فرارو- باراک اوباما قانون تحریم بانک مرکزی ایران را امضا کرد. بر اساس این قانون ایالات متحده آمریکا موسسات و شرکت‌های دارای ارتباط با بانک مرکزی ایران را محاکمه خواهد کرد. گفتنی است به دلیل تحریم‌های شورای امنیت، آمریکا و اتحادیه اروپا علیه بانک‌های ایرانی، هم اکنون بخش اعظم روند دریافت پول صادراتی کشورمان از طریق بانک مرکزی در حال انجام است.
برخی از کارشناسان چالش دریافت وجوه حاصل از فروش نفت، دشواری معاملات نقدی و ارزان شدن نفت ایران و به تبع افزایش کسری بودجه را از تبعات احتمالی این اقدام آمریکا می‌دانند.
یک استاد دانشگاه تهران معتقد است که قبل از اینکه ما از دنیای سلطه و شیطنت‌های آن بترسیم، باید نگران نوع رفتار و سیاستهای ناپخته برخی از عناصر کم‌اطلاع و محدودنگر در داخل باشیم. دکتر محمد خوشچهره معتقد است برخی از اقدامات نادرست مسئولین دولتی باعث تکمیل پازلی شده است که آمریکا و جهان سلطه بر علیه ایران طراحی کرده‌اند.
وی همچنین بالابردن ظرفیت‌های تصمیم‌گیری‌‌ها مدیریتی، کنار گذاشتن ماجراجویی و اجتناب از محدودنگری و توجه به آموزه‌های دینی در مورد مشورت و عقلانیت را موجب بی‌اثر کردن تحریم‌ها از جمله تحریم بانک مرکزی می‌داند.
محمد خوشچهره در گفتگو با خبرنگار فرارو؛ در خصوص ارزیابی تبعات تحریم بانک مرکزی ایران، گفت: «بحث امضا تحریم بانک مرکزی توسط رییس جمهور آمریکا را می‌توان از دو جنبه بررسی کرد. صرف پرداختن به تحریم بانک مرکزی جنبه درجه دوم این بحث است و آنچه فراتر از این مساله است این است که مدیریت کلان اقتصادی در این راستا چگونه باید عمل کند.»
خوشچهره ادامه داد: «مقام معظم رهبری با نامیدن امسال به عنوان جهاد اقتصادی، حوزه اقتصاد را موضوعی بسیار مهم برای نظام تصمیم گیری، برنامه‌ریزی و قانونگذاری دانستند. فراتر اینکه ایشان آهنگی که می‌باید تغییر کند را با عنوان جهاد تعبیر کرده‌اند که جهاد دارای سمت و سویی الهی نیز می‌باشد و حاکی از اهمیت این تغییر است.»
وی افزود: «از یک سو مقام معظم رهبری با رویکردی مثبت، اهمیت حوزه اقتصادی را در سال جهاد اقتصادی مورد اشاره قرار داده‌اند و از سوی دیگر آمریکا با رویکردی منفی همین جمعبندی را داشته و با توجه به اثر گذاری در حوزه اقتصادی، تصمیماتی خصمانه بر علیه ایران در این راستا را در دستور کار خود قرار داده است.»
استاد اقتصاد دانشگاه تهران تصریح کرد: «پس از اقدامات خصمانه آمریکا و نظام سلطه در زمینه اجتماعی، سیاسی و نظامی و شکست در این زمینه‌ها اکنون آنان بر روی حوزه اقتصادی متمرکز شده‌اند و تاکنون اقداماتی خصمانه که به صورت یک پازل در حال تکمیل است را بر علیه ایران برنامه‌ریزی کرده‌اند.»
رییس فراکسیون اصولگرایان مستقل مجلس هفتم با بیان اینکه در شرایط کنونی آمریکا به تحریم بانک مرکزی ایران پرداخته است تا از این طریق در حوزه ورودی و خروجی بخش مولد اقتصادی ما مشکلاتی به وجود بیاورد، گفت: «آمریکا در حوزه تولید و فروش نفت و درآمدهای نفتی دست به اقدامات سازمان یافته زده است و سعی کرده است تا در عرضه تولید و فروش نفت کشورمان را با چالش روبرو سازد.»
