تبلیغات انتخاباتی خود را از کجا آورد؟ یا سایر نامزدها هزینه‌ها را چطور تامین کردند؟ 

ایمانی تصریح کرد: تشخیص اینکه تخلفی صورت گرفته یا خیر به عهده مراجع ذی صلاح است و بهتراست ما در بررسی‌ها از پرونده آقای رحیمی فرا‌تر رفته و به صورت کلی‎تر نگاه کنیم. در این صورت روشن می‌شود که با وجود قوانین و مقررات شفاف در این زمینه می‌توان از ایجاد این مشکلات جلوگیری کرد. 

صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز در گفت‌و‌گو با فرارو به همین مساله روشن نبودن قوانین اشاره کرد و گفت: در همه جوامع توسعه یافته مبالغی به احزاب و چهره‌های سیاسی داده می‌شود تا در رقابت‌های انتخاباتی هزینه شود اما این مبالغ و پرداخت کنندگان آن باید روشن باشند. درحزب دموکرات آمریکا، کارگر انگلستان و دیگر احزاب بزرگ دنیا نیز همین اتفاق می‌افتد و همه چیز به صورت شفاف اعلام می‌شود. 

وی تاکید کرد: دریافت پول از شخصی که اکنون محکوم شده است بدون آنکه در جایی اعلام شود حتما جرم است. زیرا اگر اصلاح طلبان پولی گرفته بودند به این سادگی و با این حرف‌ها از موضوع عبور نمی‌شد.