نیاز متقابل

فرارو- تحریم های اقصادی علیه ایران عامل موثری در گسترش روابط ایران و ترکیه است. نگاهی به روابط دو کشور همسایه نشان می‌دهد که در سالهای اخیر در ابعاد سیاسی روابط دوکشور به دلایل مختلف که مهمترین آن مسئله سوریه است، آنچنان گرم نبوده اما با این حال روابط اقتصادی مانعی بزرگ در مقابل سردی کامل روابط بوده است.   

موید حسینی صدر رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و ترکیه٬ هفته قبل از نزدیک بودن سفر هیات دوستی پارلمانی ترکیه به کشورمان خبر داد و گفت: تعامل با کشور ترکیه در راستای به ‌کارگیری دستاوردهای علمی و پیشرفت‌های اقتصادی صورت خواهد گرفت.

نگاهی به روابط سیاسی و اقتصادی ایران و ترکیه نشان می دهد که با وجود فراز و فرودهای بسیار و موضع گیری های سیاسی متفاوت در مواردی همچون دولت بشار اسد، حمایت از داعش و ... دو کشور با علم بر ضرورت همکاری فی مابین بر برقرار ارتباطات دوستانه و قوی تر تاکید داشته اند.

علی خرم کارشناس مسایل بین الملل با تاکید بر چهار عامل همسایگی، تاثیرگذاری در منطقه، شراکت تجاری با ایران و اسلامی بودن ترکیه در گفت وگو با فرارو گفت: مهم ترین دلیلی که باعث می شود گسترش روابط میان دو کشور برای مهم باشد موضوع همسایگی است زیرا همیشه منافع همسایگان با هم گره خورده و اگر امنیت یکی از آنها به خطر افتد، دیگری نیز در معرض خطر است.

وی ادامه داد: با توجه به مشترکات فرهنگی و مذهبی موجود میان ایران و ترکیه گسترش روابط با این کشور برای ما اهمیت ویژه ایی پیدا می کند. فراموش نکنیم که ترکیه دموکراتیک ترین کشور اسلامی منطقه است و بعد از سالها که اختلافاتی میان ما و حزب در قدرت این کشور وجود داشت اکنون با روی کارآمدن اردوغان و حزب عدالت و توسعه امید به گسترش روابط سیاسی بیشتر شده است.

خرم همچنین تاکید کرد: ما براساس سند چشم انداز باید تا ده سال آینده به کشور اول منطقه تبدیل شویم و در حال حاضر ترکیه یکی از تاثیرگذارترین کشورهای این منطقه است لذا تعامل و روابط سیاسی، اقتصادی، صنعتی و ... با این کشور که اکنون از ما جلوتر است اهمیت خاصی دارد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا اختلاف نظرهای میان ایران و ترکیه در مسایل منطقه ایی و بین المللی می تواند مشکلی در روند گسترش روابط دو کشور داشته باشد، گفت: به هر حال در دنیای سیاست خارجی همواره این اختلافات وجود دارد اما منافع ما و البته ترک ها در گرو تعامل و روابط بهتر است لذا باید اجازه داد که اختلافات گذرا مانند تفاوت موضع گیری در مورد دولت بشار اسد به مرور زمان مرتفع شود.

این کارشناس مسایل بین الملل همچنین به ارتباطات تجاری ایران و ترکیه اشاره کرد و گفت: در شرایط تحریمی کنونی به نفع ما است که کالاهای مورد نیاز را از ترکیه وراد کنیم.

خرم در پاسخ به این پرسش که آیا این مساله به معنی نیاز بیشتر ایران به بهبود روابط با ترک ها است، گفت: خیر، این نیاز دوطرفه است زیرا برای ترکیه نیز بهتر است که محصولات خود را به کشور همسایه اش صادر کند و به دنبال بازارهای دورتر نرود.

گفتنی است که نگاهی به روابط اقتصادی دو کشور نشان می دهد که ترکیه بعد از چین، عراق، امارات متحده عربی، هند و افغانستان ششمین بازار هدف کالاهای صادراتی ما است. ارزش صادرات کالاهای ایرانی به این کشور 1640 میلیون دلار است که 5.2 درصد از کل صادرات ایران را تشکیل می دهد.

ترکیه در سال 91 نیز همین رتبه را در میان بازارهای هدف ایران داشته است اما با 1479 میلیون دلار ارزش صادراتی 4.6 درصد از کل صادرات ما سهم داشته است.

این کشور همچنین پنجمین مبدا واردات کالا به ایران است. ارزش واردات ما از این  کشور برابر با 3647 میلیون دلار - 7.4 درصد از کل واردات کشور - است. این درحالی است که ترکیه در سال 91 چهارمین مبدا وارداتی ایران بوده و با 4539 میلیون دلار 8.5 درصد از واردات ما را تشکیل می داده است.

همین نگاه گذرا به آمار گمرک جمهوری اسلامی روشن می کند که در سه سال اخیر از میزان واردات ایران از ترکیه کاسته و بر میزان صادرات ما به آن کشور افزوده شده است. بدون شک این روند رو بهبود در عرصه اقتصادی عامل ترغیب کننده و موثری در تلاش دولتمردان برای گسترش همکاری ها با ترکیه است.

در این میان قوه مقننه نیز علاوه بر دولت و بخش خصوصی می تواند در گسترش روابط نقش مهمی داشته باشد. گروه های دوستی پارلمانی و سفرهایی که در دستور کار قرار دارد یکی از اقدامات مهم و موثر در این زمینه است.

به گفته علی خرم نزدیکی پارلمان های دو کشور سبب می شود که نسبت به پیچیدگی های سیاسی یکدیگر آگاه تر شده و این آگاهی در رشد و توسعه روابط به کار می آید.

این بار هیات پارلمانی ترکیه میهمان کشورمان خواهد شد تا در نتیجه این سفر اقداماتی برای گسترش همکاری های سیاسی و اقتصادی صورت گیرد. هیات پارلمانی ایران نیز پیش از این به ترکیه سفر کرد و اتصال راه‌آهن به مرز بازرگان و همچنین اعلام آمادگی کشور ترکیه برای سرمایه‌گذاری در احداث برخی جاده‌های آذربایجان غربی از ثمرات دیدارهای مذکور بوده است.

ایجاد شهرک صنعتی مشترک میان ایران و ترکیه از دیگر دستاوردهای دیدار مسئولان کشورمان با هیات پارلمانی کشور ترکیه بود که در پی آن مقرر شد مکانی بین آذربایجان شرقی و غربی انتخاب و یک شهرک مشترک به وسعت هزار هکتار بین دو کشور احداث و یک سری همکاری‌های فنی و اقتصادی جریان یابد.

رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و ترکیه همچنین ابراز امیدواری کرده بود که قبل از سفر رئیس جمهور ترکیه به کشورمان بهبود شرایط اقتصادی مابین دو کشور جهت همکاری‌های دوجانبه صورت بگیرد.