اعتیاد جوان‌تر شد

افزایش مصرف مواد مخدر در سال‌های اخیر و تغییر الگوی مصرف از سنتی به صنعتی، مسئله اعتیاد را از مرزهای بهداشت و درمان فراتر برده و به بحران اجتماعی تبدیل کرده است. بحرانی که سود میلیاردی آن به جیب سوداگران می‌رود و دودش به چشم خانواده‌ها.
 
هر چند که آمار رسمی از تعداد مبتلایان به مواد مخدر در استان قم به لحاظ مهاجرپذیربودن آن وجود ندارد اما روزانه هزاران نفر در این استان درگیر این افیون هستند و میلیون‌ها تومان از درآمد آنها دود می‌شود. علاوه بر آن امکانات، نیروی انسانی و اعتبارات کلانی برای پیشگیری از این بلای خانمان سوز یا مقابله با آن هزینه می‌شود.
 
اما مسئله‌ای که در سال‌های اخیر نگرانی خانواده‌ها را بیشتر کرده، تغییر الگوی مصرف مواد مخدر از سنتی به صنعتی است. امروز تمایل انسان‌ها برای لذت بیشتر باعث شده تا به هر ماده‌ای که لذتی دوچندان را برای آنها ایجاد کند یا لحظه‌ای آنها را از واقعیات دور بدارد تمایل فراوانی داشته باشند.
 
به گفته مدیرکل بهزیستی استان قم قدرت تخریب مواد صنعتی بسیار بیشتر از مواد سنتی است و حتی افراد زیر 30 سال که به این مواد اعتیاد دارند از دور مولد بودن در زندگی خارج و به معتادان پرخطر تبدیل می‌شوند.
 
ابراهیم حاجی مظفری در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به کاهش سن اعتیاد گفت: البته نمی‌توان واژه بحران را در مسئله اعتیاد به کار برد، به خاطر اینکه هم رویکرد خانواده‌ها برای ترک اعتیاد افراد مبتلا به مواد مخدر بیشتر شده و هم اطلاع‌رسانی بیشتری در مورد پیامدهای گرایش به مواد مخدر در سطح خانواده‌ها شده که این امر عامل بازدارندگی مهمی محسوب می‌شود.
 
علاوه بر این با اصلاح مواد قانونی معتادان پرخطر باید به مراکز ترک اعتیاد اجباری منتقل شوند تا نسبت به درمان آنها اقدام شود.
 
وی با اشاره به فعالیت پایگاه‌های خدمات اجتماعی در سکونت‌گاه‌های غیررسمی و آسیب خیز استان اظهار کرد: خوشبختانه در سال‌های 89 و 90 هم در زمینه شناسایی خانواده‌های در معرض آسیب و هم در ارائه خدمات پیشگیرانه کارهای خوبی انجام شده است.
 
در سال گذشته به 27 هزار نفر از افرادی که در محله‌های آسیب‌خیز زندگی می‌کنند خدمات آموزشی چهره به چهره ارائه شده است اما مشکلی که در این زمینه وجود دارد این است که تعداد اندکی از این افراد را مردان تشکیل می‌دادند و بیشتر آنها زنان بودند و از آن جایی که مسئله اعتیاد در بین مردان شایع است، لزوم برنامه ریزی برای شرکت مردان در این دوره‌ها احساس می‌شود.
 
اما به گفته مدیرکل بهزیستی استان، با برگزاری این دوره‌های آموزشی این نگرانی که آسیب‌های اجتماعی از مناطق حاشیه‌ای به داخل شهر سرایت می‌کند برطرف شد.
 
در سال گذشته 400 نفر از معتادان پرخطر جذب مراکز درمان اجباری اعتیاد شدند که بررسی مشخصات این افراد حاکی از کاهش سن ابتلا به مواد مخدر دارد که از نظر مدیرکل بهزیستی استان این مسئله نگران کننده است.
 
جولان مراکز غیرمجاز
در حال حاضر 6 کمپ مجاز ترک اعتیاد در قم فعالیت می‌کند که هر کدام از این مراکز به موسسه تبدیل شده‌اند و از شرایط خوبی برای ارائه خدمات به جامعه هدف برخوردارند، اما مسئله‌ای که متولیان امر را می‌رنجاند فعالیت مراکز ترک اعتیاد غیرمجاز است.
 
از آنجایی که خانواده‌های معتادان نسبت به ترک اعتیاد شخص معتاد حساسیت بالایی دارند و از طرفی دیگر نسبت به فعالیت موسسات و مراکز ترک اعتیاد مجاز در سطح شهر آشنایی کافی ندارند، عرصه برای جولان برخی افراد سودجو فراهم شد.
 
این مراکز بیشتر در حاشیه شهر و به صورت پنهانی فعالیت می‌کنند و با وجود اینکه فعالیت آنها پایه علمی ندارد و خدمات استانداردی ارائه نمی‌دهند ولی با رغبت خانواده‌ها مواجه هستند.
 
هر چند که به گفته مدیرکل بهزیستی قم در سال گذشته فقط چند مورد از این مراکز در سطح شهر شناسایی شده‌اند اما تعدادی از این مراکز همچنان به ارائه خدمات ترک اعتیاد ولو غیراستاندارد مشغول هستند.
 
به اعتقاد حاجی مظفری، شناسایی این مراکز آسان نیست اما از شهروندان انتظار می‌رود که در صورت مشاهده چنین مراکزی، مسئولان امر را در جریان قرار دهند تا با متصدیان آنها برخورد قانونی شود.
 
