ماسک؛ ظهور یک نماد جدید در دنیای مدرن!

فرارو- در سال های اخیر، بشر بیش از هر زمانی با وسیله ای به نام ماسک صورت آشنا شده است. افزایش آلودگی هوا در نقاط مختلف جهان، استفاده از ماسک صورت در میان عموم مردم را متداول کرد. در اعتراضات گسترده هنگ کنگ، این وسیله ابزاری برای معترضان بود تا توسط نیروهای امنیتی شناخته نشوند. این امر منجر به ممنوع شدن استفاده از ماسک صورت در هنگ کنگ شد که این خود باعث تبدیل شدن این وسیله به نمادی برای مبارزه شد. با شیوع کروناویروس جدید، ماسک های صورت بیش از پیش عمومیت یافت و امروزه به سادگی می توانید بسیاری از افراد را در دور و بر خود بیابید که چنین ماسک هایی به صورت دارند. نشریه ان بی سی نیوز آمریکا طی گزارشی به داستان امروز ماسک های صورت پرداخته است.

هنگامی که «فین سون لیو» برای تحصیل در دانشگاه نیویورک، از کشور چین عازم ایالات متحده می شد، ماسک نازک و سیاه رنگی را به صورت داشت که به عنوان یک نماد و یک رویکرد سیاسی در حمایت از معترضین هنگ کنگ به شمار می رفت. از زمانی که وی این ماسک را خرید، بسیاری از مردم به دلایل مختلف به ویژه شیوع کروناویروس جدید، اقدام به خرید ماسک های زخیم تر و در حجم بالا می کردند. لیو در این خصوص گفت: «ما ماسک صورت را به عنوان سمبل می بینیم، اما افراد دیگر ماسک صورت را به عنوان مد می بینند. مردم دلایل مختلفی برای پوشیدن چنین ماسک هایی دارند.»

 

 

لیو و مردم سراسر جهان، در طی چند سال گذشته دلایل زیادی را برای پوشیدن ماسک صورت به ما نشان می دهند. در ماه نوامبر سال گذشته، دولت هند میلیون ها ماسک صورت را به دلیل افزایش چشمگیر آلودگی هوا در پایتخت، تحویل مدارس این کشور داد. هنگ کنگ ماسک هایی را که معترضین برای مقابله با فناوری تشخیص چهره استفاده می کردند ممنوع اعلام کرد. اخیراً نیز، انتشار کروناویروس جدید، ماسک های جراحی را علی رغم کاستی های آنها در جلوگیری از ویروس، بسیار پر استفاده کرده است.

لیو 18 ساله، پش از رفتن به نیویورک و از زمان تحصیل در دبیرستان در چین، از ماسک استفاده می کرده است. حالا او به آنها عادت کرده است و دوست دارد که بداند با ماسک چگونه به نظر می رسد. او می گوید که: «این یک مد است. این ماسک ها به نوعی باعث می شود کمی بهتر به نظر برسید.»

ماسک ها که تقریباً پیش از این به طور کامل مربوط به بیمارستان ها بوده اند، چندین سال است که در شرق آسیا به یک نماد عمومی تبدیل شده اند. این ماسک ها اکنون بخشی از تصاویر مطبوعاتی و اخبار جهانی- درباره آلودگی، آتش سوزی، اعتراضات و مقابله با کروناویروس- را شمامل می شوند و در حال تبدیل شدن به جریانی اصلی می شوند. «بیلی الیش»، خواننده نوجوانی که امسال تمام جوایز جشنواره گرمی را جارو کرده، غالباً ماسک را به عنوان بخشی از سبک پوشش خود استفاده می کند و با فروشگاه هایUrban Outfitters برای تهیه ماسکی که اکنون در حال فروش است، همکاری می کند. برند «فندی» نیز یک «ماسک آلودگی» را با آرم خود آراسته است که صدها دلار به فروش می رساند که سلبریتی های اینستاگرام این ماسک ها را به عنوان بخشی از ظاهر خود پذیرفته اند.

 

این مدی است که تصویری واضح و بی نظیر از زندگی مدرن ارائه می دهد. «هنری ناواررو دلگادو»، استادیار دانشگاه Ryerson کانادا که در زمینه مد و فرهنگ های تجسمی مطالعه می کند، در این خصوص می گوید: امروزه ماسک ها یک هدف دوگانه را ارائه می دهند: ابزاری برای ایمنی و ناشناس ماندن و همچنین تفسیری درباره وقایع کنونی». وی افزود: «این نگاه دیستوپی(دیستوپیا در برابر اوتوپیا-ویران شهر در برابر آرمان شهر)، نشان دهنده زمانه ای است که در آن زندگی می کنیم».

ماسک ها همچنین به سمبل جهانی مقاومت در برابر اقتدار تبدیل شده اند. دلگادو می گوید، استفاده از آنها به عنوان روشی برای ناشناس ماندن در برابر سیستم های رو به رشد شناخت چهره، به ویژه در بین گروه های ضد فاشیست، رو به رشد است. دلگادو با بیان اینكه ماسكها راهی مؤثر و كم هزینه برای دور زدن بسیاری از سیستم های تشخیص چهره هستند، گفت: «ماسک ها دقیقا همان چیزی هستند که این افراد برای مبارزه با سیستم های تشخیص چهره نیاز دارند».

