حذف قیمت از آگهی‌های اینترنتی به سود کیست؟ / چه کسی زیر میز زد؟

فرارو- حذف قیمت‌ها از سایت‌های آنلاین به عنوان راهکار جدی کاهش قیمت خودرو معرفی شده بود، اما با گذشت حداقل یک ماه از توافق انجام شده به نظر می‌رسد نه تنها اوضاع در این بازار آرام نگرفته بلکه توافق انجام شده میان مسئولان قانونی، اتحادیه کسب‌و‌کار‌های اینترنتی، اپلیکیشن‌ها و اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو نیز به‌صورت یک‌طرفه زیرپا گذاشته شده است.

کدام کاهش قیمت؟ کدام آرامش؟
اظهارنظر درباره آخرین وضعیت قیمت خودرو کار سختی است. از زمان منع درج قیمت در سایت‌های اینترنتی منابع مورد استفاده خبرنگار‌ها به شدت محدود شده است و تنها راه همان شیوه‌های قدیمی است. باید تلفن را بردارید، به شماره کسانی که خود را فروشنده خودرو معرفی می‌کنند زنگ بزنید و تلاش کنید از زیر زبانشان بیرون بکشید که پراید را چند می‌فروشند. روزگار هم تغییر کرده، دیگر نمایشگاه‌های خودرو مثل سابق در دسترس نیستند تا خاطرتان بابت صحت اظهارات طرف مقابل مشخص شود. پس چاره‌ای نمی‌ماند جز اینکه با تعداد بیشتری تماس بگیرید و برای رسیدن به نتیجه درست حرف آن‌ها را کنار هم بگذارید.

به عنوان مثال اگر چند ساعت دنبال قیمت پراید بگردیم، در نهایت باید بگوییم انواع این خودرو فعلا در بازار بین ۴۸ تا ۵۶ میلیون تومان قیمت دارد. البته باید تاکید کرد که خرید و فروش زیادی صورت نمی‌پذیرد. در علم اقتصاد به این وضعیت رکود شدید می‌گویند. به معنی اینکه خریداری نیست، اما اگر کسی ناچار باشد دست به جیب شود، مجبور است برای پراید معروف سایپا ۱۱۱ که همان مدل هاچ‌بک معروف خودمان است، ۵۶ میلیون تومان پول بدهد! مقایسه این رقم با آنچه روی سایت کارخانه درج شده ۱۶ میلیون تومان است. وضع پراید ۱۳۱ بهتر از این نیست. رنگ سفید آن را در بازار آزاد ۴۹ میلیون و مدل‌های با رنگ متنوع ۴۹ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است. فروشنده‌هایی هم وجود دارند که می‌گویند قیمت پراید ۱۳۲ سفید ۵۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است و مدل‌های رنگی ۵۰۰ هزار تومان بیشتر فروخته می‌شود. عجیب نیست؟ یک ماه پیش وقتی جار و جنجال‌ها شروع شد، وقتی گفتند حضور دلالان در سایت‌های اینترنتی و اپلیکیشن‌های آنلاین باعث این مصیبت شده است، قیمت پراید همین‌قدر نبود؟

ولی افتاد مشکل‌ها!
سعید مؤتمنی رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران است، اما وقتی قرار شد جلسه‌ای مشترک میان اپلیکیشن‌های آگهی خودرو، اتحادیه کسب‌وکار‌های اینترنتی و اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو با حضور نماینده دادستانی برگزار شود در آنجا حاضر بود و به عنوان نماینده فروشندگان خودرو در سراسر کشور سخن گفت. در پایان جلسه هم راضی به نظر می‌رسید. چون اعضای حاضر تصمیم گرفته بودند برای پایان دادن به بحران عجیب بازار خودرو و کشف قیمت دقیق، شیوه‌ای جدید به کار ببرند.

