پیام خطرناکی که داستان ژاوی برای ایران دارد

ورزش ایران در یک ماه گذشته اسیر شوکی عجیب شده که هنوز هم نمی‌تواند با چندوچون آن کنار بیاید. اگرچه قبل از این موضوع جدید، مهاجرت و پناهندگی ورزشکاران ایرانی بود که به فضای ورزش ایران شوک و خوراک خبری به رسانه‌های دنیا می‌داد، اما به‌تازگی اقدام سیاسی آمریکا خبرساز شده است؛ تقریبا برای هیچ‌کدام از ورزشکاران ایرانی که قرار بوده به رقابت‌های ورلدگیمز در آمریکا سفر کنند، ویزا صادر نشد تا سفر آن‌ها یکی پس از دیگری لغو شود. این موضوع ابتدا با رشته کاراته در رسانه‌ها چرخید و خبر رسید که سفارت آمریکا به دلیل آنکه شهرام هروی، سرمربی تیم ملی کاراته، دوران سربازی‌اش را در سپاه سپری کرده، حتی حاضر به بررسی مدارک این مربی هم نشده است؛ اما اندکی بعد خبر رسید که نه‌تنها شهرام هروی بلکه دیگر ملی‌پوشان کاراته ایران نیز موفق به اخذ ویزای آمریکا نشده‌اند. بعد از کاراته یکی پس از دیگری، ویزای ورزشکاران ایران برای حضور در آمریکا صادر نشد تا اینکه سرانجام این پرونده با ویزاندادن به یکی از اعضای تیم ملی دوومیدانی ایران و عدم سفر این تیم به آمریکا بسته شد.

پیش از این سابقه داشته که آمریکا به یک یا چند نفر از تیم‌های ورزشی ایران ویزا ندهد، ولی در این سطح نبوده است. چنین رفتاری باعث شده رفته‌رفته موضوع دیپلماسی و اختلافات دیپلماتیک با آمریکا به صدر اخبار برگردد و خبر برسد که آمریکا به دلیل همین اختلاف‌نظر‌ها حاضر به صدور ویزا برای ورزشکاران ایرانی نشده است. این اتفاق در شرایطی رخ داد که غالب ورزشکاران ایرانی که ویزا نگرفته‌اند، همراه تعدادی از فدراسیون‌های متبوع مصمم شده‌اند تا به فدراسیون‌های جهانی شکایت ببرند و از آمریکا به این دلیل که سیاست را با ورزش یکی کرده شکایت کنند. در ایران، شکایت فدراسیون دوومیدانی از این اقدام آمریکا به فدراسیون جهانی، آخرین و تازه‌ترین اقدام است.

این اتفاق باعث شده فضای ورزش ایران رفته‌رفته ملتهب شود و این نگرانی به وجود بیاید که اگر سایر کشور‌هایی که ارتباط سیاسی قوی با آمریکا دارند رفته‌رفته چنین روش خطرناکی را در دستور کار قرار دهند چاره چیست؟ هم‌زمان با رخ‌دادن چنین جریانی، رضا صالحی‌امیری، رئیس کمیته ملی المپیک ایران هم گفته قرار است بابت چنین اقدامی به کمیته بین‌المللی شکایت ببرند. صالحی‌امیری به «شرق» می‌گوید: «اگرچه پیش از این تعدادی از اقداماتی که منجر به صادرشدن ویزا می‌شد مربوط به اقدام دیرهنگام یا تلاش برای گرفتن ویزا از مسیری واسطه، رخ داده، ولی درمورد اتفاقات اخیر، مشخص است که همه چیز سیاسی است. ما قطعا از این رفتار به کمیته بین‌المللی المپیک شکایت خواهیم کرد».

خبر ویزاندادن آمریکا به ورزشکاران ایرانی برای حضور در رقابت‌های ورلدگیمز، چندان سروصدایی در رسانه‌های معتبر اروپایی نداشته، ولی در عوض خبر ویزاندادن آمریکا به ژاوی ارناندس، اسطوره و سرمربی کنونی بارسلونا حسابی خبرساز شده است. بارسلونا اردویی پیش‌فصل در آمریکا دایر کرده که قرار است چهار بازی دوستانه هم برگزار کند. آن‌ها بامداد روز گذشته به مصاف اینترمیامی رفتند و هنوز سه دیدار دیگر دارند که مهم‌ترین آن‌ها تقابل با رئال مادرید است. با وجود چنین اردو و بازی‌های مهمی که بارسلونا پیش‌رو دارد، آمریکا به ژاوی ارناندس هم ویزا نداده و او تا روز گذشته همچنان در تلاش بود که مشکلاتش را حل کند و به آمریکا برسد.

