خدمت ترامپ به اسرائيلی‌ها

محمدعلي عسگري در روزنامه شرق نوشت:  ژوئن گذشته وقتي يک بار ديگر دونالد ترامپ مسئله انتقال سفارت آمريکا از تل‌آويو به بيت‌المقدس را به عقب انداخت، مقامات اسرائيلي با ابراز نگراني دليل اين تصميم را از کاخ سفيد پرسيدند. کاخ سفيد در پاسخ گفت به دليل «دادن فرصت‌هاي بيشتر به گفت‌وگوهاي صلح» بوده است. آن زمان در کنار بعضي اقدامات ديگر دولت ترامپ، اين تصور وجود داشت که گويا پيشرفت‌هايي در زمينه صلح در راه است و ترامپ تلاش مي‌کند با آرام‌کردن اوضاع، زمينه را فراهم كند تا بعد از يک وقفه چهارساله گفت‌وگوهاي صلح دوباره از سرگرفته شود؛ اما اين تصميم براي انتقال سفارت بيانگر مسدودشدن تمام اين راه‌ها و تعميق دوباره اختلافات، درگيري‌ها و تنش‌ها در سطح منطقه به‌ویژه برسر مسئله بيت‌المقدس خواهد بود.

 

سال ٢٠١٦ دونالد ترامپ در دوران نامزدي خود طبق معمول بر صفحه توييتر نوشت: «بارها گفته‌ام آمريکا در دوران ترامپ (اگر رئيس‌جمهور شود) بيت‌المقدس را به‌عنوان تنها پايتخت واقعي اسرائيل به رسميت خواهد شناخت»؛ در بيانيه‌اي که پس از آن نيز از سوي کمپين انتخاباتي او منتشر شد، آمده بود: ترامپ بيت‌المقدس را پايتخت سه‌هزارساله اسرائيل معرفي خواهد کرد. آمريکا از سال ١٩٥٢ انتقال سفارت خود به بيت‌المقدس را تصويب کرده؛ اما تاکنون رؤساي جمهوري آمريکا هر شش ماه يک بار اين تصميم را به تعويق انداخته بودند. به نظر مي‌رسد اکنون تصميم ترامپ كه خلاف رويه همه رؤساي پيشين و حتي خلاف نظر تعدادي از ديپلمات‌هاي باتجربه کابينه‌اش ازجمله رکس تيلرسون و جيمز متيس است، دقيقا همان اتفاقي است که سال‌ها مقامات اسرائيلي انتظارش را مي‌کشيدند تا تأييدي باشد بر ادعاي واهي‌شان مبني بر «قدس پايتخت ابدي اسرائيل». به عبارتي ديگر، اسرائيلي‌ها با خيالي آسوده و فراغ بال با  موضوع برخورد کرده و آن را ترجمان واقعيتي مي‌دانند که در آن اسرائيل در نظر آنها مثل هميشه دست برتر را داشته است.  

 

اين تصميم مي‌تواند يک بار ديگر تداعي‌کننده ورود اريل شارون و سربازان اسرائيلي به محيط مسجدالاقصي در سال  ٢٠٠٠ باشد که چاشني انتفاضه «الاقصي» را زد. بي‌ترديد روزهاي آينده ما شاهد تظاهرات خشم‌آگين و پرحجم مسلمانان و به‌ویژه فلسطيني‌ها در اعتراض به چنين تصميمي خواهيم بود. اين خشم و خروش يک بار ديگر افکار عمومي جهان را عليه آمريکا و به‌خصوص دولت دونالد ترامپ برانگیخته خواهد کرد. اجرائي‌شدن انتقال سفارت آمريکا از تل‌آويو به بيت‌المقدس، چنان‌که صائب عريقات چند روز پيش گفت، بر گفت‌وگوهاي صلح «اثري منفي» خواهد گذاشت و همان اندک اميدي را كه به ازسرگرفتن اين گفت‌وگوها بود، از بين خواهد برد.

 

اين تصميم همچنين نشان مي‌دهد در واقع آن به‌اصطلاح «معامله قرن»، چیزی جز يک فريب و توهم توخالي نبوده است. از آنجا که انتقال نمادين سفارت و به‌رسميت‌شناختن بيت‌المقدس به‌عنوان پايتخت اسرائيل، نقض تمام کنوانسيون‌ها و مقررات بين‌المللي است و تا اينجا با مخالفت اکثر کشورهاي جهان از چين گرفته تا اتحاديه اروپا و فرانسه مواجه شده، اين تصميم مي‌تواند فرصت ناچيزي را در اختيار دولت خودگردان بگذارد تا با تقويت فعاليت‌هاي ديپلماتيک خود، اين‌بار شکايت را به سازمان‌هاي بين‌المللي مجمع عمومي سازمان ملل متحد و ديوان لاهه ببرد؛ زيرا طبق اين معاهدات، اسرائيل که در سال ١٩٦٧ بخش شرقي بيت‌المقدس را اشغال و ضميمه بخش غربي آن کرد، رژيمي اشغالگر به حساب آمده و طبق موازين بين‌المللي باید پاسخ‌گوي هرگونه تغيير و تحول در وضعيت مناطق اشغال‌شده و در رأس آنها بيت‌المقدس باشد.