امروز، آن روز نیست آقای میثاقی!

ویژه‌برنامه تلویزیونی پخش یورو ۲۰۲۰ از تلویزیون ایران با یک حاشیه عجیب مواجه شده است. داستان این است که بلافاصله بعد از پایان هر مسابقه، سرمربی و یکی از بازیکنان دو تیم برای انجام مصاحبه کنار زمین می‌آیند و در مورد شرایط بازی حرف می‌زنند. بیشتر شبکه‌های تلویزیونی دنیا هم این مصاحبه‌ها را به‌طور مستقیم پخش می‌کنند و البته یک نفر هم داخل استودیو زحمت ترجمه را می‌کشد.

تلویزیون ایران هم در مسابقات اخیر جام ملت‌ها چنین کرد، فقط مشکل اینجاست که دوست عزیز مترجم، هر چه دلش خواسته به زبان آورده و ترجمه او اساسا در بسیاری از موارد ربطی به سوال و جواب مطرح‌شده نداشته است! برای خیلی از هواداران فوتبال، بازی با سوت پایان داور تمام می‌شود و آن‌ها می‌روند سراغ کار و زندگی‌شان، اما هستند کسانی که تا لحظه آخر برنامه را دنبال می‌کنند.

بین این همراهان مشتاق هم هستند کسانی که زبان بدانند و بفهمند برنامه تلویزیونی چه کلاهی دارد بر سر مخاطب می‌گذارد. از قضا از همین بین، چند نفری پیدا شدند که چند شب پای کار نشستند و ترجمه‌های اشتباه شبکه۳ را به صورت مستند منتشر کردند.

در کلیپی که به‌طور وسیع در شبکه‌های اجتماعی پخش شده، ترجمه‌های درست در کنار ترجمه‌های غلط قرار گرفته و حسابی سروصدا کرده است؛ آن‌قدر که جمعه‌شب محمدحسین میثاقی و محمدرضا احمدی، مجریان ویژه‌‎برنامه یورو با ارائه توضیحات ناقص و غیرقابل قبول، نهایتا از مردم عذرخواهی کردند. آن‌ها کوشیدند عامل این اتفاق را تنگنای زمانی و عجله در کار معرفی کنند، اما طبیعی بود که خیلی از مردم این بهانه را نپذیرند.

چیزی که برخی برنامه‌سازان در تلویزیون ایران نمی‌خواهند باورش کنند، پیشرفت چشمگیر شبکه‌های اجتماعی و خروج فضای رسانه‌ای از تک‌صدایی است. امروز هر شهروند توانا می‌تواند برای خودش یک رسانه قدرتمند داشته باشد.

زمانی یکی از گزارشگران قدیمی تلویزیون، خاطره‌ای با این مضمون تعریف می‌کرد: «در سال‌های دور، یک بار تیم ملی ایران در یک بازی دوستانه با تیمی از شرق آسیا بازی داشت و ما هیچ اطلاعاتی در مورد بازیکنان تیم حریف نداشتیم. در نتیجه من خودم برای بازیکنان آن‌ها اسم انتخاب کردم. تازه اسم‌ها را هم بعضا درهم و برهم می‌گفتم. بازی گذشت و رفت تا اینکه من چند روز بعد دیدم فلان مجله گزارشی در مورد آن مسابقه چاپ کرده و کلی هم به تعریف و تمجید از فلان بازیکن تیم حریف پرداخته؛ به همان اسمی که من برایش انتخاب کرده بودم و اصلا وجود خارجی نداشت!»

آن روزها، اما خیلی وقت است که تمام شده. امروز برخی از مردم چند گام از رسانه‌ها جلوتر هستند و نمی‌شود آن‌ها را فریب داد.

در روزگار فعلی شما اگر اسم یا عکس یکی از همان بازیکنان گمنام شرق آسیایی را جست‌وجو کنید، جناب گوگل تا آدرس پدر جدش را هم تقدیم خواهد کرد. گذشت روزگاری که می‌شد در یک فضای یکسویه، محتوای درست و غلط به خورد مخاطب داد و تمام. امروز رسانه باید پاسخگو باشد و اگر اهمال کند، نتیجه‌اش چیزی شبیه همین عذرخواهی جمعه‌شب با صورت‌های سرخ خواهد بود؛ و نکته آخر؛ زمانی در همین شبکه۳ عادل فردوسی‌پور را داشتیم که نه تنها محتوای غلط تولید نمی‌کرد و چشم بر ترجمه غلط همکارانش نمی‌بست، بلکه مچ مترجم پرسپولیس و فامیل علی پروین را هم هنگام تحریف سخنان راینر سوبل می‌گرفت. شما فهمیدید چطور از آنجا به اینجا رسیدیم؟