بدهی شهرداری تهران؛ مجادله بر سر «دروغ بزرگ»

قالیباف رقم ۵۴ هزار میلیارد تومان بدهی شهرداری تهران را «یک دروغ بزرگ» خواند و آن را تکذیب کرد و گفت: متأسفانه وقتی افراد کار نمی‌کنند و می‌خواهند در قدرت بمانند، مجبور می‌شوند دروغ بگویند، ذلت بپذیرند و زد‌و‌بند کنند.

به گزارش شرق، شهردار اسبق تهران برای چندمین بار عدد سنگین بدهی‌های شهرداری ورشکسته دوران مسئولیتش را در برنامه‌ای تلویزیونی یک‌طرفه تکذیب کرد و آن را «یک دروغ بزرگ» خواند و در ادامه تلویحا درباره مدیریت شهری کنونی گفت: کار نمی‌کنند و می‌خواهند در قدرت بمانند و دروغ می‌گویند. این اظهارات صدای اعتراض رئیس شورای شهر تهران و برخی اعضا را که در این یک‌سال‌و‌نیم درگیر همین بدهی‌ها و شرایط مالی سنگین بوده اند، بلند کرده است.

رئیس شورای شهر تهران این سخنان قالیباف و رفتار یک‌جانبه صداوسیما را غیرمنصفانه و ظلم به شهرداری تهران خوانده و گفته است هم صداوسیما باید فرصت پاسخ‌گویی به شورا و شهرداری بدهد و هم محمد‌باقر قالیباف باید اظهارات خود را اصلاح کند.

در ادامه هم چند عضو دیگر شورا به این اظهارات یک‌جانبه واکنش نشان دادند. محمود میرلوحی، عضو کمیسیون بودجه شورای شهر تهران در چند روز گذشته با شکایت مستقیم محمد‌باقر قالیباف محکوم به شش ماه حبس و ۷۴ ضربه شلاق شد. در‌حالی‌که اتفاقا یکی از موضوعات اصلی این اظهارات که به‌عنوان «توهین و نشر اکاذیب» اعلام شده است، همین موضوع بدهی ۵۴ هزار میلیارد تومانی شهرداری تهران در دوره مدیریت سابق شهری یعنی دوران مسئولیت محمد‌باقر قالیباف بوده است. او روز گذشته در صحن شورای شهر تهران از پیروز حناچی خواست که بدون در‌نظر‌گرفتن ملاحظات، فهرست بدهی‌های شهرداری را منتشر کند.

او گفته که تا امروز ما ملاحظه می‌کردیم و با توجه به شرایط، گزارش را منتشر نمی‌کردیم. او در صحن شورای شهر تهران افزود: ما در شرایطی هستیم که سیاست مدیریت شهری این است که از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری دعوت کند و حتی می‌خواهیم اوراق مشارکت منتشر کنیم و ممکن است اعلام مداوم بدهی‌ها بر روی سطح همکاری‌ها اثرگذار باشد؛ اما متأسفانه این عاملی شده است که رقبا و مدیریت قبلی شهری از این مبحث بهره‌برداری غیرصحیح کرده و کم‌لطفی کنند.

شش، هفت ماه است که گزارش رسمی مالی با امضای پنج نفر روی میزم است و ارائه آن به روزنامه‌ها کاری ندارد؛ اما به نظرم درست نیست در شرایطی که بنگاه‌های بدهکار خوشنام نیستند، این کار را انجام دهیم. او در توضیح وضعیتی که شهرداری تهران را تحویل گرفته اند، گفت: «مثلا آقایان برای ساخت پل صدر فاینانس خارجی گرفته بودند؛ اما کارهایش را انجام نداده بودند و بانک‌ها دیگر با ما کار نمی‌کردند و پس از گفت‌وگوی بسیار مجوز انتشار دو هزار میلیارد اوراق مشارکت را گرفتیم و حتی برخی حساب‌ها نیز استمهال شده بود.

فقط بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان از بدهی‌های شهرداری تهران برای بانک شهر بود. او می‌گوید: در دوره گذشته مرتبا وام می‌گرفتند؛ حتی برای پرداخت حقوق پرسنل وام می‌گرفتند؛ اما در دوره ما هیچ‌گونه دریافتی برای پرداخت حقوق نداشتیم. او در‌عین‌حال از دفتر حقوقی شهرداری تهران نیز خواست اقدام حقوقی و قضائی لازم را در‌این‌باره انجام دهد و ضمن گلایه از برخورد صداوسیما با مدیریت شهری جدید، گفت: گویا صداوسیما هنوز قالیباف را شهردار تهران می‌داند؛ چرا‌که در برنامه اخیر افتتاح بیش از ۵۰۰ پروژه جدید خبری در این زمینه منتشر نکرد.

حسن خلیل‌آبادی، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران، هم در واکنشی توییتری خطاب به قالیباف نوشت: «در دوره گذشته شخصی می‌گفت: صدای اعتراض مردم، نوار است و حالا می‌گویند بدهی دروغ است. دیوار حاشا هم بلند است! سری به خیابان بهشت بزنید، تظاهرات مکرر طلبکاران شهرداری، دروغ‌گو را مشخص می‌کند. البته بلاتشبیه!».

اما اظهارات محمد‌باقر قالیباف در یک برنامه تلویزیونی تازه‌کار که نیاز به توجه مخاطبان دارد، چندان هم جدید نبود و شهردار اسبق تهران در فرصت‌های قبلی که رسانه ملی برای او فراهم کرده بود، همین اظهارات را با ادبیاتی دیگر بیان کرده بود. او رقم ۵۴ هزار میلیارد تومان بدهی شهرداری تهران را «یک دروغ بزرگ» خواند و آن را تکذیب کرد و گفت: متأسفانه وقتی افراد کار نمی‌کنند و می‌خواهند در قدرت بمانند، مجبور می‌شوند دروغ بگویند، ذلت بپذیرند و زد‌و‌بند کنند.