وی ادامه داد: «متاسفانه ما شاهد هستیم که بعضا تصمیماتی که دولتمردان گرفته‌اند ما را به سمت تکمیل همان پازلی می‌برد که آمریکا و نظام سلطه برای ایجاد چالش برای سیستم اقتصادی ایجاد کرده‌اند و این اقدامات باعث شده است که ما بعضا در زمین آمریکا به بازی بپردازیم.»
خوشچهره افزود: «این تصمیمات نادرست، سیستم نفتی ما را به سمت گردش محموله‌ای درآمدهای نفتی و فروش نفتی با قیمت پایین‌تر کشانده است که این باعث شده است تا آسیب‌پذیری نظام اقتصادی در کشور بالا برود، البته ما در مجموع توانسته‌ایم که این تحریم‌ها را دور بزنیم.»
استاد اقتصاد دانشگاه تهران، تصریح کرد: «اقدامات خصمانه آمریکا و نظام سلطه باعث شده است تا درآمدهای نفتی از سیستم‌های متعارف بانکی خارج شود اما برون رفت ما از این وضعیت از سیستم نظام‌مندی تبعیت نکرده است و ما بعضا اقدام به واردات محموله‌ای ارز کرده‌ایم که می‌تواند بسیار زیان‌بار باشد.»
وی با بیان اینکه شیطنت‌های آمریکا و نظام سلطه از منظر مدیریت استراتژیک حائز اهمیت است، گفت: «تحریم‌ها به صرف تحریم بودن، نگران‌کننده نیستند. آنچه در این تحریم‌ها که مصداقی از تهدید است مورد توجه و اهمیت می‌باشد، بحث مدیریت این تهدید‌هاست.»
رییس فراکسیون اصولگرایان مستقل مجلس هفتم، ادامه داد: «اگر مدیریت از توانایی‌های لازم استفاده نکند و یا با محدودنگری، ساده‌نگری و کوتاه‌بینی به این تحریم‌ها نگاه کند، این مسائل عواقب نگران‌کننده‌ای خواهند داشت، اما اگر بر عکس مدیریت‌ها از بصیرت و اشراف اطلاعاتی برخوردار بوده و از ظرفیت‌های موجود در کشور در جهت تصمیم‌گیری استفاده کند، خواهد توانست در جهت کنترل و بی‌اثر کردن این تحریم‌ها پیش رود.»
خوشچهره تصریح کرد: «متاسفانه شاهدیم که برخی از رده‌های تصمیم‌گیری در مدیریت‌های کشور مخصوصا مدیریت‌های میانی دائما از تبدیل تهدید به فرصت سخن به میان می‌آورند که این خود در حکم محدود نگری است. البته تاریخ انقلاب و تاریخ سی و سه سال نظام جمهوری اسلامی نشان می‌دهد که ما برگه‌های درخشانی از تبدیل تهدید به فرصت را داشته‌ایم.»
این تحلیل‌گر مسائل اقتصادی با بیان اینکه ما این مدیریت ابر‌استراتژیک را توسط امام (ره) و مقام معظم رهبری شاهد بوده‌ایم، گفت: «در زمان حضرت امام که جنگ تحمیلی یک تهدید براندازانه و ویرانگر بود دیدیم که چگونه این مساله تبدیل به فرصت شد و چگونه به فرموده مقام معظم رهبری در حالی‌که سیم خاردار هم از ایران دریغ شده بود، توانستیم این تهدید را به تقویت بنیه دفاعی کشور تبدیل کرده و خوشبختانه امروز در عرصه‌های نظامی و دفاعی به یک قدرت انکار‌ناپذیر بدل شویم.»
