در حلقه قالیباف چه می‌گذرد؟

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در پیامی به مناسبت تبریک سال نو ۱۴۰۱ عنوان کرد که «باید قرن نو را با حکمرانی نو آغاز کنیم» ‌ این برای نخستین بار بود که یکی از روسای قوای سه‌گانه از واژه حکمرانی نو استفاده می‌کرد. قالیباف همچنین هفته گذشته دوباره از کلید واژه «حکمرانی نو» استفاده کرد. چند روز پیش هم مهدی محمدی، مشاور راهبردی قالیباف گفت: «ذهن سیستم بیش از آنکه درگیر سرکوب باشد، درگیر اصلاحاتی است که باید بکند.» اگرچه تیم قالیباف سخن از اصلاحات به میان می‌آورند، اما پایداری‌ها بر طبل دیگری می‌کوبند.

به گزارش دنیای اقتصاد، این در حالی است که بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری و تکیه زدن ابراهیم رئیسی بر صندلی پاستور و پیروزی دیگر اصولگرایان بعد از به دست آوردن اکثریت کرسی‌های مجلس و شوراهای شهر، تصوری در میان تحلیل‌گران سیاسی ایران شکل گرفت که حاکمیت یکدست شده است. اما واقعیت این است که حاکمیت در ایران به دلیل شرایط ساختاری و کارکردی هیچ‌وقت یکدست نمی‌شود. از سوی دیگر در ایران شاهد طیف‌بندی در جریان‌ها هستیم و چون اساسا اصولگرایی و اصلاح‌طلبی حزب نیست، بلکه مرام است از منتهی‌الیه راست تا منتهی‌الیه چپ را شامل می‌شود. بنابراین امروز شاهد استقرار طیف‌های متنوعی از اصولگرایان در ساختار سیاسی هستیم. اگرچه در میان اصولگرایان اشتراکات راهبردی وجود دارد، اما تفاوت‌های مهمی هم درمیان این طیف دیده می‌شود. برای مثال میان قالیباف و رئیسی تفاوت وجود دارد، همان‌گونه که لاریجانی با رئیسی تفاوت دارد؛ حتی لاریجانی با قالیباف ‌تفاوت دارد و محسنی‌اژه‌ای با هر دوی آنها.

اگر این تصویر را از فضای حاکم بر کشور داشته باشیم متوجه می‌شویم چنین فضا و ادبیات و اقداماتی که در پشت صحنه انجام می‌شود دور از ذهن نیست. حاکمیت یکدست نیست و اگرچه قالیباف و لاریجانی در ضرورت اصلاحات هم‌نظرند، اما به‌شدت بایکدیگر رقابت دارند.

برای مثال بعد از حوادث سال ۸۸ اصولگرایان تندرو عنوان «ساکتین فتنه» را مطرح کردند و قالیباف و لاریجانی در مقابل آن عنوان «کاسبان فتنه» را مطرح کردند. بعد از آن میان تیم قالیباف و تیم لاریجانی بر سر اینکه چه کسی ابتدا عنوان «کاسبان فتنه» را مطرح کرد رقابت ایجاد شد.

با همه این تفاوت‌ها فضای امروز کشور بیش از همیشه نیازمند اصلاح است، اصلاحی که امروز از سوی تیم قالیباف در مجلس در حال پیگیری است و خبری از تلاش سایر طیف‌ها برای اصلاحات در کشور شنیده نمی‌شود. البته تاکنون جمع کوچکی در حلقه قالیباف پیگیر اصلاحات در کشور بوده‌اند. اما نمایندگان اصلاح‌طلب، حامیان احمدی‌نژاد، افراد نزدیک به علی لاریجانی و برخی دیگر از اصولگرایان میانه‌رو خبری از این پروژه ویژه در بخش خاصی از جریان اصولگرا ندارند و البته هنوز چند و چون این اصلاحات هم مشخص نیست.

چه اصلاحاتی بشود؟

جلال رشیدی‌کوچی، نماینده مرودشت و عضو کمیسیون امور داخلی کشور در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به ضرورت اصلاحات در کشور، گفت: هم مجلس و هم دولت به دنبال اصلاحات در کشور هستند و ما در مجلس جلساتی را برای اصلاح برگزار کرده‌ایم. برخی از نمایندگان مجلس به صورت برنامه‌ریزی شده و هدفمند به دنبال ایجاد اصلاحاتی در کشور هستند و پیگیری می‌کنیم که چگونه اصلاحات را انجام دهیم.

