حسن خمینی: همه ما درون خودمان محمدرضا پهلوي داريم

سال‌ها پیش، پیر جماران فرمود:«امید من به شما دبستانی‌هاست!» این کلام رهبر کبیر انقلاب که در ابتدای کتاب‌های دوره دبستان نیز نقش بسته بود، حکایت از نگرش آن امام دل‌ها به موضوع تربیت نسل‌های جوان داشت. نسل‌هایی که دفاع و حفاظت از میراث خمینی کبیر یعنی انقلاب اسلامی به آنها واگذار شد. آنهایی که در زمان رهبری امام خمینی (ره) دبستانی بودند، امروز هم سن و سال یادگار فاضل و گران‌سنگ او هستند.

دبستانی‌ها دیروز، امروز صاحب فرزندانی دبستانی هستند که نیازمند توجه به تعلیم و تربیت‌اند؛ اما آیت ا... سید حسن خمینی، همچون آن یار سفرکرده، به‌ضرورت تربیت آگاه است. از همین جهت است که یادگار گرامی امام گفت: «اگر امروز جامعه‌مان را دچار آفت‌های تربیتی می‌بینیم، تنها باید به کار تربیتی بیشتر روی بیاوریم و در این حوزه هیچ عاملی قوی‌تر، عمیق‌تر و تاثیرگذارتر از نهاد آموزش‌وپرورش نیست.»

 تقدم تزکیه بر تعلیم
آیت ا... سید حسن خمینی روز سه‌شنبه، در دیدار معاون و مدیران آموزش‌وپرورش سراسر کشور در حرم مطهر امام خمینی با اشاره به این تعبیر که«تزکیه بر تعلیم مقدم است»، اظهار داشت: هرکس که می‌خواهد خودش را بسازد باید ابتدا نفس خود را پاک کند و سپس به یک علم خود را آرایش ببخشد، همان‌گونه که در بحث‌های عرفانی گفته می‌شود ابتدا باید رذائل را «تخلیه» کرد و سپس نفس پاک‌شده را «تجلیه» و «تحلیه» بخشید.

یادگار ارجمند امام با اشاره به آیه شریفه «خداوند بر مومنان منت نهاد هنگامی‌که در میان آنها، پیامبری از خودشان برانگیخت که آیات او را بر آنها بخواند و آنها را پاک کند و کتاب و حکمت بیاموزد؛ هرچند پیش از آن، در گمراهی آشکاری بودند»، به طرح این سوال پرداخت که چرا تربیت در بخش‌هایی از جامعه ما با مشکل مواجه است؟ وی افزود: البته این بدان معنا نیست که جامعه‌ای کاملا غیرتربیت‌یافته داریم؛ اما بخشى از آسیب‌های اجتماعی موجود ناشی از اشکالات در تربیت‌هاست.

چرا آمار طلاق در کشور بالاست و سال گذشته ۲/۲ درصد آمار ازدواج کاهش‌یافته و همین مقدار نیز طلاق افزایش‌یافته است؟ چرا وضع مواد مخدر این‌گونه است؟ چرا این بی‌ادبی و به‌کارگیری الفاظ رکیک در جامعه و شبکه‌های اجتماعی به‌کاربرده می‌شود؟ راحت است که منشأ تمام این آسیب‌ها را مشکلات اقتصادى بدانیم؛ اما مشکلات اقتصادی گرچه ممکن است به‌مثابه یک متغیر مقتضی نقش داشته باشد اما تنها علت پیدایش بی‌نزاکتی و آسیب‌پذیری اجتماعی نیست.

دیکتاتور درون!
یادگار امام با اشاره به آمار آسیب‌های اجتماعی و توجه و پیگیری آنها در قالب تشکیل شوراهای مربوطه، ابراز امیدواری کرد که این پیگیری‌ها فروکش نکند و مانند بسیاری امور که آرام‌آرام به دلیل حل نشدن فراموش شدند، از دستور کار کنار گذاشته نشود. او در ادامه سخنان خود مهم‌ترین شرط تربیت را «الگو» دانست و گفت: اگر الگوی صحیحی برای فرد وجود داشته باشد آنها خودبه‌خود تربیت می‌شوند و اگر الگوی بدی بر جامعه حاکم شود انسان‌ها خودبه‌خود بد می‌شوند. سید حسن خمینی با اشاره به این روایت که «الناس بامرائهم اشبه من ابائهم» (شباهت انسان به مسئولان بیش از شباهتش به پدر و مادر است)، یادآور شد: امام می‌گویند همه ما درون خودمان یک محمدرضا پهلوی داریم(صحیفه امام جلد ۱۳، ص۲۰۰؛ جلد ۹، ص۱۳ و ۱۸؛ جلد ۱۴ صفحات ۳۷۹ و...)؛