وقتی شورای شهر چهارم تمام شد، گزارش دارایی‌ها و بدهی‌ها را در شورا مصوب کرده که بدهی‌ها و دارایی‌ها چقدر است و این مصوبات را تحویل شورای پنجم داده است. وی گفت: جالب است بدانید که بدهی‌های ما حدود ۱۶ هزار میلیارد تومان بود که ۱۴ هزار میلیارد در دوره آقای نجفی خودشان تأیید کردند که طلب قطعی از دولت است، غیر از آن یک میلیارددلاری که دولت دهم به ما نداد، مصوبه مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام بود که باز هم آن را ندادند و خود آن‌ها گفتند ۲۵ هزار میلیارد تومانش مربوط به اتمام پروژه‌های آینده است، مگر پروژه آینده جز دیون است.

دیون به پولی گفته می‌شود که کاری انجام شده و پرداخت نشده است یا حتی می‌گویند اموال شهرداری فروخته شده؛ در شهرداری تهران فهرست اموال وجود دارد و زمین‌ها و اموال شهرداری نسبت به مدیریت قبل در صورت‌جلسات مصوبات شورای شهر و در حساب بررسی سالانه به دوبرابر افزایش پیدا کرده است. این‌ها واقعا بحث‌های غیرمنطقی است.

شهردار اسبق تهران مردادماه سال ۹۶ در آخرین روز‌های مسئولیتش در شهرداری تهران باز هم میهمان نظربلند و همسوی رسانه ملی با خودش بود و فرصت بیان آنچه گزارش عملکرد می‌دانست برایش فراهم شد. او در آن برنامه تلویزیونی اعلام کرد که ۱۹ هزار میلیارد تومان طلب شهرداری از دولت و بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان دیون شهرداری تهران است.

در همین زمان و قبل از پایان دوره ۱۲ ساله حضور مستمر قالیباف و جریان اصولگرای همراهش در بهشت اماواگر‌های زیادی درباره این میزان بدهی وجود داشت و هربار که در شورا این موضوع مطرح می‌شود، برخی از اعضای شورا ان‌قلتی روی آن می‌گذاشتند. معاونان شهردار و برخی اعضای اصولگرا این عدد بدهی را ۱۶ تا ۲۰ هزار میلیارد تومان اعلام می‌کردند و اعضای اصلاح‌طلب این عدد قطعی‌نشده را بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان می‌دانستند.

ناصر امانی، معاون برنامه‌ریزی و امور شورا‌های شهرداری تهران، این عدد را ۲۰ هزار میلیارد تومان و علیرضا دبیر، رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه شهرداری، هم این بدهی را ۲۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرده بود، اما دیگر اعضا عدد‌هایی متفاوت داشتند. رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران، این عدد را ۴۰ هزار میلیارد تومان و محمد حقانی، عضو کمیسیون سلامت و محیط‌زیست شورای شهر، هم این عدد را بیش از ۷۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرده بودند، اما مسئله مهم در همین ابهام و فضای ابرگونه بود که تا پایان دوره ادامه داشت و کسی در نهایت یک عدد قابل اتکا و قطعی از بدهی‌ها، آن هم شفاف و عینی ارائه نکرد.

به عبارتی اهمیت این بدهی‌ها و طلب‌ها در نامشخص‌بودن آنهاست و اگر آن زمان یا امروز آشکار می‌شد، شاید به مرور کم و پرداخت هم می‌شد، اما گویا منفعت این‌گونه نبوده و نیست. به‌هرروی چندی بعد که محمدعلی نجفی، اولین شهردار بعد از قالیباف، به شهرداری تهران آمد، در گزارش تحویل‌وتحول خود اعدادی دیگر ارائه داد که تفاوت زیادی با این اعداد داشت، هرچند که در آن گزارش نجفی هم این عدد، جزئیاتی درباره رقم بدهی و طرف‌های بدهی نداشت و تا امروز هم کسی جزئیاتی از بدهی‌ها ارائه نکرده است، اما می‌توان از حال نامساعد مالی شهرداری تهران و حجم پروژه‌های مهم متوقف‌مانده شهر مانند مترو به این نتیجه رسید که اوضاع مالی خوب نیست وگرنه به نظر نمی‌رسد اصلاح‌طلبان بدشان می‌آمد با پول‌های خزانه پروپیمان شهرداری تهران برای خودشان اعتبار و رضایت مردمی کسب کنند.

به نظر می‌رسد در این فضای پرابهام که عاملان بسیاری از شرایط آن امروز بیرون گود نشسته اند و در انتظار کوچک‌ترین، مدیریت شهری بی‌پول و گرفتار را نظاره می‌کنند، بهترین کار شفافیت و ارائه جزئیات بدهی‌هایی است که از یک طرف دست‌وپای شهرداری را بسته و از سوی دیگر عدم بیانشان، راه را بر فشار سیاسی و بار روانی و سوءاستفاده برخی افراد باز می‌گذارد. قاعده بازی این است که محمدباقر قالیباف و همه اصولگرایانی که با او در بهشت بودند، قرار نیست بگویند ماستشان ترش بوده است و درعین‌حال اگر قرار بر جوابگویی و تعامل دوسویه بود، این‌گونه با اعمال موقعیت‌های امتیازی، یک‌جانبه به قاضی نمی‌رفتند، در نتیجه اصلاح‌طلبان شورا و شهرداری هم نباید تا روز آخر منتظر بمانند تا اصلاحی برایشان رخ دهد.