این نماینده مجلس افزود: از سوی رئیس مجلس صحبت با برخی اقشار مانند دانش‌آموزان در حال انجام است. البته در برابر هر نوع تغییری قطعا مقاومت‌هایی هم وجود دارد. ما باید با منطق و تدبیر این کار را پیش ببریم.

جلسات قالیباف با مسوولان اجرایی و تصمیم‌ساز

او ادامه داد: در راستای اصلاحات تعدادی از نمایندگان با رئیس مجلس در موضوعات مختلف جلساتی برگزار می‌کنند و در این جلسات مسوولان اجرایی و مسوولان تصمیم‌ساز هم حضور دارند. همه از حوادث اخیر در کشور ناراحت هستند، اما باید دید ریشه این اتفاقات چه بوده است؟ چیزی که ما به آن رسیدیم قبل از هر بحث فرهنگی، بحث اقتصادی و معیشتی بوده و باید برای حل مشکلات معیشتی قدم‌هایی را ‌برداریم.

این نماینده مجلس تاکید کرد: زمانی‌که در حوزه معیشت و اقتصاد اصلاحات انجام شود سپس به حوزه سیاسی ورود پیدا می‌کنیم. امروز جوانان به دنبال زندگی عادی هستند و وقتی به این خواسته‌شان برسند فرآیند سیاسی هم اصلاح می‌شود.

رشیدی‌کوچی گفت: بسیاری از خواسته‌های مردم معترض در حوزه معیشت، رفاه و امکانات اولیه بحق است. من با دانشجویان گفت‌وگو کردم و در بسیاری از موارد با آنها هم‌نظر بودم.

او تاکید کرد: تصمیم قوه عاقله نظام در ایجاد برخی اصلاحات است. اما فضا ملتهب است و ما منتظر هستیم که فضا آرام شود تا این اقدامات را انجام دهیم. برخی از اصلاحات لازم در کشور در مصاحبه‌ها گفته شده است. حتما ما در برخی از موارد ایراد داشتیم که امروز اوضاع به اینجا رسیده است. اینطور نیست که ما بدون ایراد کار کرده باشیم. این عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها ادامه داد: اینکه ما انتظار داشته باشیم که دشمن دست از دشمنی بردارد انتظار بیهوده‌ای است و از سوی دیگر باید انتظار داشته باشیم که مسوولان امر تلاش کنند که رضایت مردم را با افزایش امکانات و تقویت حوزه معیشت و اصلاح برخی از روندهای غلط گذشته، تقویت کنند. اگرچه جلال رشیدی‌کوچی از پیگیری اصلاحات در کشور از سوی مجلس خبر داده، اما نمایندگان طیف‌های مختلف در مجلس از این اصلاحات بی‌خبرند. مسعود پزشکیان، نماینده اصلاح‌طلب مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با بیان اینکه از روند اصلاحات در کشور بی‌اطلاع است، گفت: امیدوارم اصلاحاتی در کشور انجام شود.

شورای عالی امنیت ملی ورود کند

همچنین محمدحسن آصفری، نایب رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» گفت: امیدواریم فضای کشور زودتر آرام شود تا جنبه‌های امنیتی کنار گذاشته شود و اصلاحات در برخی ساختارها انجام شود.

او تاکید کرد: قبول دارم که بعد از ایجاد آرامش و عبور از بحران دیگر بحث تغییر و اصلاح مطرح نمی‌شود. باید شورای عالی امنیت ملی در حوزه‌های اقتصاد، فرهنگی و اجتماعی وزرای مربوط را فرا بخواند و در خصوص مسائلی که باعث نارضایتی مردم می‌شود از آنها گزارش بخواهد.

دولت باید لوایحی را در حوزه اصلاحات برخی از امور به مجلس ارائه دهد تا در آینده شاهد اتفاقات امروز کشور نباشیم.