اما اثربخشی ماسک ها برای اهداف بهداشت عمومی، به ویژه بسته به انواع مختلف آن ها، جای سوال دارد. ماسک های معمول انسان را در برابر ویروس های موجود در هوا محافظت نمی کنند، همچنین برخی از سیستم های تشخیص چهره می توانند افراد را حتی در صورت داشتن ماسک شناسایی کنند.

 

«وندورور براون» و پسرش تقریباً 10 سال پیش بوتیک Vogmask را در سان فرانسیسکو تأسیس کردند تا یک پوشش شیک ایجاد کنند که به مردم کمک کند تا هوای تمیزتری را استنشاق کنند. علیرغم اینکه آن ها توانسته اند در برنامه خود موفق عمل کنند، با این وجود حتی آنها نیز نتوانسته اند با تقاضای روز افزون ماسک در بلایای طبیعی و بیماری ها، هماهنگ شوند. براون با اشاره به محبوبیت محصولات آنها در میان افرادی که تحت فشار سیستم ایمنی و آسم هستند، گفت: «ما یک تجارت بسیار شیرین و بدون نگرانی داریم ولی این بازاری نیست که ما بخواهیم در آن فعالیت کنیم».

هنگامی که آتش نشانان توانستند کمپ 153 هزار هکتاری کالیفرنیا را در سال 2018 خاموش کنند، براون مجبور شد سایت فروش خود را به طور موقت تعطیل کند. اخیراً نیز آتش سوزی در کالیفرنیا و استرالیا، فوران آتشفشان در فیلیپین و شیوع بیماری کروناویروس به معنای تقاضای بیشتر از عرضه است. براون تاکید می کند که ماسک های تولیدی آن ها ذرات هوا را فیلتر می کنند، اما در صورت ابتلا به بیماری های عفونی، بازده کمتری دارند. براون افزود: «این ماسک ها به سمبل محافظت از سلامتی تبدیل شده اند. البته یک ماسک 33 دلاری برای نجات جان انسان ها نیست اما می تواند میزان خطر را کاهش دهد».

در حالی که ماسک ها در ایالات متحده شایع تر هستند، هنوز شکاف فرهنگی قابل توجهی نسبت به آنچه آنها نشان می دهند وجود دارد. در مناطقی از شرق آسیا استفاده از ماسک به عنوان یک حسن نیت عمومی دیده می شود. در ایالات متحده آمریکا، گزارش های متعددی از توهین و تعرض به افراد استفاده کننده از ماسک، به ویژه مردم آسیای شرقی، شده است. به تازگی، یک زن که ماسک پوشیده بود، در یک ایستگاه مترو در شهر نیویورک مورد حمله قرار گرفته و با عبارت "بیمار" مورد خطاب قرار گرفت که به نظر می رسد اشاره به کروناویروس جدید است. این در حالی است که مقامات بهداشتی ایالات متحده، هشدار داده اند كه این کشور احتمالا به زودی کانونی برای شیوع کروناویروس جدید خواهد شد، سناریویی كه می تواند استفاده از ماسك ها در بین آمریکایی ها را عمومی تر کند.

به طور طبیعی همزمان با شیوع بیماری های همه گیر و یا چالش های گسترده اجتماعی، مد نیز با تغییرات مختلفی از جمله در لوازم جانبی مورد استفاده انسان روبرو می شود. مورخ مد، «کیمبرلی کریسمن-کمپبل» در این خصوص می گوید: «پزشکان در دوران قرون وسطایی، ماسک هایی با منقار بلند پر از گیاهان می پوشیدند و فکر می کردند که این نوع ماسک ها از ابتلا به عفونت جلوگیری می کنند. ماری آنتوانت، آخرین ملکه فرانسه، مدل موی "تلقیحی" را برای ترغیب مردم به انجام واکسن آبله مرسوم کرد». در طول جنگ جهانی دوم نیز، مردم در انگلیس جهت آمادگی در برابر حملات احتمالی ملزم به حمل ماسک گاز بودند. کریسمن-کمپبل درباره ماسک های جنگ جهانی دوم افزود: حمل این ماسک ناخوشایند بود بنابراین تولید کنندگان شروع به ساخت کیف هایی کردند که برای نگهداری آنها طراحی شده بود. این نوعی تکامل بود که به گفته وی می تواند به سرعت فرهنگ را تغییر دهد.

 

لزوم استفاده از ماسک صورت در دوران جنگ جهانی دوم و یا قرون وسطی، شاید توانسته باشد بخشی از فرهنگ و مد روز را تغییر دهد اما بی شک در مقایسه با تاثیرات امروزی آن، پرده کوچکی بیش نیست. امروزه ماسک های صورت از کاربرد سنتی خود خارج شده و تبدیل به نمادی در زندگی امروزی ما شده اند. ماسک های افراد را در برابر آلودگی، بیماری ها عفونی و شناسایی حفاظت می کنند و چهره پوشیده جذاب تری از فرد به نمایش می گذارند. ماسک های صورت امروزه نه تنها وسیله محافظت کننده به شمار می آیند بلکه بخشی از مد جدید نیز هستند. ماسک های صورت دیگر نه یک وسیله مصرفی، بلکه یک نماد به حساب می آیند.