علت وجود خون در ادرار چیست؟

 دیدن خون در ادرار می‌تواند ترسناک باشد و این وضعیت که «خون ادراری» نیز نامیده می‌شود در بسیاری از موارد بی‌ضرر است، اما وجود خون در ادرار می‌تواند در عین حال نشانه یک بیماری جدی باشد.

به گزارش ایسنا به نقل از سایت تخصصی «مایو کلینیک»، اگر بتوانید در ادرار خود خون ببینید، «خون‌ادراری ماکروسکوپی» نامیده می‌شود و خونی که با چشم غیرمسلح قابل دیدن نیست، «خون‌ادراری میکروسکوپی» نامیده می‌شود. این مقدار خون در ادرار آنقدر ناچیز است که وقتی آزمایش ادرار می‌دهید، فقط زیر میکروسکوپ قابل مشاهده است. در هر صورت، مهم است که دلیل وجود خون در ادرار را کشف کنید.

به گفته متخصصان، درمان این عارضه بستگی به علت آن دارد.

علائم

خون در ادرار ممکن است صورتی یا قرمز به نظر برسد. گلبول‌های قرمز باعث تغییر رنگ ادرار می‌شوند. فقط مقدار کمی خون لازم است تا ادرار قرمز رنگ شود.

خونریزی اغلب دردناک نیست، اما اگر لخته‌های خون از طریق ادرار دفع شوند، ممکن است آسیب زننده باشند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

هر زمانی که به نظر می‌رسد ممکن است خون در ادرار وجود داشته باشد، به یک ارائه دهنده خدمات بهداشتی مراجعه کنید.

ادرار قرمز همیشه توسط گلبول‌های قرمز ایجاد نمی‌شود. برخی از دارو‌ها هم می‌توانند باعث قرمزی رنگ ادرار شوند، مانند دارویی به نام «فنازوپیریدین». همچنین برخی غذا‌ها نیز از جمله چغندر و ریواس هم می‌توانند ادرار را قرمز رنگ کنند.

تشخیص اینکه آیا تغییر رنگ ادرار ناشی از خون است یا خیر می‌تواند سخت باشد. به همین دلیل بهتر است که توسط یک پزشک معاینه شوید.

 علل

این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که کلیه‌ها یا سایر قسمت‌های دستگاه ادراری اجازه می‌دهند سلول‌های خونی به داخل ادرار نشت کنند. مشکلات مختلف می‌تواند باعث این وضعیت شود، از جمله:

عفونت‌های دستگاه ادراری (UTIs):

زمانی اتفاق می‌افتند که باکتری وارد لوله‌ای می‌شود که از طریق آن، ادرار از بدن خارج می‌شود که مجرای ادرار نام دارد. سپس باکتری‌ها در مثانه تکثیر می‌شوند. عفونت‌های دستگاه ادراری می‌توانند باعث خونریزی شوند که ادرار را قرمز، صورتی یا قهوه‌ای رنگ می‌کند. در صورت ابتلا به عفونت ادراری، ممکن است احساس نیاز شدید به ادرار کردن داشته باشید که معمولا مدت طولانی ادامه پیدا می‌کند. همچنین ممکن است هنگام ادرار کردن دچار درد و سوزش شوید یا حتی ممکن است ادرار شما بوی بسیار تندی نیز داشته باشد.

 عفونت کلیه:

این نوع عفونت ادراری نیز «پیلونفریت» نامیده می‌شود. زمانی که باکتری‌ها از جریان خون وارد کلیه‌ها می‌شوند، عفونت کلیه ممکن است اتفاق بیفتد. عفونت‌ها همچنین می‌توانند زمانی اتفاق بیفتند که باکتری‌ها از یک جفت لوله که کلیه‌ها را به مثانه متصل می‌کنند به نام «حالب»، به کلیه‌ها منتقل می‌شوند. عفونت‌های کلیه می‌توانند همان علائم مرتبط با ادرار را ایجاد کنند که سایر عفونت‌های ادراری می‌توانند ایجاد کنند. اما احتمال ایجاد تب و درد در ناحیه پشت، پهلو یا کشاله ران بیشتر است.

سنگ مثانه یا کلیه:

مواد معدنی موجود در ادرار می‌توانند کریستال‌هایی را روی دیواره کلیه‌ها یا مثانه تشکیل دهند. با گذشت زمان، کریستال‌ها می‌توانند به سنگ‌های کوچک و سخت تبدیل شوند. سنگ‌ها اغلب بدون درد هستند. اما اگر باعث انسداد شوند یا از طریق ادرار از بدن خارج شوند، می‌توانند آسیب زننده باشند. سنگ مثانه یا کلیه می‌تواند باعث خون در ادرار شود که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است و همچنین خونریزی که فقط در آزمایشگاه قابل مشاهده است.