بدین معنا که همه ما درون خودمان بدی‌هایی داریم و وقتی با این بدی‌ها الگو قرار گرفتیم جامعه هم دستخوش همین بدی‌ها می‌شود. یادگار امام تاکید کرد: تربیت اجتماع محصول عملکرد همه‌ جامعه است و تک‌تک انسان‌ها به‌اندازه توان خویش آن را می‌سازند. یادگار امام سپس به موضوع تغییرات هنجاری در جوامع پرداخت و گفت: درگذشته افراد در ناهنجار بودن برخی رفتارها اتفاق‌نظر داشتند و وجدان نیز مانع ارتکاب آنها می‌شد اما امروزه بسیاری از ناهنجاری‌ها و بزه‌ها با سوال مواجه شده و اگر کسی را از انجام آنها منع کنید او بد بودن آن عمل  را مورد ابهام قرار می‌دهد. وی ادامه داد: یکی از مشکلات تلاقی نظام‌های ارزشی و دینی با جریان‌های غیردینی در این نقطه است که آنها برای آنچه ازنظر ما ضد ارزش است، نظام به‌ظاهر فلسفی ساخته‌اند.

ضرورت معرفی الگوی ارزشی
سید حسن خمینی با اشاره به‌نظام مُد در دنیا گفت: در صورت وجود چنین نظامی که الگو برای انسان‌ها تعریف می‌کند جامعه بدون احتیاج به تحریک، به سمت آن نظام پیش می‌رود. او با تاکید بر اینکه جامعه‌ای که الگوهای بد داشته باشد بد می‌شود، تصریح کرد: الگوها در جامعه فراوان هستند و همه ما هم الگوپذیر و هم الگو هستیم؛ لذا خوبی و بهتر شدن را باید از خودمان شروع کنیم. یادگار امام قوی‌ترین مقطع الگوپذیری برای انسان را دوره راهنمایی و خصوصا دبیرستان ذکر کرد و افزود: نظام ارزشی انسان‌ها در همین دوره به دست می‌آید و الگوهای تربیتی در همین دوره انتخاب می‌شود که در این میان هیچ‌کسی مانند معلم به خصوص آنانی که ازنظر سنی و صمیمیت نزدیک‌تر به دانش‌آموز هستند توان تعریف این نظام تربیتی و الگو را ندارند. او تاکید کرد: اگر امروز جامعه‌مان را دچار آفت‌های تربیتی می‌بینیم تنها باید به کار تربیتی بیشتر روی بیاوریم و در این حوزه هیچ عاملی قوی‌تر، عمیق‌تر و تاثیرگذارتر از نهاد آموزش‌وپرورش نیست؛ جامعه خوب آموزش‌وپرورش  خوب داشته است و خدای‌نکرده اگر آموزش‌وپرورش لطمه بخورد به آفات تربیتی جامعه منجر می‌شود.

آیت ا... سید حسن خمینی در ادامه اظهار کرد: در زمینه اقتصاد باید الگوی تربیتی «کار» به‌عنوان  یک الگوی ارزشی در جامعه معرفی شود، درحالی‌که در نظام ارزشی ما این‌گونه تصور می‌شود که هرکس زودتر به نتیجه برسد عمل او ارزشمندتر است که این روحیه ریشه در تاریخ نیز دارد. یادگار امام بابیان اینکه هیچ عاملی مانند دوره آموزش‌وپرورش به تربیت جامعه منجر نخواهد شد، گفت: تربیت صحیح از همین کلاس‌ها و معلمان شکل می‌گیرد و هرچه یک نظام به حوزه آموزش و پرورش توجه بیشتری نشان دهد سعادتمندتر می‌شود.

او همچنین با اشاره به بهبود حقوق معلمان ابراز امیدواری کرد که این وضع روزبه‌روز بهترشود. سید حسن خمینی در پایان سخنان خود خطاب به معاونان و مدیران آموزش‌وپرورش توصیه کرد: به یاد داشته باشید یک حرکت کوچک معلمان و نظام آموزش‌وپرورش اثر سنگینی روی تربیت جامعه می‌گذارد و جامعه تربیت‌یافته‌ تزکیه شده جامعه‌ای است که الگوی صحیح با نظام ارزشی صحیح داشته باشد و این امر فقط در دوره نوجوانی تحقق می‌یابد.