اینکه چرا مسئله ژاوی سروصدای زیادی به پا کرده به این دلیل است که او به علت سفر به ایران موفق به اخذ ویزای آمریکا نشده است! این موضوع به خودی خود پیام خطرناکی در دل دارد. اگر تا پیش از این افراد زیادی نمی‌دانستند که ممکن است سفر به ایران برایشان در ادامه مسیر و مثلا سفر توریستی یا کاری به آمریکا دردسر شود، حالا با روشدن ماجرای ژاوی ارناندس، این خبر به قدر کافی مخابره شده است. آمریکا به دلیل آنکه ژاوی ارناندنس در یک بازه پنج‌ساله، سه بار به ایران سفر کرده به این چهره بین‌المللی و شناخته‌شده در دنیای فوتبال ویزا نداده است!

این مورد برگرفته از تصویب قانونی بحث‌برانگیز است که پیش‌تر مسئولان آمریکایی وضع کرده و خبر دادند افرادی که از سال ۲۰۱۱ به بعد به ایران سفر می‌کنند باید برای سفر به آمریکا و زمان درخواست ویزا، درخواست ویژه ارائه کنند. این درخواست طبق گزارشی که رسانه‌های اسپانیایی نوشته‌اند شامل دلیل سفر به ایران می‌شود. ژاوی به عنوان بازیکن السد قطر چند بار مجبور شده به ایران سفر کند. آخرین بار او در سال ۲۰۱۹ به ایران سفر کرده است. آن‌طورکه رسانه‌های اسپانیایی نوشته‌اند، او مدارک مربوط به چرایی سفرش به ایران را در زمان معین ارائه نکرده و به همین دلیل است که آمریکا ویزایش را صادر نکرده است. ژاوی و بارسلونا تلاش زیادی کردند این موضوع را حل‌وفصل کنند، ولی به نظر می‌رسد تعطیلات روز شنبه و یکشنبه اروپا کار آن‌ها را مشمول زمان کرده است.

نکته بحث‌برانگیز درباره قانونی که آمریکا تصویب کرده این است که ایران را در کنار کشور‌هایی همچون عراق، سوریه، کره شمالی، سومالی و سودان قرار داده و عنوان کرده آن‌هایی که به این کشور‌ها سفر کرده‌اند نیاز به گرفتن مجوز ویژه دارند. درست است که ریشه چنین قانون جنجالی‌ای به اختلافات سیاسی دو کشور برمی‌گردد، ولی رسانه‌ای‌شدن داستان ژاوی ارناندس که بعد از سفر به ایران نتوانسته به آمریکا سفر کند، اثرات منفی خواهد داشت.

ایران مدت‌هاست تلاش می‌کند در عرصه گردشگری تبدیل به یکی از مقصد‌های هدف در آسیا شود، ولی رخ‌دادن چنین موضوعاتی علاوه بر تأثیرات سیاسی می‌تواند در زمینه گردشگری هم شرایط را سخت‌تر کند. این مورد در حالی رخ داده که آمریکا مدت‌هاست ایران را مشمول تحریم کرده که همین تحریم ریشه بسیاری از مشکلات اقتصادی در ایران شده است. حل‌وفصل‌شدن این موضوعات شاید از طریق برجام شدنی باشد، ولی در این مورد هم اختلاف نظر چنان زیاد است که نمی‌توان به طور قطع گفت برجام به تأیید طرفین خواهد رسید یا نه. اختلاف مجلس با دولت قبل و تداوم این اختلاف‌ها در بین چهره‌های سیاسی در دولت کنونی، یکی از دلایلی است که باعث مبهم‌شدن بیشتر ماجرا شده است. به هر روی و برخلاف اظهارات اولیه که عنوان شده بود تحریم‌ها کاغذپاره است این موضوع اثراتش را گذاشته و ورزش و ورزشکاران ایران که به نظر می‌رسید باید دورترین تأثیر از این زمینه را پذیرا باشند، در بطن ماجرا قرار گرفته و این روز‌ها علاوه بر مشکلات ویزایی برای گرفتن پاداش‌هایی بین‌المللی هم با مشکل مواجه شده‌اند.