وی ادامه داد: «در برخی دیگر از موارد در تاریخ انقلاب مانند حضور آمریکا در خلیج فارس و جنگ عراق را هم داشتیم که در این موارد، مقام معظم رهبری با تدابیر خود این تهدید‌ها را کنترل، مهار و به سمت نوعی فرصت پیش بردند.»
استاد اقتصاد دانشگاه تهران افزود: «بنابراین نگرانی ناشی از این است که در عرصه کلان و استراتژیک و در عرصه قانونگذاری، سیاست‌گذاری و مخصوصا اجرا با محدودنگری، خوش‌باوری و حتی خام‌خیالی، شیطنت‌های نظام سلطه ساده گرفته شود. این به مفهوم رعب و ترس نیست بلکه به این معناست که ما باید از ظرفیت‌های عقلانیت، درایت و مقابله مطلوبی برخوردا باشیم.»
خوشچهره تصریح کرد: «بنابراین من قبل از هر چیزی نگران موضوع دوم هستم که شیطنت‌ها را ساده بگیریم، شیطنت‌هایی که نظام‌مند و هدفمند پیش رفته و به صورت یک پازل عمل می‌کنند.»
رییس فراکسیون اصولگرایان مستقل مجلس هفتم گفت: «ما نباید دقیقا در جهت عکس منویات مقام معظم رهبری عمل کنیم. ما شاهد این بودیم که در سال جهاد اقتصادی، فضای کسب و کار و رونق به فضای سوداگری، دلالی و واسطه‌گری بدل شود و منابع به سمت بخش‌های غیر مولد‌پیش رود.»
این تحلیل‌گر مسائل اقتصادی ادامه داد: «رفتن به این سمت شکاف طبقاتی ایجاد می‌کند و فرصتی برای سوداگران و دلالان می‌شود که مطلوب آنچنانی برای خود ایجاد کنند که متاسفانه از ابتدای سال تا کنون شاهد بخشی از این فرصت‌طلبی‌ها هستیم و این مطالب به شدت مهم‌تر از خود مساله تحریم‌ها یا تحریم بانک مرکزی است.»
وی ادامه داد: «البته خود بحث تحریم بانک مرکزی به عنوان یک موضوع مجزا باید مورد تحلیل، بررسی و دقت لازم قرار بگیرد. در درجه اول یکی از کارهایی که آمریکا با تحریم‌ها دارد پیش می‌برد این است که هزینه اقتصادی و مالی را برای نظام جمهوری اسلامی بالا می‌برد.»
این تحلیل‌گر مسائل اقتصادی تصریح کرد: «اگر چه خیلی از تحریم‌ها مهار شده و تدابیری برایشان اندیشیده شده است ولی خروجی این تحریم‌ها این بوده است که ما نوعی افزایش قیمت و هزینه‌ها و به تعبیری کاهش درآمدهای واقعی خودمان را به خاطر این شیطنت‌ها، داشتیم که این مساله می‌تواند تاثیرات بازدارنده‌ای در نرخ رشد اقتصادی داشته باشد.»
استاد اقتصاد دانشگاه تهران گفت: «در چنین شرایطی، تشخیص این هدف‌گذاری و تشخیص شیطنت دنیای سلطه یک بحث مهمی است که باید نظام تصمیم‌گیری، هدف گذاری و اجرایی ما به آن بپردازد. این کار باید مخصوصا توسط بخش اجرایی صورت گیرد که سیاستهای کلان اقتصادی توسط مدیریت کلان اقتصادی و یا سیاست های پولی و ارزی توسط بانک مرکزی تنظیم می‌شود و این بخش باید از ظرفیت بالایی در تصمیم‌گیری برخوردار باشد.»
خوشچهره ادامه داد: «عملکرد ماه‌های اخیر و سال جاری نشان می‌دهد که متاسفانه سیاستهای پولی، مالی و امثالهم درست و به موقع نبوده است و علی رغم تلاش‌هایی که صورت گرفته است، حواث نا‌مطلوبی در حوزه اقتصادی روی داده است.»