پروستات بزرگ‌شده:

غده پروستات درست زیر مثانه است و قسمت بالایی مجرای ادرار را احاطه کرده است. اغلب در سنین میانسالی بزرگتر می‌شود سپس به مجرای ادرار فشار وارد می‌کند و تا حدی جریان ادرار را مسدود می‌کند. با بزرگ شدن پروستات، ممکن است نیاز فوری یا دائمی به ادرار کردن داشته باشید یا با وجود خون در ادرار مواجه شوید. عفونت پروستات که «پروستاتیت» نامیده می‌شود نیز می‌تواند علائم مشابهی ایجاد کند.

بیماری کلیوی:

وجود خون در ادرار که فقط در آزمایشگاه قابل مشاهده است، یکی از علائم شایع بیماری کلیوی به نام «گلومرولونفریت» است. در این بیماری، فیلتر‌های ریز در کلیه‌ها که مواد زائد را از خون خارج می‌کنند، ملتهب می‌شوند. گلومرولونفریت ممکن است بخشی از یک بیماری مانند دیابت باشد که کل بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

 سرطان:

وجود خون در ادرار که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است، ممکن است نشانه سرطان پیشرفته کلیه، مثانه یا پروستات باشد.

 بیماری‌های ارثی:

یک بیماری ژنتیکی که بر گلبول‌های قرمز اثر می‌گذارد به نام «کم خونی داسی شکل»، می‌تواند باعث ایجاد خون در ادرار شود. سلول‌های خونی می‌توانند قابل مشاهده یا بسیار کوچک باشند. وضعیتی که به رگ‌های خونی ریز در کلیه‌ها آسیب می‌زند به نام «نشانگان آلپورت» نیز می‌تواند باعث وجود خون در ادرار شود.

آسیب کلیه:

ضربه یا آسیب‌های دیگر به کلیه‌ها در اثر تصادف یا ورزش کردن می‌تواند باعث ظاهر شدن خون در ادرار شود.

 داروها:

مصرف داروی ضد سرطان «سیکلوفسفامید» (سیتوکسان) و آنتی بیوتیک پنی سیلین با وجود خون در ادرار مرتبط هستند. دارو‌هایی که از لخته شدن خون جلوگیری می‌کنند نیز می‌توانند منجر به وجود خون در ادرار شوند. دارو‌هایی که خون را رقیق می‌کنند مانند هپارین نیز ممکن است علت بروز این عارضه باشند.

 ورزش سنگین:

خون در ادرار ممکن است پس از انجام ورزش‌هایی مانند فوتبال ایجاد شود. ممکن است با آسیب مثانه ناشی از ضربه خوردن نیز مرتبط باشد. خون در ادرار همچنین می‌تواند در ورزش‌های طولانی مدت مانند دوی ماراتن اتفاق بیفتد. وقتی ورزش سنگین باعث ایجاد خون در ادرار می‌شود، ممکن است در عرض یک هفته خود به خود از بین برود.

هرچند اگر بعد از ورزش کردن خون در ادرار خود مشاهده کردید، تصور نکنید که تنها ناشی از ورزش کردن است. بهتر است به یک پزشک مراجعه کنید.

با این حال به گفته متخصصان، اغلب علت خون‌ادراری ناشناخته است.

 عوامل خطر

تقریباً هر کسی می‌تواند گلبول‌های قرمز در ادرار داشته باشد. این شامل کودکان و نوجوانان نیز می‌شود. برخی از مواردی که می‌تواند خطر وجود خون در ادرار را افزایش دهد، عبارتند از:

 سن:

مردان میانسال و مسن ممکن است به دلیل بزرگ شدن غده پروستات به خون ادراری مبتلا شوند. خطر برخی از سرطان‌ها که می‌توانند باعث خون در ادرار شوند نیز ممکن است پس از ۵۰ سالگی افزایش یابد.

 عفونت مجاری ادراری: این یکی از مهمترین علل وجود خون در ادرار کودکان است.

سابقه خانوادگی:

اگر یک یا چند نفر از اعضای خانواده شما بیماری کلیوی داشته باشند، احتمال وجود خون در ادرار ممکن است افزایش یابد.

دارو‌های خاص:

برخی از مسکن ها، رقیق کننده‌های خون و آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند خطر وجود خون در ادرار را افزایش دهند.

 ورزش سنگین:

خون ادراری دونده ماراتن یکی از نام‌های مستعار خون ادراری است. ورزش‌های سنگین می‌توانند خطر بروز این عارضه را افزایش دهند.