مسقط و توکیو آماده میانجیگری بین ایران و آمریکا

دیوار‌های رابطه بین ایران و آمریکا برافراشته شده است؛ اما سفیر ایران در سازمان ملل می‌گوید پنجره دیپلماسی هنوز باز است. دو کشور آسیایی نیز برای بازماندن این پنجره اعلام آمادگی کرده‌اند؛ ابتدا عمان، کشور همیشه میانه‌رو و حالا ژاپن، متحد همیشگی آمریکا. به نوشته روزنامه «ژاپن‌تایمز»، دبیر کابینه ژاپن گفته است: «ما قصد داریم با به‌کارگیری روابط دوستانه دیرینه خود با ایران، به صلح و ثبات منطقه‌ای کمک کنیم».

به گزارش شرق، از سوی دیگر، یک منبع آگاه در وزارت خارجه این کشور نیز ادعا کرده تهران و واشنگتن دنبال مذاکره هستند و ژاپن می‌تواند در این بین نقشی داشته باشد. همین دو روز پیش بود که سفیر عمان در آمریکا گفته بود مسقط آماده میانجیگری میان تهران و واشنگتن است؛ شهری که سابقه میزبانی مذاکرات محرمانه ایران و آمریکا را در دولت دهم نیز دارد.

مسقط آماده میانجیگری
سفیر عمان در آمریکا به المانتیور گفته است: «مایلیم برای حل این بحران، میانجیگری کنیم؛ البته اگر دو طرف باور داشته باشند که این کار مفید خواهد بود». حنینه المغیری البته گفته است عمان پیش از این چنین کاری نکرده است. زمانی که از او درباره مذاکرات سال ۹۲ سؤال شد، این‌طور پاسخ داد: «ما در این مذاکرات میانجی نبودیم، بلکه محل مذاکرات را فراهم کردیم و دلیل اینکه از ما خواسته شد این کار را انجام دهیم، آن بود که ما تنها کشور از معدود کشور‌های خلیج‌فارس هستیم که روابطی دوستانه هم با آمریکا و هم با ایران دارد. این به دلیل پایه‌های سیاست خارجی ماست».

اشاره سفیر عمان به مذاکراتی است که به صورت محرمانه بین ایران و آمریکا در مسقط انجام شده بود. این مذاکرات در سطح وزرای خارجه دو کشور نبود و نمایندگانی از تهران و واشنگتن در آن حضور داشتند؛ البته همان سال برای اولین‌بار در انقلاب اسلامی، وزرای خارجه دو کشور روبه‌روی یکدیگر نشستند. محمدجواد ظریف و جان کری در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل دیدار کردند و این دیدار سرآغاز مذاکرات هسته‌ای ایران با ۵+۱ بود. تماس تلفنی حسن روحانی با رئیس‌جمهوری آمریکا نیز در آخرین روز‌های حضور در نیویورک انجام شده بود. سرانجام با دو سال مذاکره در وین، ژنو و لوزان، این مذاکرات به توافق هسته‌ای ختم شد؛ البته این اولین‌بار پس از وقوع انقلاب اسلامی نبود که ایران و آمریکا پای میز مذاکره نشستند.

مذاکرات گذشته تهران-واشنگتن
بعد از عمان، این‌بار ژاپن برای میانجیگری بین ایران و آمریکا اعلام آمادگی کرده است. یاسوتوشی نیشیمورا، معاون دبیر کابینه ژاپن، در کنفرانسی خبری به این موضوع اشاره کرده و گفته است: «ما به این توجه داریم که ایران در حال خارج‌شدن از توافق هسته‌ای است».

یک سال از خروج آمریکا از برجام گذشته و روابط دو کشور مثل بیشتر سال‌های چهار دهه گذشته، تیره‌و‌تار شده است؛ اما در این سال‌ها نقاط روشنی نیز هرچند معدود، در این بین وجود داشت. از برجام که سال‌ها به عقب بازگردیم، به قرارداد الجزایر می‌رسیم. آبان ۵۸، یعنی در بحبوحه نخستین سال‌های انقلاب اسلامی، سفارت آمریکا در تهران تسخیر شد.

این گروگان‌گیری ۴۴۴ روز طول کشید و با پذیرش قرارداد الجزایر پایان یافت. ماجرای مک‌فارلین نیز که بین سال‌های ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۵ رخ داد، از رابطه دو کشور پرده برداشت؛ یعنی زمانی که ایران در میانه جنگ، تحریم تسلیحاتی بود و دولت رونالد ریگان محموله‌هایی تسلیحاتی را به ایران ارسال کرد.