خود موتمنی در گفتگو با رسانه‌های مختلف درباره سازوکار این تصمیم گفته اتحادیه مطبوعش یعنی «اتحادیه صنف دارندگان نمایشگاه‌ها و فروشندگان خودرو» مسئولیت تعیین نرخ کف بازار و اعلام آن به سایت‌های اینترنتی را برعهده گرفته است. به نظر می‌رسید در آن مقطع این تصمیم یک پیروزی بزرگ برای سعید موتمنی و اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران به حساب می‌آمد. طرف‌های دیگر داستان و مردم هم خوشحال بودند. چون تصور می‌شد بالاخره چند طرف یک دعوای صنفی، خیلی متمدنانه پشت میز مذاکره نشسته‌اند، اختلافات خود را کنار گذاشته‌اند و تلاش می‌کنند کاری را انجام دهند که به نفع مردم است، اما ...

سعید موتمنی که در گفتگو با رسانه‌ها سازوکار کشف قیمت خودرو را شرح داده و گفته بود نقش اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران در این معادله چیست، دوباره لب به شکوه و شکایت گشود. او به خبرگزاری ایسنا گفته دلالان باز به سایت‌های اینترنتی برگشته‌اند و دارند قیمت‌های غیرواقعی اعلام می‌کنند. این اظهارنظر در شرایطی عنوان شد که قرار بود اتحادیه فهرستی از قیمت انواع خودرو تهیه کنند و آن را به دست اپلیکیشن‌های اینترنتی بفرستد. به این ترتیب قیمت کشف شده توسط اتحادیه می‌توانست معیار قیمت‌گذاری و نظارت بر اعداد و ارقام درج شده در آگهی‌های اینترنتی محسوب شود. در حالی که قیمت پراید هنوز در قله ۵۰ میلیون تومانی حضور داشت و به ریش من و شما می‌خندید، سعید موتمنی اعلام کرد اتحادیه طبق وعده لیست قیمت‌ها را برای سایت‌ها ارسال می‌کند، اما چون نظارتی بر آگهی‌ها ندارد، قیمت‌ها همچون گذشته غیرواقعی باقی مانده است.

از روز اول وقوع بحران قیمت خودرو در سایت‌ها اینترنتی و آگهی‌های اینترنتی رضا الفت‌نسب از طرف اتحادیه کسب‌وکار‌های اینترنتی با رسانه‌ها و دو طرف ماجرا در ارتباط بود. او تمام تلاش خود را به کار گرفت تا رضایت همه جلب شود و دست دلالان از سایت‌های اینترنتی کوتاه شود، اما دو، سه روز بعد اظهارات سعید موتمنی موضوعی جدید را وسط کشید. او به خبرگزاری تسنیم گفت برخلاف آنچه اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو ادعا دارد، لیست قیمت‌ها به دست سایت‌های اینترنتی نمی‌رسد! فکر می‌کنید آن فهرست لعنتی کجا ممکن است گم شده باشد؟

اینجا لازم است به گفتگوی رضا الفت‌نسب با خبرگزاری تسنیم مرا‌جعه کنیم. گفتگویی که در تاریخ ۲۸ اردیبهشت ماه انجام شده و در آن مصاحبه‌شونده می‌گوید: «مقرر شده بود اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو، هر روز لیستی از قیمت‌ها را به ما بدهد و سایت‌های آگهی‌دهنده بر اساس این لیست، اقدام به کنترل درج قیمت در آگهی‌های فروش خودرو کنند تا دلالان نتوانند قیمت‌های کاذب در بازار ایجاد کنند. متاسفانه اتحادیه نمایشگاه‌داران در ارائه لیست قیمت به ما تعلل کرده و نهایتاً لیستی شامل قیمت ۲۵خودرو را به ما اعلام می‌کند در حالی که حداقل ۲۵۰ برند خودرو روی سایت‌های اینترنتی دائماً خرید و فروش می‌شود. در نهایت هم به ما گفته‌اند توان ارائه لیست قیمت از برند‌های خودرویی که بیش از دیگران خرید و فروش می‌شوند را ندارند. حتی گفتند ما وقت نداریم چنین لیستی را به سایت‌های آگهی‌دهنده بدهیم!»

