پلاسکو هنوز بر سر ما آوار می‌شود

سالگرد پلاسکو بهانه‌ای است که یادمان بیفتد ساختمان‌های بلند این شهر نقشه راهی برای مهار مخاطرات در زمان‌های بحرانی ندارند. معاون معماری و شهرسازی شهر تهران می‌گوید تا به امروز هزار ساختمان مشابه پلاسکو شناسایی کرده‌اند. می‌گویند این ساختمان‌ها به تدریج در حال ایمن‌سازی هستند، اما هنوز در برابر انتشار لیست ساختمان‌های ناایمن مقاومت می‌شود.

اعتماد در ادامه نوشت: ساختمان پلاسکو هم یکی از همین ساختمان‌ها بود که یک جرقه کوچک در آن به یک حادثه ملی تبدیل شد. ساختمانی که بخش مهمی از خاطرات این شهر است. به جز حکایت تلخ حادثه ریزش پلاسکو، روند ساخت پلاسکوی جدید هم پر از حاشیه است؛ از مقاومت در برابر گرفتن پروانه ساخت تا رفتن پرونده آن به کمیسیون ماده ۱۰۰. ساختمانی که ناگهان ستون‌هایش در چهارراه استامبول بلند شد و مردم هر روز نظاره‌گر ساخت آن بودند بدون آنکه پروانه‌ای برای ساخت داشته باشد.

موضوع بررسی تخلفات ساختمانی پلاسکو در ۳ بخش تامین پارکینگ مورد نیاز، پرداخت عوارض ساخت و ساز و شروع عملیات ساختمانی بدون دریافت پروانه بود که با مصوبات شورای عالی شهرسازی و تفاهم با شهرداری این تخلفات برطرف شد. در حالی که ساختمان پلاسکو در حال اتمام است، پروانه آن چند روز مانده به سالگرد حادثه پلاسکو صادر می‌شود. اما علی محمد سعادتی، شهردار منطقه ۱۲ می‌گوید: صدور پروانه ساختمانی بخشی از مصوبه شورای عالی شهرسازی بوده و او به عنوان مجری قانون نمی‌توانسته نسبت به آن بی‌توجه باشد.

روزی که خبر از صدور پروانه ساختمانی پلاسکو داده شد، اعلام شد که تهران هزار ساختمان با خطر‌پذیری مشابه پلاسکو دارد؛ سهم منطقه مرکزی شهر تهران که تعداد زیادی از بنا‌های قدیمی دارد، چقدر از این ساختمان‌های ناایمن است؟

سال ۹۵ بعد از اتفاقی که در پلاسکو افتاد پایش ساختمان‌های منطقه را آغاز کردیم سه شاخص مورد بررسی قرار گرفت. ساختمان‌هایی که میزان نفرات و تردد در آن‌ها بالا بود، نوع کالا و موادی که دپو می‌شد و دسترسی آن ساختمان‌ها به معبر امدادرسانی که پس از پایش صد ساختمان مشابه پلاسکو شناسایی شد که ممکن بود در صورت حادثه‌ای غیرمنتظره اتفاق پلاسکو در آن‌ها تکرار شود بنابراین اخطار‌هایی براساس دستورالعمل‌های آتش‌نشانی به این ساختمان‌ها ارسال شد تا تغییرات لازم انجام شود.

ساختمان‌هایی که کالا را در راهرو‌ها داشتند و سیستم برقی‌شان نیاز به اصلاح داشت اصلاحات لازم را انجام دادند و شرایط داخلی ساختمان را در جهت ایمن‌سازی عوض کردند، اما برخی نیز تمکین نکرده که با حکم قضایی این ساختمان‌ها را پلمب کردیم و از فعالیت آن‌ها جلوگیری شد و همچنان ایمن‌سازی این ساختمان‌ها در جریان است، اما نکته‌ای که قابل توجه است ساختمان‌هایی است که از لحاظ میراثی ارزشمند هستند، اما مساله‌شان خشت و گلی است و به روش سنتی ساخته شده و برای مسائلی مانند زلزله و حوادث احتمالی ایمنی لازم را ندارند.

روش مقاوم‌سازی این نوع ساختمان‌ها باید به تایید میراث فرهنگی برسد، اما هنوز چارچوبی برای ایمن‌سازی قابل اعتماد به این نوع ساختمان‌های خشت و گلی که چارچوب‌های چوبی دارند تهیه نشده و امکان مقاوم‌سازی آن‌ها فراهم نیست.

گلایه‌ای بود که وقتی ساختمان پلاسکو در حال اتمام است چرا به جای گواهی عدم خلاف برایش پروانه ساخته شده است؟

اگر به متن مصوبه شورای‌عالی شهرسازی که در دسترس نیز هست مراجعه کنیم در این متن اشاره شده که شهرداری در‌خصوص صدور پروانه با لحاظ وضعیت اجرایی اقدام کند وقتی شورای عالی شهرسازی عنوان عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیری در این حوزه بر این موضوع تاکید داشته و شهرداری به عنوان مجری قوانین باید بر رعایت مصوبات شورا جدیت داشته باشد. این موضوع را نباید فراموش کنیم که نگاه ما به پلاسکو با ساختمان‌های معمول دیگر تفاوت دارد. انتظار اجتماعی باتوجه به شرایط این ساختمان بسیار بالا بود. انتظاراتی که باعث شد آغاز ساخت آن با تاخیر انجام شود.

این ساختمان شخصی بود، شهرداری و شورای عالی شهرسازی نمی‌توانستند برای طراحی آن الزام برگزاری مسابقه را مطرح کنند تا نسل جوان هم بتوانند در فرآیند کار تاثیرگذار باشند. اگر این ساختمان خصوصی بود شرایط نما و طراحی آن توسط کمیته داوری بررسی نمی‌شد. در مجموع، چون در شورای‌عالی شهرسازی تاکید بر صدور پروانه ساختمانی شده است طبیعتا ما نیز تابع مرجع تصمیم‌گیری در این حوزه هستیم.

به نظر می‌رسد در جریان ساخت پلاسکو عقب‌نشینی‌های زیادی از قانون به بهانه کسبه تبعات اجتماعی انجام شد؟

ما عقب‌نشینی نکردیم؛ همان‌طور که می‌دانید تا زمانی که مصوبه شورای‌عالی شهرسازی نیامده بود و تکلیف پارکینگ‌های ساختمان روشن نشده بود شهرداری مجوز فعالیت‌های اجرایی را نداد و در برهه‌ای از زمان فعالیت‌ها متوقف شد هر چند برای ندادن پارکینگ به این ساختمان توضیح دارد.

دلایلی وجود دارد محدوده مرکزی شهر باتوجه به شرایط ترافیکی که دارد نباید اقداماتی انجام شود که انگیزه استفاده از خودروی شخصی در آن ایجاد شود و احداث پارکینگ برای این ساختمان می‌تواند انگیزه‌ای برای استفاده از خودروی شخصی برای حضور در این ساختمان باشد.

ما در تقاطع جمهوری و فردوسی با تراکم فوق‌العاده خودرو مواجه هستیم و ساخت پارکینگ برای ۷۰۰ تا هزار خودرو می‌تواند مشکلات ترافیکی بنیادین برای منطقه ایجاد کند. شاید برخی تصمیم‌گیری‌های شورای‌عالی شهر‌سازی درخصوص پلاسکو با نظرات شخصی من مطابقت نداشته باشد، اما به عنوان مجری قانون مکلف به اجرای مصوبات بالاترین مرجع تصمیم‌گیری در این حوزه هستیم.