تعدد نرخ‌ها نشان‌دهنده ضعف مدیریت است/ بی‌ثباتی در تصمیم‌گیری بدتر از نوع تصمیم است

فرارو- طبق آنچه رييس كميسيون اقتصادي مجلس اعلام كرده اكنون براي كالاهاي اساسي كه جزء اولويت‌هاي وارداتي كشور هستند ارز با نرخ مرجع 1226 توماني لحاظ مي‌شود. براي كالاهاي سرمايه‌اي و واسطه‌اي ارز 1500 توماني (ارز حاصل از صادرات) در نظر گرفته شده است و كالاهايي به مانند خودرو و عروسك هم كه لوكس تشخيص داده شده باشند با ارز بازار آزاد (آخرين قيمت 1910 تومان) مي‌توانند وارد كشور شوند.

"باید به جای روش های چندگانه نرخ ها یک روش ثابتی وجود داشته باشد که بعدها هر نوع جبرانی که می خواهد صورت بگیرد بعد از عمل صورت بگیرد. یعنی نرخ واحد وجود داشته باشد و بعدها بعد از عملیات، جبرانی آن پرداخت شود؛ نه اینکه از ابتدا نرخ های متعددی تحت عناوین مختلف مطرح شود."

دکتر محمد خوش چهره استاد اقتصاد دانشگاه تهران و رئیس فراکسیون اصولگرایان مستقل مجلس هفتم با بیان مطلب بالا در گفتگو با فرارو دیدگاه خود درباره سه نرخی شدن ارز و صدمات حاصل از تغییر سیاست های اقتصادی را چنین بیان کرد.

•    قطعا تعدد نرخ ها در سیاست های اقتصادی اعم از اینکه سیاست پولی (نرخ بهره یا نرخ ذخیره قانونی)، سیاست مالی (مخصوصا نرخ مالیات)، سیاست های بازرگانی (نرخ تعرفه و نرخ ارز) و یا سیاست های ارزی (نرخ ارز) باشد؛ ضعف مدیریت در نظام تصمیم گیری مربوطه را نشان می دهد که عموما از طریق روش های آزمون و خطا مباحث را پیش می برند.

•    یعنی در عمل یک نرخی بوده و بعد به علت کاستی هایی که وجود داشته تلاش شده که با یک نرخ واسطه ای تصحیح شود و سپس با موارد مشابه نرخ های دیگر بوجود می آید.

•    این فضا در حقیقت شرایط نامناسبی به خصوص برای فعالان اقتصادی است. چون نرخ های متعدد فضای رقابتی سالم را دچار اختلال می کند.

•    تلاش همگان برای نزدیک شدن به نرخ پایین تر باعث ایجاد فرصت های رانتی می شود و زمینه های فساد را بوجود می آورد که تجربه چنین کاری در اقتصاد ایران به خصوص بعد از جنگ یا در خلال جنگ و در دولت های مختلف وجود داشته است.

•    بنابراین با اینکه این کار قبلا تجربه شده است بخواهیم دوباره آن پیامدها را از تجربه جدید بدست بیاوریم نشان دهنده نوعی کاستی عقلانیت و ضعف تصمیم گیری است.

•    در اینکه ما در یک شرایط اقتصادی خاصی قرار داریم و باید از حداکثر ظرفیت های عقلایی استفاده شود شکی نیست و در اینکه بعضی از رده های مدیریت کلان نگران انحرافاتی هستند که در بعضی از تصمیمات یا مسائل وجود دارد نیز شکی نیست؛ اما جواب اینها قطعا به تعدد سیاست ها یا به تعدد نرخ های سیاستی که همان ابزارهای سیاستی هستند برنمی گردد و این برعکس به افزایش شرایط اختلال زا منجر می شود.

•    بنابراین به نظر می رسد که باید به جای روش های چندگانه نرخ ها یک روش ثابتی وجود داشته باشد که بعدها هر نوع جبرانی که می خواهد صورت بگیرد بعد از عمل صورت بگیرد. یعنی نرخ واحد وجود داشته باشد و بعدها بعد از عملیات، جبرانی آن پرداخت شود؛ نه اینکه از ابتدا نرخ های متعددی تحت عناوین مختلف مطرح شود.

•    سه نرخی کردن ارز یک نوع تناقض در سیاست ها و اهداف را هم نشان می دهد. در عین حال آن حلاوت و صلابت بیان مدیریت های کلان را هم زیر سوال می برد. چون دو هفته پیش رئیس بانک مرکزی صریحا خلاف این تصمیم را اعلام کرده بود.

•    بنابراین هزینه هایی که این نوع تصمیم گیری ها در باور و اعتماد فعالان اقتصادی و آحاد مردم می گذارد بعضا به مراتب بیشتر از آثاری است که خود سیاست ها دارند. یعنی بی ثباتی در تصمیم گیری بدتر از نوع تصمیم است.