اشاره آقای الفت‌نسب به جلسه‌ای است که در آن همه مسئولان از جمله دادستانی کل کشور،‌ پلیس، شورای عالی فضای مجازی و سایر تصمیم‌گیران، سایت‌ها و رئیس اتحادیه خودرو نیز حضور داشت و این تصمیم اتخاذ شد.

 
بخشش لازم نیست اعدامش کنید
در حالی که توافق بزرگ با حضور همه مسئولان و تصمیم‌گیران به همین سادگی زیر پا گذاشته شد، قیمت پراید در بازار هنوز همان ۵۰ میلیون تومان است. سعید موتمنی، رئیس اتحادیه خودرو که حالا سایت‌ها را به عنوان بزرگترین دشمن دلالان، در موضع ضعف پیدا کرده است، روی حرف خودش اصرار دارد و تیر آخر را شلیک می‌کند: قیمت‌ها برای همیشه از بازار مجازی خودرو حذف شوند!

واکنش مدیران سایت‌ها و اپلیکیشن‌های اینترنتی به این پیام نه‌چندان دوستانه، تند و آتشین است. طبیعی هم به نظر می‌رسد، چون آن‌ها دوست ندارند رییس اتحادیه فروشندگان و نمایشگاه داران تهران به خودش اجازه دهد برای کل بازار خودرو کشور و علاوه بر آن برای کسب‌وکار‌های اینترنتی تعیین تکلیف کند. از همه مهمتر اینکه او اکنون برای نزدیک به ۴۰ میلیون کاربر این سایت‌ها تعیین تکلیف می‌کند.

شهرام شاهکار چهره شناخته‌شده فضای استارتاپی کشور که حالا به عنوان «مدیرعامل بخش خودروی دیوار» شناخته می‌شود یک رشته توییت انتقادی منتشر و در آن چند سوال مطرح می‌کند. مهمترین‌شان این است که وقتی در سال ۹۱-۹۰ نرخ ارز از هزار و ۲۰۰ تومان به سه هزار و ۶۰۰ تومان جهش داشت، قیمت خودرو هم چند برابر شد. در آن زمان که دیوار نبود، اتحادیه چه کسانی را عامل گرانی می‌دانست؟

شاهکار اعتقاد دارد اتحادیه فروشندگان و نمایشگاه‌داران خودرو و رییس آن در طول مدت بروز این بحران هیچ گام عملی دیگری جز مصاحبه علیه سایت‌ها برنداشته است. واکنش حسام آرمندهی عضو هیات مدیره و موسس دیوار هم قابل پیش‌بینی است. او در توییتی به کنایه می‌نویسد: «قیمت‌ها را همیشگی از فضای مجازی حذف کنید تا مثل سال‌های دور، اولین بنگاهی که به آن مراجعه کردند و پرت‌ترین قیمتی که گرفتند تنها گزینه خرید مردم باشد و بنگاهی در یک خریدو‌فروش، حداقل ۲۰ درصد سود کند.»

شهرام شاهکار و حسام آرمندهی هر دو به یک موضوع مهم اشاره دارند؛ شفافیت در انجام معاملات خودرو! شاهکار می‌پرسد: یادمان باشد که این دیوار نیست که از گرانی خودرو نفع می‌برد، اما چه چیزی بهتر از نبود شفافیت برای کاسبی دلال‌ها؟ و آرمندهی آن را تکمیل می‌کند: «شفاقیت مشکل کسب‌وکار غیرمولد این اشخاص [دلال‌ها]است.»

