جزایر سیاستگذاری ادغام میشوند؟
پنج معاونت، شرکت و سازمان در یک وزارتخانه برای حوزههای بههم پیوسته و غیرقابل تفکیک «زمین، مسکن و شهرسازی» تصمیمگیری میکنند. برآیند این مدل سیاستگذاری جزیرهای طی دو دهه گذشته، «تقابل پنهان» دستگاههای به ظاهر «هماهنگ با هم» برای تخصیص منابع بوده که سه آسیب به بخش مسکن وارد کرده است؛ یک شرکت دولتی به دنبال «وام و زمین برای توسعه منفصل شهرها» و دیگری، در تلاش برای رفع فرسودگی درون شهرها. عزل و نصبها در وزارتخانه متولی این بخش فرصتی است برای «ادغام این جزایر» به معنای «سیاستگذاری برای حل مساله مشترک».
مهدی پازوکی در گفتگو با فرارو مطرح کرد:
نمی شود که در یک کوچه ۲ خانه با وضعیت نسبتا مشابه وجود داشته باشند و یکی بشود خانه لوکس و دیگری نشود. معیار سنجش را من بیشتر سلیقهای میبینم تا علمی؛ بنابراین سیستم مالیاتی ما در تشخیص خانههای لوکس ایراد دارد. اما ایراد کجاست؟ ایراد در عدم وجود یک سیستم درست و کارامد است. نمیتوانیم در حوزه اقتصاد هیئتی عمل کنیم، همچنین نمیتوانیم با روش سنتی مالیات اخذ کنیم یا تشخیص سنتی بدهیم. سیستم تشخیص خانههای لوکس باید واضح و شفاف باشد، مالک، اصلا باید قبل از خرید خانه و بر اساس همین شفافیتی که اشاره کردم بداند که خانه اش لوکس است یا خیر؛ بنابراین باید هرچه سریعتر آیین نامهای برای تشخیص خانههای لوکس تدوین شود.
دولت برای سال سوم در «مالیاتستانی» از ملک ناکام ماند
«مالیاتستان» در نیمسال اول ۱۴۰۳ فقط ۰.۸ درصد از آنچه قرار بود تحت عنوان «مالیات بر خانهخالی» از مالکان دریافت شود را وصول کرد. بررسیهای «دنیایاقتصاد» نشان میدهد، این مردودی مقابل مالکان املاک منجمدشده در بازار مسکن، دستکم برای سومین سالی متوالی رخ میدهد. شکست برابر خانههای خالی ناشی از «یک قانون با ۱۰۰۱ معافیت و استثنا» و همچنین «چشمبستن سیاستگذار» نسبت به الگوی جهانی مالیاتستانی از ملک است. در کارنامه اخیر، موفقیت نسبی در اخذ مالیات از املاک لوکس میتواند برای اصلاح مسیر در بازار خانههای بلااستفاده، معنادار باشد.
محرومان «تسهیلات ودیعه مسکن» با تصمیم عجیب محرومتر میشوند
متولی مسکن با وجود «صف انبوه تقاضای وام اجاره» قصد دارد «امتیاز مضاعف» به گروه اول منتفع از این تسهیلات بدهد. براساس این تصمیم، تعداد محدودی از مستاجرها میتوانند ۲بار از وام ودیعه مسکن استفاده کنند. تاکنون از هر ۵مستاجر مشمول، یک نفر موفق به اخذ وام شده و تصمیم تازه، یعنی محرومتر شدن مستاجراولیها از حمایت بانکی.
سهم مسکن در هزینههای زندگی شهری رکورد جدید زد
هزینه مسکن در سبد هزینه خانوار از اواخر دهه۹۰ به «غول درآمدخوار» تبدیل شد؛ این غول امروز در مناطق شهری، دوپینگ کرده و در حال بلعیدن نزدیک به نیمی از کل هزینه زندگی ماهانه و سالانه شهروندان است. اطلاعات رسمی از آخرین وضعیت «بزرگی هزینه تامین مسکن» در زندگی خانوارهای شهری ۳۱ استان کشور نشان میدهد سهم این فاکتور اصلی و غیرقابل حذف در سبد هزینه شهرنشینها از ۳۸درصد سال۱۴۰۱ به ۴۲.۴درصد در سال۱۴۰۲ افزایش پیدا کرده است.
