تغییری که کفر خیلی‌ها را در آورد؟

فرارو- هفته قبل مطلبی تحت عنوان «(نگرخواهی) مزایا و معایب تغییر ساعات کاری ادارات» منتشر شد تا مخاطبان فرارو، دیدگاه و نظرات خود را با ما در میان بگذارند. بسیاری از کارمندان و دیگر اقشار جامعه، نظرات خود را پیرامون اجرای تصمیم دولت در تغییر ساعات کاری ادارات بیان کردند. بخش‌عمده کامنت‌ها این تصمیم را ناصحیح ارزیابی و مورد انتقاد قرار دادند. برخی‌ها نیز این تصمیم را درست ارزیابی کردند.

به گزارش فرارو، ماجرای تغییر ساعت کار ادارات برای کارکنان دولتی از ساعت ۶ تا ۱۳ و کارکنان ستادی دستگاه‌های دولتی از ساعت ۶ صبح تا ۱۴:۴۵ از روز سه‌شنبه (۱۶ خرداد) اجرایی شد. در یک هفته گذشته همچنان جنجال‌های پیرامون این موضوع ادامه داشت. به ویژه آغاز نشست یک‌شنبه (۲۱ خرداد) مجلس در ساعت ۸ صبح کانون توجهات را به این موضوع بازگرداند. رسانه‌های در این ارتباط نوشتند، ساعت آغاز کار برای کارمندان ۶، اما برای مجلسی‌ها ۸.

با این مقدمات، در گزارش حاضر برآیند حاصل از «نگرخواهی» نخست فرارو ارائه می‌شود. بدین معنا که نگاه و نگرش مخاطبان در باب این مساله محوربندی شده ارائه خواهد شد.

منتقدان چه گفتند؟

۱- اختلال در خواب و تهدید سلامت جسمی و روانی: مهم‌ترین تجریه‌ای که بخش عمده‌ای از کارمندان پیرامون آغاز ساعت کاری از ۶ صبح مورد تاکید قرار دادند، در ارتباط با اختلال‌های پیش آمده در خواب و تهدید سلامت جسمی و روانی آن‌ها بود. بخش عمده‌ای از کارمندان، تاکید کردند که این ساعت شاید در عمل چندان جدی به نظر نرسد، اما با توجه به این‌که ساعت امسال یک ساعت جلو نرفته عملا به عاملی برای اخلال در وضعیت زندگی، خواب و بیداری آن‌ها تبدیل شده است.

برای نمونه یک مخاطب می‌نویسد: «بنده جانبازم. مدتهاست شب‌ها به سادگی خوابم نمی‌بره؛ حالا هم که باید ۴ صبح با کسر خواب راه بیفتم تا ۶ برسم هنوز دو روز نشده زیان این طرح نمایان شده. مجلس با طرح فوریتی ساعت را مثل سال‌های قبل کنه مجلس شده کارخانه ضد انقلاب تراشی!.»

مخاطب دیگری چنین می‌نویسد: «آقا یا خانم محترم! ممکن است جلو و عقب کشیدن ساعت با چرخه طبیعی زمان هماهنگ باشد، ولی با چرخه طبیعی بدن به هیچ‌وجه مطابقت ندارد و دقیقاً مغایر آن است و در خواب انسان اختلال ایجاد می‌کند و بسیاری مضرات دیگر دارد.»

۲- پایین آمدن کارایی کارمندان: بخش دیگری از کارمندان از تجریه خود در پایین آمدن کارایی‌شان سخن راندند. البته نه تنها کارمندان دیگر اقشار نیز همین موضوع را به نوعی تایید کرده بودند. نکته مهم مطرح شده از سوی آن‌ها این بود، کارمندی که خواب کافی نداشته باشد، به طور خودکار و طبیعی نمی‌تواند کارایی (بهره‌وری) لازم را برای سازمان متبوع خود داشته باشد.

برای نمونه یک مخاطب می‌نویسد: «به نظرتون کارمندی که ساعت ۴:۳۰ یا ۵ از خواب بلند میشه و تا ۳ درگیر هست چه بازدهی و راندمانی خواهد داشت؟ به عنوان یه کارمند بهتون میگم‌ هیچی.»

