چگونه ریاضیات تقلب در انتخابات روسیه را لو می‌دهد؟

انتخاب دوباره ولادیمیر پوتین با بیش از ۸۷ درصد آرا با انتقاد‌های گسترده‌ای در خارج از روسیه مواجه شده است. در داخل این کشور نیز شماری از رسانه‌های مخالفان در صحت آرا تردید کرده‌اند.

به گزارش جماران به نقل از یورونیوز؛ در اولین برآورد‌های رسانه‌های مستقل روسیه در مورد میزان تقلب در انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه، که از روز جمعه ۱۵ تا یکشنبه ۱۷ مارس برگزار شد، تعداد برگه‌های رای جعلی ۲۰ تا ۳۰ میلیون عدد تخمین زده شده است.

مدوزا، سایت روزنامه‌نگاری تحقیقی روسی، در مطلبی نوشته است «حدود ۲۲ میلیون برگه رای رسماً به نفع ولادیمیر پوتین جعل شده است». «نوایا گازتا اروپا»، یک رسانه دیگر اپوزیسیون روسیه، به این نتیجه رسیده که تقلب حتی گسترده‌تری وجود داشته است. بر اساس برآورد آنها، ۳۱.۶ میلیون برگه رای به نفع ولادیمیر پوتین جعل شده است.

متیو وایمن، کارشناس مسائل سیاسی روسیه در دانشگاه کیل بریتانیا، در این باره می‌گوید سه تخمین انجام‌شده «تقلب در مقیاسی بی‌سابقه در تاریخ انتخابات روسیه» را نشان می‌دهند.

این سه برآورد، نقطه مشترک دیگری هم دارند: همه آن‌ها از الگوریتم یکسانی برای کشف بهترین تخمین ممکن از تعداد آرای نادرست به نفع ولادیمیر پوتین استفاده می‌کنند. این روش که «متد شپیلکین» نام دارد، به نام سرگئی شپیلکین متخصص آمار که حدود ده سال پیش آن را برای اولین بار توسعه داد، نامگذاری شده است.

کار او در تجزیه و تحلیل انتخابات در روسیه، که در سال ۲۰۰۷ آغاز شد، تا کنون برایش چندین جایزه معتبر را به همراه آورده است. در عین حال، اما دشمنان قدرتمندی را نیز برایش درست کرده و نامش از فوریه سال پیش در فهرست «عوامل خارجی» دولت روسیه ثبت شده است.

دیمیتری کوگان، آماردان مستقر در استونی که با سرگئی شپیلکین و دیگران برای توسعه ابزاری برای تجزیه و تحلیل نتایج انتخابات کار کرده است، می‌گوید روش او «روشی ساده برای ارزیابی کمی تقلب در انتخابات در روسیه ارائه می‌دهد، در حالی که بیشتر رویکرد‌های دیگر عمدتاً برای تشخیص وجود یا عدم وجود تقلب استفاده می‌شود.»

روش شپیلکین «بر اساس میزان مشارکت در هر شعبه رای‌گیری» است و هدف این است که مشخص شود در کدام حوزه‌های رای‌گیری مشارکت به‌طور غیرعادی بالا به نظر می‌رسد.

این تئوری می‌گوید نسبت آرای هر نامزد بسته به میزان مشارکت تغییر نمی‌کند (یا فقط به صورت جزئی تغییر می‌کند). الکساندر شن، ریاضیدان و آماردان در دانشگاه علوم کامپیوتر مون‌پلیه، می‌گوید در جایی که نرخ مشارکت منفجر می‌شود، «ما متوجه شدیم که این تکامل متناسب توزیع آرا به طور کامل ناپدید می‌شود و ولادیمیر پوتین ذینفع اصلی آرای اضافی است.»

برای تعیین کمیت تقلب، کافی است آرای ولادیمیر پوتین را با نتایجی که اگر توزیع آرا «صادقانه» انجام می‌شد، مقایسه کنیم. تفاوت دو درصد، تصوری از میزان دستکاری نتایج به نفع او و یا مطابق آنچه مخالفان می‌گویند «بازی پر کردن برگه رای و نوشتن نام ولادیمیر پوتین»، به دست می‌دهد.

روش شپیلکین با این حال محدودیت‌هایی نیز دارد. مثل اینکه باید حتما چند شعبه رای‌گیری موجود باشد که کارشناسان به طور منطقی مطمئن باشند در آن‌ها تقلبی صورت نگرفته است.

همچنین اگر متقلبان روش‌های ظریف‌تری را برای جعل نتایج استفاده می‌کردند، به عنوان مثال با برداشتن رای یکی از نامزد‌ها و اضافه کردن آن‌ها به نفع ولادیمیر پوتین، روش شپیلکین دیگر جواب نمی‌داد. آقای کوگان می‌گوید: «این واقعیت که مقامات همچنان از ابتدایی‌ترین روش‌ها برای تقلب استفاده می‌کنند، نشان می‌دهد که برای آن‌ها متوجه شدن بقیه اهمیتی ندارد.»

متیو وایمن می‌گوید این تخمین‌ها همچنین «یک سلاح سیاسی مهم» هستند، چرا که اجازه می‌دهند «روایت رسمی روسیه مبنی بر اینکه نرخ مشارکت بالا بوده و رای در حمایت از پوتین نشان می‌دهد که کشور متحد است، به چالش کشیده شوند.»