«دنیایاقتصاد» دو پیام شاخص «نایتفرانک» از نبض مسکن ۵۶ کشور را بررسی میکند
شاخص قیمت جهانی مسکن در مسیر صعود قرار گرفته است؛ اما تا «میانگین ۲۰ساله رشد»، کمتر از ۲ واحد درصد فاصله دارد. ۵۶ کشور به لحاظ سطح تورم مسکن با این شاخص -نایتفرانک- رتبهبندی شدهاند و ترکیه بهعنوان داغترین بازار ملک در صدر فهرست قرار گرفته است. سه دلیل برای این موضوع مطرح است.
پیرو انتشار مطلبی با عنوان «باغ گیاهشناسی رهید؛ مال باختگان ارتش به سر خط برگشتند» مورخ ۴ اردیبهشت ۱۴۰۳، باغ گیاهشناسی پاسخی را برای فرارو ارسال نموده است که عینا انتشار مییابد.
بیت الله ستاریان در گفتگو با فرارو مطرح کرد:
عمده خریدارانی که قصد خرید داشتند و به در بسته خورده اند، به سمت اجاره خانه خواهند رفت و اتفاقا همین موضوع نیز با تبعات خطرناک ثانویه همراه میشود. خطر اول این که با مشکل تورم در بازار اجاره مسکن مواجه خواهیم شد و صاحبخانهها نرخ را بالا میبرند، خطر دوم، این است که در سایه همین رونق و حباب کاذب در بازار اجاره، شاهد افزایش هجوم اجاره نشینها به مناطق اطراف تهران از جمله پردیس، شهریار، پرند و امثالهم خواهیم بود.
برای جبران کمیابی زمین و مسکن
اگر بخواهیم یک کالایی مانند زمین در یک شهر جدید صد هزار نفری تا یک میلیون نفری در حاشیه کلان شهری مانند تهران تولید کنیم که برای مصرف کنندگان هم همان مطلوبیت نسبی شهر تهران را داشته باشد باید حداقل یک درصد تا ده درصد از ساختار اداری دولت درآن شهر مستقر شود تا این شهر جدید صرفا یک شهر خوابگاهی نباشد.
بیت الله ستاریان در گفتگو با فرارو تحلیل کرد:
در خصوص مسکن، برخی ابزارهای مالی وجود دارند که میتوانند به رشد بازار مسکن کمک کنند، اما مشکل این است که اصلا ابزارهای مالی، مجال فعالیت ندارند. اقتصاد ما، بسته و انحصاری است و در نتیجه ابزارهای مالی، در این اقتصاد، کارکرد خود را از دست میدهند. جالب است بدانید که عمده ابزارهای مالی، از طریق سیستمهای بانکی اعمال میشود، اما در کشورهای دیگر جهان، ساختار اقتصادی به شیوهای طراحی شده که بخش خصوصی قدرت بالایی دارد و گاهی تا ۹۰ درصد مسکن، در بخش خصوصی تامین میشود.
نایب رییس اتحادیه مشاوران املاک درباره وضعیت قیمت اجاره در سال ۱۴۰۳، عنوان کرد: انشااله که سال خوبی خواهد بود. هر سالی که سال خوبی برای مستاجران بوده، سالی بوده که تعداد آپارتمانهای ساخته و تولید و عرضه شده یک مقدار زیاد بوده است.
بانک مرکزی شبیه اقدامی که سال گذشته از اواسط زمستان برای «قیمت مسکن» انجام داد را امسال درست در همان مقطع یعنی دی ماه تکرار کرد به این صورت که «انتشار نبض ماهانه قیمت فروش آپارتمانهای شهر تهران» از ابتدای زمستان سالجاری توسط این نهاد متوقف شده است، اما در غیاب «دماسنج رسمی» بازار خرید و فروش خانه، یک «دماسنج در دسترس» و البته مورد استفاده فعالان اقتصادی و ملکی موجود است که تصویر مشخصی از اوضاع مسکن را به نمایش گذاشته است.
پارادوکس در بازار اجارهنشینها؛ آیا خرید خانه تسهیل شد؟
بازار اجاره مسکن با «رکود تقاضا» در بنگاهها مواجه شده و این اتفاق، فرضیه «تسهیل خانهدار شدن» را شکل داده است که با «واقعیت بازار خرید» همخوانی ندارد. بررسیها درباره این تضاد نشان میدهد، «راهاندازی سامانه الکترونیکی تنظیم اجارهنامه» در کنار «میل مستاجرها به تمدید قرارداد یکسال گذشته» باعث «افت چشمگیر مراجعه سنتی به بازار» شده است. این بررسی با سنجش میزان افزایش اجارهبهای مسکن در مناطق تهران، فاکتور موثر بر تورم اجاره۱۴۰۳ را هم از نگاه واسطهها شناسایی کرده است.
