سیگنال آزادسازی دلار‌ها از ونیز

ونیز ایتالیا روز‌های جمعه و شنبه شاهد برگزاری اجلاس موسوم به جی ۲۰ بود. این اجلاس که ۱۹ کشور به علاوه اتحادیه اروپا در آن شرکت داشتند، محلی برای هماهنگی میان بیست کشور برتر اقتصادی در جهان است. در این دوره از اجلاس موارد مختلفی مورد بحث و بررسی سران اقتصاد‌های بزرگ جهان قرار گرفت.

اما مهم‌ترین موضوع مربوط به ایران به دیداری در حاشیه اجلاس برمی‌گردد؛ جنت یلن، وزیر خزانه‌داری آمریکا با هنگ‌نام‌کی، وزیر اقتصاد کره جنوبی ضمن مذاکره درباره موضوعات مختلف و همکاری‌های دوجانبه، به بحث درباره منابع بلوکه شده ایران در کره‌جنوبی پرداختند.

در پایان این گفتگو‌ها هردو طرف آمریکایی و کره‌ای توافق کردند که درباره دارایی‌های بلوکه شده ایران با یکدیگر همکاری کنند و قرار شد تا منابع بلوکه شده ایرانی در کره‌جنوبی از طریق کانال مالی سوئیس به ایران منتقل شود.

خبرگزاری یونهاپ در این باره گزارش داد: سئول در تلاش است با حمایت ایالات‌متحده از یک کانال در سوئیس با استفاده از بخشی از پول مسدود شده ایران در کره‌جنوبی برای فروش کالا‌های بشردوستانه، شامل محصولات درمانی شرکت‌های سوئیسی به ایران استفاده کند. این خبرگزاری جزئیات بیشتری درباره چگونگی انجام این کار ارائه نداده است.

در فروردین‌ماه سال‌جاری نیز نخست‌وزیر کره‌جنوبی در سفری که به ایران داشت اعلام کرد باید برای دارایی‌های مسدود شده ایران در سئول چاره‌ای اندیشید و هرچه سریع‌تر این دارایی به ایران بازگردانده شود. سال گذشته مسوولان ایرانی از مذاکرات مختلفی خبر می‌دادند و اظهارات ضدونقیضی درباره منابع ایران در کره داشتند. حال باید منتظر ماند و دید سرنوشت ۷ میلیارد دلار منابع بلوکه شده ایران در کره‌جنوبی چه می‌شود و آزادسازی آن به سرانجام خواهد رسید یا خیر.

مذاکرات در جی ۲۰

وزیران دارایی و اقتصاد کشور‌های عضو گروه بیست (G ۲۰) در ونیز گرد آمده‌اند و می‌کوشند تا طرح‌های اقتصادی را مورد بحث و توافق قرار دهند. این اجلاس در سال ۲۰۲۱ به ریاست ایتالیا و میزبانی شهر ونیز روز جمعه آغاز به کار کرد. طرح‌های اقتصادی مورد بحث در این اجلاس شامل مواردی همچون مالیات همگانی بر شرکت‌های چند ملیتی و تغییر اقلیم می‌شود.

به‌نظر می‌رسد تمامی وزیران حاضر در ونیز توافق خود را در جهت یک «معماری مالی نوین» در سطح جهانی اعلام خواهند کرد. هدف کلی این ساختار تازه دستیابی به ثبات و عدالت بیشتر در نظام اقتصادی و مالی بین‌المللی اعلام شده است. در نشست رهبران کشورها، هیچ‌گونه رای گیری صورت نمی‌گیرد و تصمیمات و توافقات نشست هم الزام‌آور نیستند.

در حاشیه این اجلاس به توافق رسیدن وزیر خزانه‌داری آمریکا و وزیر اقتصاد کره‌جنوبی بر سر دارایی‌های ایران خبرساز شد. خبرگزاری یونهاپ کره‌جنوبی اعلام کرد که روز شنبه در حاشیه اجلاس جی ۲۰ سیاستگذاران عالی آمریکا و کره با هم به دیدارکرده و به گفتگو پرداخته‌اند و درباره برخی موضوعات به توافق رسیده‌اند.

هر دو کشور توافق کردند که دارایی‌های بلوکه شده ایران در کره توسط کانال مالی سوئیس، صرف خرید کالا‌های بشردوستانه شود. این خبرگزاری جزئیات بیشتری درباره انتقال این منابع منتشر نکرده است. دارایی بلوکه شده ایران در کره‌جنوبی به گفته مقامات ایرانی بالغ‌بر ۷ میلیارد دلار است.