وی گفت: روش‌ها و برخوردهایی که در این مراکز برای ترک اعتیاد معتادان به کار برده می‌شود استاندارد نیست و بیشتر انگیزه فعالیت این مراکز جنبه مالی و کسب درآمد دارد.
 
حاجی مظفری در دلایل فعالیت این مراکز به صورت پنهانی گفت: این مراکز از نظر بهزیستی شرایط لازم برای دریافت مجوز را ندارند و بنابراین به صورت مخفیانه فعالیت می‌کنند.
 
وی افزود: مراکز ترک اعتیاد موسساتی هستند که دارای چند نیروی انسانی هستند که از نظر رفتاری و اجتماعی و دوربودن از انحرافات اخلاقی مورد بررسی قرار می گیرند و به دنبال سوء استفاده از خانواده‌ها نیستند و ترجیحا در صورت فعالیت پزشک و دارابودن مدرک کارشناسی روانشناسی در اولویت قرار می‌گیرند.
 
به گفته مدیرکل بهزیستی استان، در سال گذشته به این 6 مرکز رسمی برای خرید تجهیزات و امکانات مورد نیاز کمک بلاعوض شده است.
 
وی اظهار کرد: هر کدام از کمپ‌ها حدود 300 تا 350 نفر ظرفیت دارند و چون روش ترک اعتیاد در این مراکز با مراکز درمان سرپایی متفاوت است افرادی که در این مراکز حضور پیدا می‌کنند در پایداری پاکی توفیقات خوبی دارند.
 
آموزش به خانواده‌ها
وی با اشاره به فعالیت دو مرکز درمان اجباری در قم گفت: این مراکز طبق قوانین زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی و نیروی انتظامی فعالیت می‌کنند و سال گذشته از نظر قضایی و حقوقی سال خوبی بود و سطح شهر قم از وجود معتادان پرخطر و کارتن خواب‌ها پاک شده است.
 
علاوه بر این دو مرکز کاهش آسیب در قم وجود دارد که به معتادان پرخطر خدمات آموزشی، مشاوره‌ای و رفاهی ارائه می‌کنند.
 
به گفته حاجی مظفری مرکزی در قم تشکیل شده که به افرادی که اقدام به ترک اعتیاد کرده‌اند و خانواده‌هایشان آموزش‌های لازم را ارائه می‌دهند تا نحوه برخورد خانواده‌ها با فردی که ترک اعتیاد کرده به گونه‌ای باشد که در بازتوانی فرد موثر واقع شود.
 
وی گفت: ما به این نوع آموزش اعتقاد داریم و حتی در برنامه‌های آینده بهزیستی در صدد هستیم این خدمات را به تمامی افرادی که در کمپ‌ها ترک اعتیاد می‌کنند ارائه دهیم.
 
مدیرکل بهزیستی استان از معرفی 180 نفر از افرادی که ترک اعتیاد کرده‌اند به فنی و حرفه‌ای برای کسب آموزش‌های مورد نیاز خبر داد و گفت: بعد از اتمام دوره‌های آموزشی به این افراد تسهیلات ارزان قیمت اعطا می‌شود تا در فضای کسب و کار حضور داشته باشند.
 
ایجاد مراکز درمان در بخش‌ها
حاجی مظفری با اشاره به فعالیت حدود 70 مرکز درمان سرپایی اعتیاد در سطح استان، از ایجاد مرکز درمان اعتیاد در مراکز بخش‌های تابعه استان خبر داد و گفت: قبل از راه اندازی این مراکز، خانواده‌ها و معتادان برای پیگیری امور مربوط به ترک اعتیاد به شهر قم مراجعه می‌کردند که علاوه بر دشوار بودن رفت و آمد آنها، هزینه زیادی بر خانواده‌ها تحمیل می‌شد.
 
مدیرکل بهزیستی استان تصریح کرد: خوشبختانه با راه‌اندازی این مراکز رغبت معتادان بخش‌های تابعه و روستاها برای ترک اعتیاد بیشتر شده است.
 
وی در توصیه‌ای به والدین از آنها خواست در رفتار محبت‌آمیز با فرزندان دقت بیشتری داشته باشند و مراقب رفتار فرزندان به ویژه در انتخاب دوستان باشند.
 
حاجی مظفری گفت: همه افرادی که در جامعه تاثیرگذار هستند از علما و فضلای حوزه، دانشگاهیان، مسئولان و شهروندان در قبال ریشه‌کنی اعتیاد مسئول هستند و باید در آگاهی‌دادن به جوانان نقش آفرینی کنند.
 
ذکر این نکته ضروری است که تعدد ادارات و دستگاه‌ها در زمینه پیشگیری، درمان و مقابله با اعتیاد موضوعی نیست که به سادگی بتوان از کنار آن گذشت، چراکه در برخی از مواقع تداخل در فعالیت‌ها بیش از آنکه موثر واقع شود، آسیب‌هایی به دنبال دارد، از این رو برای جلوگیری از هدررفت طرح‌ها، برنامه‌ها و اعتبارت و پرهیز از کارهای جزیره‌ای و کم بهره و از همه مهم‌تر برای حصول نتیجه بهتر که منجر به ریشه‌کنی اعتیاد در جامعه شود، جای خالی مدیریت واحد به عنوان هماهنگ کننده قوی برای ایفای نقش و استفاده از پتانسیل‌های دستگاه‌ها در استان خالی است.