تاخت و تاز تورم دو رقمی در کشور بیش از هر قشری مستاجران پایتخت را هدف قرار دادهاست؛ مستاجرانی که برای خانهدار شدن باید بیش از نیمقرن پول ذخیره کنند.
بانک مسکن بر اساس مصوبه هیات عامل بانک مرکزی توانست ۱۰ همت خط اعتباری از بانک مرکزی دریافت کند که نرخ سود آن ۱۰ درصد است.
هدف واردات «انبوهساز چینی»
مشاهده اوضاع اقتصادی چین، «نفع» شرکتهای ساختمانی چینی را بیشتر از «منافع احتمالی» بازار مسکن ایران در این همکاری، نشان میدهد.
معاملات مسکن شهر تهران در اولین ماه از فصل زمستان با خیز معاملاتی و افزایش خفیف قیمت همراه شد. در حالی که هنوز آمار رسمی مربوط به تحولات بازار مسکن شهر تهران مطابق با روال هر ماه از سوی بانک مرکزی منتشر نشده است، اما دیروز، مرکز آمار ایران «جزئیات تحولات بازار معاملات مسکن تهران در ماه اول زمستان» را منتشر کرد.
قیمت مسکن در پایتخت دوباره افزایشی شد
تازهترین گزارش رسمی مرکز آمار نشان میدهد که در دی ماه امسال متوسط قیمت آپارتمانهای مسکونی فروش رفته در شهر تهران از متری ۸۰ میلیون تومان فراتر رفته است. اما مرکز آمار ایران میگوید در یک بازه یکساله، میزان تورم مسکن ۱۱ درصد کاهش پیدا کرده است. مرکز آمار در آخرین گزارش خود از دو شاخص برای بررسی وضعیت بازار مسکن در تهران استفاده کرده است. یکی از این شاخصها، متوسط قیمت است که به دو صورت «وزنی» و «حسابی» محاسبه شده است. متوسط قیمت همان میانگین قیمت خانههای معامله شده در پایتخت طی آذر ۱۴۰۲ است. این شاخص بیشتر برای آگاهی از «سطح قیمتها» مناسب است و، چون کیفیت واحدهای مسکونی را در خود جای نداده توصیه نمیشود که از آن برای تحلیل «تغییرات قیمت» استفاده شود. میانگین وزنی در سطح منطقه برابر مجموع ارزش املاک فروش رفته به مجموع مساحت املاک فروش رفته است و در سطح کل شهر تهران از وزن منطقهای (برای از بین بردن اثر حجم معاملات) به عنوان وزن استفاده شده است. برای به دست آوردن میانگین حسابی نیز در سطح منطقه، میانگین حسابی یک مترمربع زیربنای آپارتمانهای مسکونی محاسبه و در سطح کل شهر تهران از وزن منطقهای استفاده شده است.
بیت الله ستاریان در گفتگو با فرارو تحلیل کرد:
معاون شهرسازی و معماری تهرن اخیرا از طرح بازسازی بخشهایی از بافت فرسوده تهران با کمک چینیها خبر داده است. با توجه به این که معضل مسکن و بافتهای فرسوده در تهران مدت هاست مورد توجه قرار دارد فرارو با دکتر بیت الله ستاریان کارشناس حوزه مسکن در این خصوص گفتگو کرده است. دکتر ستاریان معتقد است مشکلاتی از جمله عدم توجه به بخش خصوصی و مشکلات تامین منابع مادی، مدت هاست به اقتصاد مسکن و بازسازی مسکن در کشور و به ویژه در پایتخت آسیب زده است و به کار گیری درامدهای نفتی در بخش مسکن را یک اشتباه بزرگ ارزیابی میکند.
بازار معاملات مسکن شهر تهران در ماه میانی زمستان کماکان با تنوع قابل قبولی از فایل فروش همراه است. تازهترین بررسیهای دنیای اقتصاد از وضعیت بازار معاملات مسکن در ۲۲ منطقه پایتخت نشان میدهد سطوح پیشنهادی قیمتها تفاوت محسوسی با ماه قبل نداشته است و تقریبا در تمام بازههای سنی و متراژی در این مناطق فایل فروش موجود است.