موسس دیوار در نهایت به سیم آخر می‌زند و به شکل علنی اعلام می‌کند چرا توافق شکل گرفته در اواسط اردیبهشت‌ماه تا الان به سرانجام نرسیده و قیمت پراید هنوز ۵۰ میلیون تومان است: «اتحادیه زیر بار اعلام شفاف قیمت‌ها نمی‌رود. تبانی‌گران هم که با قیمت‌ها بازی می‌کردند، مشخص نیست مردم عادی بودند با همکار ایشان؟ پس به حرف‌شان عمل کنید!»

توییت مدیر مارکتینگ شیپور هم با لحنی اعتراضی به این خبر نشان می‌داد، سعید مؤتمنی به عنوان رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو، باید پاسخگوی عملکرد هم صنفیان باشد. نوید اشرف‌زاده در توییتی نوشت: «قيمت‌ها را از شيپور و ديوار حذف كنيد كه شفافيت ازبين برود. كمي بيشتر فكر كنيم چه كسي از عدم‌شفافيت نفع مي‌برد؛ ما كه هيچ سودی در معاملات نداريم يا... ؟»

اقدام یک طرفه سایت‌های اینترنتی برای حل مشکل
بعید به نظر می‌رسد دوباره بتوان دو طرف دعوا را پشت میز مذاکره نشاند و به راهکار مشترکی رسید که صلاح و مصلحت همه در آن مستتر باشد. اتحادیه کسب‌وکار‌های اینترنتی، اما می‌گوید ایده‌ای دارد که می‌تواند بخشی از گره کور داستان را باز کند. رضا الفت‌نسب به خبرگزاری تسنیم خبر داده که سایت‌های اینترنتی تصمیم خودشان را گرفته‌اند و می‌خواهند به تنهایی و با کمک مسئولان کشور برای رفع مشکل اقدام کنند. به نظر می‌رسد رئیس اتحادیه خودرو در این میان به فکر حل مشکل نباشد و تنها منافع صنف خود را دنبال می‌کند. برای این کار قراردادی با تعدادی از نمایشگاه‌های اتومبیل منعقد شده است.

الفت‌نسب می‌گوید: سایت‌های آگهی‌دهنده با هزینه خودشان، در قراردادی با حدود ۵۰۰ نمایشگاه خودرو از نقاط مختلف، قیمت‌های روزانه انواع خودرو‌ها را استعلام می‌کنند و علاوه بر آن روزانه به صورت میدانی، قیمت‌های انواع خودرو در سطح شهر را رصد می‌کنند. ما انتظار داشتیم که اتحادیه فروشندگان خودرو و نمایشگاه‌داران بیش از دیگران به دنبال حذف دلالان از بازار خودرو باشد و بیش از همه تمایل داشته باشد تا برای جلوگیری از قیمت‌های کاذب در بازار با سایت‌های آگهی دهنده، تعامل و همکاری داشته باشد، ولی این اتحادیه به بهانه نداشتن وقت و نیرو، در اعلام قیمت خودرو‌های پرفروش کشور تعلل کرد. با این حال ما با همکاری سایت‌های آگهی، در تلاش هستیم با هزینه‌هایی که خودمان متقبل شدیم، اجازه ندهیم دلالان، با نرخ‌گذاری کاذب، باعث ملتهب شدن بازار خودرو شوند.»

در عین حال این سایت‌ها راهکارهایی برای حذف دلالان ارائه داده‌اند: احراز هویت آگهی‌‌دهندگان، حذف آگهی‌های رایگان، استعلام شماره VIN شاسی خودروها برای اینکه هر خودرو تنها یک بار اجازه آگهی شدن داشته باشد و ...

پیشنهاد الفت‌نسب برای جلوگیری از بازگشت به ۱۰ سال قبل است، سال‌هایی که باعث شد مردم به دنبال شفافیت و کوتاه شدن دست دلالان، دست به دامن فضای مجازی شوند؛ فضایی که حالا از گزند دلالان در امان نمانده است.