وی با بیان اینکه استفاده از ظرفیت کارشناسان و نخبگان دلسوز و صالحی که مصالح، منافع ملی و ارزش‌های انقلابی برایشان مهم است یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است، گفت: «این کار باید در دستور کار مدیریت کلان قرار بگیرد تا یک نوع ظرفیت‌سازی متناسب با فشار دنیای سلطه ایجاد شود و تنها در این صورت است که می‌توان امیداور بود که شیطنت‌ها، فشارها و مکرهای اعمالی کنترل و مهار شود.»
استاد اقتصاد دانشگاه تهران در پاسخ به این پرسش که آیا اروپا در مورد تحریم بانک مرکزی ایران از آمریکا تبعیت خواهد کرد، گفت: «احتمال این رخ دادن این اتفاق وجود دارد، اما ما به جای اینکه نگران همراهی اتحادیه اروپا با آمریکا باشیم، باید به فکر تدابیر خودمان در رابطه با کشورهای اروپایی باشیم.»
خوشچره ادامه داد: «تجریه نشان داده است که تضاد منافع میان آمریکا و اروپا وجود دارد و اگر ما به خوبی این مسئله را مدیریت کرده و تشخیص بدهیم شیطنت‌های آمریکا کارساز نخواهد بود و در عمل هم عدم تبعیت اروپا در خیلی از موارد از تصمیمات آمریکا را دیده‌ایم.»
وی افزود: «اگر در بسیاری از جاها تبعیت اروپا از آمریکا را می‌بینم بخشی از آن به ضعف تشخیص فرصت‌های مناسب توسط ما بر می‌گردد. اینکه اروپا در یک اشتراک منافع با آمریکا قرار دارد و در عین حال تضادهایی هم وجود دارد نشان دهنده آن است که می‌توان با مدیریت کلان استراتژیک که اشاره کردم جلوی اتحاد اروپا و آمریکا را گرفت.»
این تحلیل‌گر مسائل اقتصادی ادامه داد: «نباید محدودنگر باشیم و فکر کنیم که همه دنیا بر ضد ماست، بلکه باید با یک دیپلماسی فعال و تدابیر لازم برای کاهش اثرات تحریم‌ها را در دستور کار قرار دهیم تا در فضایی که نرخ رشد اقتصادی دنیا افول معنی داری پیدا کرده است و بحران‌های اقتصادی در دنیا بالاست بتوانیم با یک سناریو و برنام‌های منظم خیلی از این همراهی‌ها علیه خودمان را دچار تزلزل کنیم.»
وی تصریح کرد: «برعکس برخی از اقدامات و برخی روش‌های نادرست ناهماهنگ و غیر عقلایی می‌تواند ضدیت با کشور را تشدید کند، همان طور که در بحث اشغال سفارت انگلیس که به پیر استعمار و راس کل خطی معروف است، خوشبختانه جمعبندی بسیاری از کارشناسان، ضاحب نظران و عناصر دلسوز این بود که این کار از پختگی برخوردار نبود و مسیرهای مناسبت‌تری برای ضربه‌زدن به انگلیس وجود داشت.»
خوشچهره با بیان اینکه اگر مدیریت‌های رفتار سیاسی و رفتار اقتصادی مناسب باشد، می‌توان خیلی از این همراهی را به انفکاک و جدایی تبدیل کرد، گفت: «بنابراین قبل از اینکه ما از دنیای سلطه و شیطنت‌های آن بترسیم، باید نگران نوع رفتار و سیاستهای ناپخته برخی از عناصر کم‌اطلاع و محدودنگر در داخل باشیم. باید دلسوازان و نخبگانی کشور ظرفیت‌های تصمیم‌گیری در کشور را بالا ببرند.»