در واکنشی مشابه، یک شخص دیگر با بیان مقدماتی تاکید می‌کند: «کاری که دولت امسال در خصوص عدم تغییر ساعت تابستانی انجام داد کار خوبی بود چرا که کشیدن ساعت به جلو باعث بهم خوردن ساعت بیولوژیکی بدن و مشکلات زیستی برا انسان‌ها می‌شه و تو خیلی کشور‌های اروپایی هم ساعت تابستانه منسوخ شده، ولی اینکه ما الان آدما رو مجبور کنیم ۲ ساعت زودتر بیدار بشن تاثیر منفی تو بازدهی نیروی انسانی داره و در کل کار مفید کارمند‌ها تو ایران ۳ تا ۴ ساعت بیشتر نیست.»

۳- مشکلات مادران و پدران دارای فرزند خردسال: یکی از جدی‌ترین و قابل‌توجه‌ترین مسائل مطرح شده از سوی کارمندان، کسانی بودند که فرزندان خردسال داشتند. آن‌ها تغییر ساعت کاری به ساعت ۶ صبح را معضلی بزرگ می‌دانند. معضلی که حتی برای آن‌ها به یک مضیقه بزرگ تبدیل شده است. برای نمونه یکی از افراد درگیر با این مساله می‌نویسد: «من و همسرم کارمند سازمان دولتی هستیم. باید فرزند ۳ ساله ام را قبل از ساعت ۶ صبح کدام مهد کودک بسپاریم تا خودمان بتوانیم راس ۶ در اداره باشیم؟.»

یک فرد دیگر هم می‌نویسد: «چرا با لجبازی این طرح اجرا شده؟ از کرج میام تهران سر کار. بچه‌ام باید بزارم خونه مادرم صبح ساعت چهار باید برم در خونه‌شون بندگان خدا رو زابراه کنم هیچ مهدی اون موقع باز نیست...»

یک خانم کارمند هم در ارتباط با همین موضوع توضیح می‌دهد: «من دو فرزند مهد کودکی دارم و به شدت به مشکل خوردم. مهد کودک ساعت ۵ باز نیست ک من شاغل فرزندم را بسپرم ... زنان شاغل مادر کارمند دولت کم نیستند، ولی کسی در نظر نگرفته‌شون.»

یکی دیگر از مخاطبان هم می‌گوید: «این قانون راکی گفته ساعت ۵ و نیم یک خانم تنها و متاهل با بچه بره سر کار! آخر بانک یا اداره سرباز خانه هست؟» ظاهرا این خانم کارمند بوده و ناچار است که فرزند خردسالش را با خود به محل کار ببرد.

۴- بر هم خوردن توازن در مراجعه ارباب رجوع و پیک‌های عجیب حضور مراجعان در ادارات: بخش قابل توجهی از مخاطبان، با پرداختن به موضوع مواجهه غامض با ارباب رجوع تغییر ساعت آغاز به کار ادارات در ۶ صبح را مورد انتقاد قرار داده‌اند. آن‌ها تاکید می‌کنند، در ساعات ۶ تا ۸ صبح عملاً مراجعی ندارند، بعد از ساعت ۸ به‌تدریج ارباب رجوع مراجعه می‌کنند که تا ساعت ۹ همچنان محدود است. ساعت ۱۰ یکباره پیک مراجعات آغاز می‌شود. نهایت زمان برای انجام کار ارباب رجوع تا ساعت ۱۳ است که البته این برای بانک‌ها ۱۲.۳۰ خواهد بود. کارمندان تاکید کرده که بسیاری از کار‌های ارباب رجوع بر روی زمین می‌ماند و به روز آینده موکول می‌شود.

۵- مصیبت تمام معنا برای افرادی که مسافت طولانی تا رسیدن به محل کار دارند: برخی از مخاطبان نیز با توجه به طولانی بودن مسافت رسیدن به محل کار، از معضلی پیچده‌تر برای خود سخن گفته‌اند. آن‌ها می‌گویند ناچار هستند که ساعت ۳ و نیم از خواب بیدار شوند و برای ۴ و نیم به سمت محل کار حرکت کنند. مخاطبی در این زمینه چنین نوشته است: «از شهر محل سکونتم تا محل کارم یک ساعت راهه (اگه ترافیک نباشه) اذون صبح ساعت سه و نیمه من باید چهارو نیم حرکت کنم خوب کارمندی که ساعت سه صبح بلند شده از خواب چه کارایی می‌تونه داشته باشه؟»

۶- قضا شدن نماز صبح: تعدادی از مخاطبان نیز نسبت به قضا شدن نماز صبح‌شان به دلیل تغییر زمان حضور در ادارات اعتراض کرده‌اند. یکی از مخاطبان در این زمینه می‌نویسد: «آقا تمام نماز‌های صبح ما داره قضا میشه. چون حدود ۴/۵ آفتاب میزنه و ما باید ۲ ساعت بیدار بشینیم تا سرویس بیاد تو این مدت هم نمیشه خوابید. چون از سرویس جا میمونیم پس میخوابیم و نیم ساعت به حرکت سرویس از خواب بلند میشیم و نماز میخونیم و میرم سر کار صبحانه می‌خوریم.»