این نماینده مجلس ادامه داد: در بحث اجرایی شدن اصل ۲۷ قانون اساسی باید تصمیم جدی گرفته شود. باید اعتراضات قانونمند شود و جامعه‌ای زنده است که اعتراض در آن وجود داشته باشد. اعتراضات باید تبدیل به مطالبه‌گری شود و نه آشوب که آشوب هم سرکوب شود. ‌با سرکوب آشوب، اعتراضات روی هم تلمبار شود و به آتش زیر خاکستر تبدیل می‌شود. او ادامه داد: باید صدای معترضین شنیده و نسبت به اصلاح برخی امور اقدام جدی شود. از جمله در حوزه گشت ارشاد و حوزه‌های اقتصادی اصلاحاتی انجام شود تا سطح رضایتمندی مردم بالاتر رود.

از سوی دیگر احمد علیرضا‌بیگی، نماینده تبریز در مجلس و استاندار آذربایجان شرقی در زمان ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» گفت: اخیرا آقای قالیباف نوید تغییر در رویه حکمرانی را دادند، اما این اصلاحات باید در صحنه عمل دیده شود و بگویند بنا است در چه موضوعاتی چه اصلاحاتی رخ دهد. او ادامه داد: آنچه می‌تواند آرامش‌بخش باشد اعتنا به مردم است. ما باید باور کنیم که اگر مردم پشتیبان جمهوری اسلامی نباشند حتما آن مردم به تصرف آمریکا و غرب درخواهند آمد. ما باید اعتنا به مردم را در شیوه عملکرد دستگاه‌های مختلف و در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی ببینیم. این عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور گفت: باید دید در حوزه اقتصاد چه اعتنایی به مردم صورت می‌گیرد آیا قرار است اقتصاد ما مردم‌پایه باشد یا همچنان مردم رقیب دولت در اقتصاد محسوب می‌شوند؟ در حوزه سیاسی آیا در انتخابات‌ها به مردم بها خواهیم داد؟ و انتخابات به خواست مردم خواهد بود؟ یا همچنان بر این باوریم که مردم اگر پای صندوق رای هم نیایند انتخابات را برگزار می‌کنیم و اتفاقی هم نمی‌افتد؟ باید تکلیف این سوالات مشخص شود.

علیرضا‌بیگی خاطرنشان کرد: باید اصلاحاتی در حوزه‌های مختلف از جمله حوزه سیاست و اقتصاد رخ دهد و اگر ما به مردم بها ندهیم و خواست و نظر مردم مورد اعتنا قرار نگیرد مشخص نیست در بحران بعدی چه اتفاقی می‌افتد.

این نماینده مجلس ادامه داد: اصلاح باید در چارچوب تدابیر و سیاست‌هایی که دولت اتخاذ می‌کند، دیده شود. دولت باید نشان دهد سیاست‌گذاری‌هایش در مسیر تحصیل رضایت مردم است. این موضوع می‌تواند در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت خودش را نشان دهد. در کوتاه‌مدت دولت برای اینکه نشان دهد به دنبال اصلاح است باید تغییراتی را در مدیران و وزرایش ایجاد کند.

اصلاحات، راه برون رفت از شرایط کنونی همچنین غلامرضا نوری‌قزلجه، نماینده بستان‌آباد در مجلس و معاون اجرایی علی لاریجانی در مجلس دهم در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به شرایط کنونی کشور و لزوم اصلاحات، تاکید کرد: راه برون‌رفت از شرایط کنونی کشور اصلاحاتی است که باید انجام بگیرد. شاید اصلاحات عمیقی هم نیاز نباشد. اما باید دایره را بازتر کرد و نگوییم هرچه من می‌گویم درست است. سال بعد انتخابات مجلس است و در گام اول همه گروه‌های سیاسی که در چارچوب قانون فعالیت می‌کنند باید بتوانند در انتخابات شرکت کنند.

این نماینده مجلس ادامه داد: در این شرایط مشارکت مردم بالا می‌رود و حرف مردم هم در مجلس زده می‌شود. در خیابان هم اتفاقی پیش نمی‌آید و حرف مردم را یک نماینده ملت در چارچوب قانون اساسی در تریبون رسمی می‌زند و اگر قانون لازم بود، به تصویب می‌رسد یا قانونی فسخ یا اصلاح می‌شود.

اما امیدوارم هر چه سریع‌تر تمایل به اصلاحات و چنین ظرفیتی در کشور پدیدار شود.