جف هاون نیز می‌گوید: «این کلیشه وجود دارد که طبق آن روس‌ها به طور طبیعی به شخصیت‌های اقتدارگرا رای می‌دهند. نشان دادن اینکه ارقام چگونه بزرگنمایی شده‌اند، راهی برای اثبات این است که واقعیت بسیار ظریف‌تر است.»

نمایش پیروزی پنجم پوتین؛ چه سرنوشتی در انتظار روسیه است؟

پیش‌بینی پیروزی ولادیمیر پوتین در «به اصطلاح» انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ روسیه یکی از آسان‌ترین پیش‌بینی‌ها برای نمایش‌های رقابت انتخاباتی در روسیه بود. در واقع، کرملین به‌شدت ساز و کار‌های سیاسی از جمله انتخابات را در روسیه کنترل می‌کند.

اما در این زمان این سؤال مطرح است که ولادیمیر پوتین با طرح ادعای کسب ۸۷ درصد آرا در «به اصطلاح» انتخابات ریاست جمهوری روسیه چه خواهد کرد؟ و پنجمین دوره ریاست جمهوری پوتین چگونه خواهد بود؟ پوتین ۵ مه تفاوت چندانی با پوتین ۴ مه نخواهد داشت. بدیهی است که نمی‌شود انتظار داشت که با یک عصای جادویی، یک شاهین به کبوتر تبدیل شود.

از همین رو این احتمال وجود دارد که آقای پوتین به سیاست‌های کنونی خود که همانا تنش‌زایی در خارج و سرکوب داخل کشور است، ادامه دهد. ادامه سیاست‌های پیشین در روسیه به معنای ادامه جنگ در اوکراین و رویارویی با غرب و همچنین تقویت یک کارزار ایدئولوژیک در داخل کشور خواهد بود که به تقویت نظامی‌گری در روسیه منجر خواهد شد.

در مورد جامعه مدنی روسیه، این جامعه از گذشته تحت فشار شدید قرار داشته است و این احتمال وجود دارد که شدیدتر هم شود. ادعای کسب ۸۷ درصد آرا در انتخابات ریاست جمهوری روسیه، یک رقم نجومی است، اما رهبران کشور‌های غربی این نتیجه را نشان‌دهنده سطح محبوبیت آقای پوتین در روسیه نمی‌دانند.

دیوید کامرون، وزیر خارجه بریتانیا درباره انتخابات ریاست جمهوری روسیه گفت: «انتخابات آزاد و عادلانه اینگونه نیست.» دبیرکل ناتو هم همین جمله را تکرار کرد و شخصیت‌های برجسته سیاسی از آمریکا تا اتحادیه اروپا نیز آن چه که طی چهار روز گذشته در روسیه برگزار شد را انتخابات ارزیابی نکردند.

البته در داخل روسیه، اعلام این نتیجه به کرملین اجازه می‌دهد تا ادعا کند که ولادیمیر پوتین از حمایت اکثریت مردم روسیه برخوردار است. از همه مهم‌تر، او اکنون می‌تواند ادعا کند که جنگ با اوکراین یک مأموریتی است که مردم به او داده‌اند.

ولادیمیر پوتین در حالی مدعی پیروزی قاطع خود در انتخابات ریاست جمهوری روسیه شده که هیچ رقیب جدی یا مخالفی با او رقابت نکرده است. او مخالفان سیاسی خود را یا زندانی کرده یا از حضور آن‌ها در رقابت انتخاباتی جلوگیری کرده است.

ادعای کسب ۸۷ درصد آرا در انتخابات ریاست جمهوری روسیه همچنین پیام روشنی را به نخبگان سیاسی این کشور ارسال می‌کند: «توجه داشته باشید که هنوز فقط یک نفر در اینجا مسئول است و بر همه چیز کنترل دارد و به این زودی‌ها هم قرار نیست تغییر کند.»

این موضوع برای ولادیمیر پوتین با توجه به شورش گروه واگنر در سال گذشته میلادی اهمیت دارد. این شورش که تحت رهبری یوگنی پریگوژین رخ داد، اقتدار پوتین را به چالش کشید. در نهایت این رهبر کرملین بود که پیروز شد. دو ماه پس از این شورش، آقای پریگوژین در یک سانحه هوایی کشته شد.

همچنین اعلام این نتیجه می‌تواند باعث تقویت اعتماد به نفس پوتین شود. وقتی رئیس جمهور هستید و به شما می‌گویند که یک پیروزی بزرگ دیگر به دست آورده‌اید، این امر می‌تواند احساس قدرت بیشتری را در شما ایجاد کند. در کنفرانس خبری آقای پوتین پس از اعلام پیروزی‌اش در انتخابات ریاست جمهوری روسیه در یک‌شنبه شب، این اعتماد به نفس «کاذب» به وضوح در چهره و گفتارش نمایان بود.

چنان که آقای پوتین با اعتماد به نفس در مورد پیشرفت روسیه در جنگ با اوکراین سخن گفت و به دموکراسی غربی حمله کرد. او پیش‌بینی کرد که روسیه پس از «به اصطلاح» انتخابات قوی‌تر خواهد شد. او رهبری است که ربع قرن در قدرت بوده و قرار است بیشترین مدت زمان در جایگاه ریاست جمهوری را در تاریخ روسیه پس از کاترین کبیر تجربه کند.

منتقدان آقای پوتین بر این نظرند که اعتماد به یک رهبر، به ویژه اعتماد بیش از حد به او در نبود یک سیستم نظارتی مؤثر می‌تواند خطرناک باشد.