۷-‌ ای کاش ساعت جلو کشیده می‌شد!: برخی از مخاطبان نیز ساعت کاری ۶ صبح را در سال جاری برای خود قوز بالا قوز ارزیابی کرده‌اند. آن‌ها می‌گویند همین که ساعت جلو کشیده نشده بود، برای آن‌ها یک مشکل اساسی بود. حالا که ساعت در سال جاری، همانند نیمه دوم سال باقی مانده، یک ساعت هم برنامه زندگی‌شان یک سال جلوتر کشیده است. آن‌ها می‌گویند، ساعت چهار صبح هوا کاملا روشن می‌شود که این موجب اختلال در خواب و بیداری زودتر از موعدشان شده است.

۸- نگرانی از امنیت و مواجه شدن با اراذل: بخشی از مخاطبان حتی تغییر ساعت را یک نگرانی برای امنیت جانی و روانی خود ارزیابی کرده‌اند. آن‌ها از احتمال مواجه شدن با اراذل ابراز نگرانی کرده‌اند. یک مخاطب نوشته است: «ساعت ۵ صبح تو کوچه و خیابون‌ها کسی نیست. ترس از اینکه خفتمون کنن استرس وجودمان را می‌گیرد. وسائل نقلیه عمومی (اتوبوس‌ها (به غیراز بی آرتی) ساعت شروع کارشون ۵ و نیم صبح هستش دو روز با تاخیر رسیدیم سرکار. آیا افرادی که همچین تصمیمی گرفته اند خودشان هم ۵ صبح از منزل بیرون می‌آیند؟»

۹- تاثیر منفی بر خلق و خوی کارمندان در برخورد با ارباب رجوع: تعدادی دیگر برای فرارو نوشته‌اند: «همین که با کارمند با کم‌خوابی و بر هم خوردن روال عادی زندگی روزمره‌اش مواجه است، موجب می‌شود که نتواند با ارباب رجوع تعامل مناسب را داشته باشد.» حتی یکی از افراد نسبت به برخورد بد خود با مراجعان در نتیجه مشکلات ناشی از کم خوابی سخن رانده است.

۱۰- نگرانی عجیب از کاهش فرزندآوری و عدم خانه‌داری خانم‌ها: یکی از عجیب‌ترین انتقادات که از سوی یک مخاطب مطرح شده، نسبت به اجرای طرح آغاز ساعت کار ادارات از ۶ صبح، در ارتباط با ابراز نگرانی از فرزندآوری و خانه‌داری خانم‌ها است. این کاربر می‌نویسد: «اکثر مخالفان این طرح خانم‌ها هستند که با ترک وظایف خانه داری و همسرداری، به کار کردن در ادارات و شرکت‌ها می‌پردازند و به همین دلیل روحیه مردانه پیدا می‌کنند که باعث کاهش فرزندآوری و نیز پیرشدن جمعیت کشور می‌شود.»

موافقان چه گفتند؟

طرح آغاز ساعات کاری ادارات به ۶ صبح موافقانی نیز داشت که البته تعدادشان اندک به نظر می‌رسد. آن‌ها این طرح را مثبت و منطقی ارزیابی کردند. مهم‌ترین استدلال‌های این گروه عبارتند از:

۱- در ۶ ماهه دوم سال همواره هوا روشن است.

۲- کارمندان دیگر ترافیک صبحگاهی را در شهر‌های بزرگ تجربه نمی‌کنند.

۳- در ساعت نماز ظهر ثبات ایجاد شده است.

۴- مصرف انرژی را کاهش می‌دهد.

۵- عدم بر هم خوردن سیستم بدن به دلیل تغییر ساعت فصلی.

۶- همین مقدار ساعت تعیین شده می‌تواند بازدهی لازم را داشته باشد. مگر ساعات مفید کاری کارمندان چند ساعت است؟

۷- مشکل خانم‌های دارای فرزند خردسال مربوط به خودشان است. همین که برخی از آن‌ها فرزندهایشان را به محل کار می‌برند، خود یک مشکل بزرگ است.