سفر نخست‌وزیر کره به تهران

در فروردین‌ماه سال‌جاری نخست‌وزیر کره‌جنوبی پس از ۴۴ سال به تهران سفر کرد و درباره برخی موضوعات به مذاکره و گفتگو پرداخت. محور این گفتگو‌ها مشکلات پیش آمده بر سر توقیف نفتکش کره‌ای در خلیج فارس و منابع بلوکه شده ایران بود. نخست‌وزیر کره‌جنوبی در آن زمان گفت باید به سرعت هفت میلیارد دلار پول مسدود شده ایران بازگردانده شده تا بن‌بست بین دو طرف حل شود. «چونگ سای کیون» به خبرنگاران همراه با خود گفت: «من قبلا گفته‌ام که این پول، پول ایران است و باید به صاحب آن برگردانده شود. بهتر است راهی پیدا شود و سریع این مبلغ را برگردانیم.»

وی افزود: «انجام این کار به نفع کره‌جنوبی است و باید برای غلبه بر محدودیت‌های مختلف تلاش شود.» نخست‌وزیر کره‌جنوبی یادآوری کرد که مقام‌های ایرانی در جلسات خود ناامیدی‌شان را از بن‌بست موجود ابراز داشته و خواستار راه‌حل سریع شدند. وی همچنین گفت که آزادی تردد دریایی در منطقه باید تضمین شود. با این حال با گذشت بالغ‌بر سه ماه از این سخنان هنوز هم تغییری در وضعیت اموال بلوکه شده ایران در کره‌جنوبی رخ نداده است.

تکرار یک خبر

در اسفندماه سال گذشته اخباری با جزئیاتی مشابه درباره دارایی‌های مسدود شده ایران در کره‌جنوبی منتشر شد. در آن زمان شبکه رادیویی کی‌بی‌اس در کره‌جنوبی از قول یک مقام ارشد در وزارت خارجه کره‌جنوبی اعلام کرد که آمریکا موافقت خود را با آزادسازی دارایی‌های ایران در کره و انتقال آن از طریق کانالی مالی در سوئیس اعلام کرده است.

پیش از انتشار این خبر عبدالناصر همتی، رئیس‌کل سابق بانک مرکزی گفته بود پولی که بانک مرکزی در کره دارد ۷ میلیارد دلار است و پرداخت کره‌جنوبی به ما با یک میلیارد دلار شروع می‌شود. همچنین علاوه‌بر رئیس‌کل بانک مرکزی، علی ربیعی، سخنگوی دولت نیز خبر داده بود که بانک مرکزی ایران بر اساس توافقی که با طرف کره‌ای نهایی شده قرار است به یک میلیارد دلار از منابع مسدود شده در این کشور دسترسی داشته باشد.

در آن زمان رئیس اتاق بازرگانی ایران و کره‌جنوبی در مورد جزئیات توافق ایران و کره‌جنوبی برای آزادسازی دارایی‌های ایران در کره‌جنوبی عنوان کرد: «قرار بر این است که تا یک میلیارد دلار از این دارایی‌ها به کانال مالی ایران و سوئیس واریز شود تا صرف خرید دارو و غذا شود؛ البته باید منتظر عمل از سوی کره‌ای‌ها باشیم، چون تا امروز بیشتر تا مرحله حرف و صحبت پیش می‌رفتیم.»

پولی که به مقصد می‌رسد؟

چندی پس از این اخبار، رئیس سابق بانک مرکزی در اظهاراتی در پاسخ به سرنوشت آزادسازی منابع ایران در کره اعلام کرد: «در این زمینه هنوز اتفاقی نیفتاده است.» عدم آزادسازی منابع در گذشته، آن هم پس از اعلام به نتیجه رسیدن مذاکرات بین کره و ایران و همچنین اعلام موافقت آمریکا، همه باعث شده است تا بدون انجام شدن اقدام عملی و انتقال این منابع به‌صورت یکجا یا در چند نوبت، این اخبار برای فعالان اقتصادی و صاحب‌نظران اهمیت بالایی نداشته باشد.

باید منتظر ماند و دید که آیا این‌بار توافق آمریکا و کره به گشایش در پرونده اموال بلوکه شده ایران منتهی می‌شود یا همچنان مانند گذشته این سخنان و توافقات به مرحله عمل نخواهند رسید. باید توجه داشت که در سه سال گذشته همواره تلاش‌های مقامات ایرانی برای آزادسازی منابع بلوکه شده با شکست روبه‌رو شده است.

حتی در برهه‌ای، مقامات کره‌جنوبی از ایران خواستند که برای نگهداری منابع مسدود شده در این کشور باید به دولت کره‌جنوبی جریمه پرداخت کنند که واکنش منفی مقامات ایران را در پی داشت. حال آزادسازی منابع ایران را می‌توان نشان از تغییر رویکرد کلی ایالات‌متحده در زمینه تحریم‌ها نیز دانست. به هر روی آزادسازی منابع مسدود شده ایران یک سیگنال سیاسی نیز محسوب می‌شود که می‌تواند پیش‌بینی‌ها درباره آینده اقتصاد ایران را دقیق‌تر کند.