استاد اقتصاد دانشگاه تهران در پاسخ به اینکه آیا تحریم بانک مرکزی ایران باعث خواهد شد تا قیمت نفت ایران پایین‌تر از قیمت واقعی عرضه شود، گفت: «قبل از اینکه مورد به مورد به این بپردازیم که هزینه‌ها و قیمت نفت چه خواهد شد، من اشاره کردم که این تحریم‌ها اثرات منفی بالقوه‌ای را دارد اما تحقق یا عدم تحقق آنها به میزان توان مقابله کشور برمی‌گردد.»
خوشچهره ادامه داد: «مثلا الان در مورد نفت ایران یک استراتژی در حال طراحی است که من هم در بعضی از جلساتش شرکت داشته‌ام که اگر این طرح به خوبی نهایی شده و اجرایی شود، ما به جای فروش نفت خام، بیشتر به فعالیت‌هایی که پایه نفتی دارد خواهیم پرداخت و به جای عرضه نفت خام، کالاهای غیر‌نفتی ارائه خواهیم کرد که الان تقاضایش در منطقه و جهان هم وجود دارد.»
رییس فراکسیون اصولگرایان مستقل مجلس هفتم افزود: «خود این می‌تواند یک فرصت مناسب باشد که ما از خام فروشی نفت به سمت ایجاد ارزش‌های افزوده در فعالیت‌هایی که به عنوان فعالیت‌های متکی بر نفت تعبیر می‌شود، برویم.»
وی تصریح کرد: «من فکر می‌کنم به جای اینکه تمرکز را روی این مقوله بگذاریم که اگر نفت تحریم شد چه کنیم، باید بر روی افزایش ظرفیت‌های مدیریت برای مقابله با مسائل و بررسی سناریوهای مختلف تمرکز کنیم.»
این تحلیل‌گر مسائل اقتصادی با بیان اینکه به هر حال تلاش دنیای سلطه و در راس آن آمریکا افزایش فشارهای جدی در حوزه فروش نفت، درآمدهای نفتی و امثالهم است، گفت: «اگر چه در نهایت تجریه نشان داده است که نفت کالایی است که تقاضای خود را دارد و دنیای سلطه مخصوصا شرکت‌های چند ملیتی و دلالهای معروف منفعت و نفعشان در استمرار فروش نفت است، منتهی باید به یاد داشت که آنها بیشتر به دنبال این هستند که بتوانند نفت را ارزان بخرند.»
وی ادامه داد: «کما اینکه چنانچه در مورد عراق و مخصوصا در بحث نفت در مقابل غذا و دارو دیدیم که عراق با وجود محدودیت‌های جدی و اعمال تحریم به خاطر سلاح‌‌های کشتاری جمعی، باز به صورت غیر رسمی در شبکه‌های غیر متعارف، دلالی و سوداگری صادرات خود را در آن فضای بسته و سنگین سازمان‌های بین‌المللی ادامه داد.»
خوشچهره افزود: «مراد این است که بازار صادرات نفت به صورت کامل قطع شدنی نیست، بلکه فضایی را ایجاد می‌کنند که شرکت یا صادرکننده نفت از درآمدهای واقعی خود به خاطر اینکه در شبکه‌های غیر متعارف قرار می‌گیرد محروم شده و نفت را به زیر قیمت بفروشد که این می‌تواند در حقیقت نوعی فشل کردن اقتصاد و کاهش معنی‌دار درآمدهای ملی باشد.»
وی در پایان گفت: «پیام اصلی من این است که ما نباید از تحریم به صرف تحریم بترسیم و ظرفیت‌های تصمیم‌گیری‌مان را بالا ببریم. ماجراجویی را کنار نهاده و محدودنگری نکنیم و به آن آموزه‌های دینی که عقلانیت و مشورت را مورد تاکید قرار داده است توجه اساسی داشته باشیم و با تاسی بر آیه مبارکه "و لا تحنوا و لا تحزنوا و انتم الاعلون" و به شرط اینکه قائل به عقلانیت و تدبیر باشیم، ان شا الله خواهیم توانست از پس این حوادث بر بیاییم.»
