فرارو- به گفته کارشناس مسائل خاورمیانه، در گروه چهارجانبه پیشنهاد شده از سوی محمد مرسی از یک عدم تعادل محسوس به چشم میخورد و تا زمانی که تعادل در این گروه ایجاد نشود انتظار چندانی نمیتوان به راه حلهای پیشنهادی و توفیق احتمالی آن داشت.
صباح زنگه، با بیان این مطلب در گفتگو با فرارو گفت: پیشنهاد محمد مرسی رییس جمهوری مصر برای تشکیل گروه چهارجانبه به منظور حل و فصل بحران سوریه یکی از مجموعه پیشنهادهایی است که در این حوزه ارایه شده است و تاکنون هم منتج به نتیجه نشده است.
وی افزود: با این حال این پیشنهاد هم میتواند گامی مثبت در مسیر خاتمه دادن به بحران سوریه باشد؛ بحرانی که بیش از دو سال از آغاز آن میگذرد و هنوز راه حل بینابینی برای نزدیک کردن دیدگاههای طرفهای درگیر در صحنه داخلی این کشور ارایه نشده است.
این کارشناس مسائل خاورمیانه با تاکید بر اینکه هر پیشنهادی که بتواند مانع از کشته شدن مردم بیگناه در سوریه شود استقبال کرد گفت: اما تجربه دوسال گذشته در سوریه نشان داده است که تنها طرحی در این کشور میتواند نزدیک به موفقیت شود که همه جانبه و مورد حمایت همه بازیگران داخلی، منطقهای و بین المللی در صحنه سیاسی سوریه باشد.
وی با بیان اینکه در جریان برگزاری اجلاس سران جنبش عدم تعهد کشورهای حاضر در این اجلاس هم پیشنهادهای قابل توجهای برای حل بحران در سوریه ارایه دادند گفت: جمهوری اسلامی ایران به عنوان رییس دورهای جنبش عدم تعهد از فرصت به وجود آمده از برگزاری اجلاس سران جنبش عدم تعهد در تهران نهایت استفاده را نکرد تا از مجموعه طرحها و پیشنهادهای کشورهای شرکت کننده طرحی قابل اجرا در سوریه را تدوین کند.
زنگنه افزود: حداقل اقدامی که اکنون نیز جمهوری اسلامی ایران میتواند در این رابطه داشته باشد، فعال کردن تروئیکای جنبش عدم تعهد متشکل از سه کشور، ایران، مصر و ونزوئلا است که به نمایندگی از ۱۲۰ کشور عضو جنبش عدم تعهد نقشی سازنده و تاثیر گذار در صحنه سیاسی سوریه داشته باشد.
وی ادامه داد: حال که این اقدام صورت نگرفته است در نشست چهار جانبه قاهره، بهتر است جمهوری اسلامی ایران بر پیشنهاد حضور ونزوئلا پافشاری کند چرا که هم تعادلی در گروه شکل گرفته ایجاد شود و هم عملا تروئیکای جنبش عم تعهد برای حضور در صحنه سوریه به بازی گرفته شود.
این کارشناس مسائل خاورمیانه تصریح کرد: البته عراق هم که دراجلاس جنبش عدم تعهد با دست پر حضور یافته بود و پیشنهادی برای حل و فصل بحران سوریه در اختیار داشت هم میتواند به ایجاد تعادل در گروه پیشنهادی محمد مرسی کمک کند.
زنگنه تاکید کرد: عراق هم همچون ترکیه همسایه سوریه محسوب میشود و به همان میزانی که ترکیه از تحولات و ناآرامیها در سوریه تاثیر میپذیرد عراق هم متاثر میشود، همانطور که ناآرامیها در لبنان هم تاثیر گذار بوده است و دامنه درگیریها را به این کشور هم کشانده است. از این رو حضور فعال همه بازیگران داخلی منطقهای و همسایگان سوریه میتواند ضریب احتمال توفیق هر نوع طرح و برنامهای را افزایش دهد.
وی با تاکید بر اینکه کلید اصلی حل بحران سوریه در دست خود سوریها است از این رو باید آنها نیز در خصوص آینده کشورشان تصمیم گیری کنند گفت: دولت و مخالفان طرفهای اصلی بحران در سوریه هستند آنها بهتر از هرکس دیگری میتوانند تاثیر گذار بر بحران کنونی باشند.
این کارشناس مسائل خاورمیانه افزود: بر این اساس فراهم کردن زمینه گفتگو میان یقینا راه میانبر در مسیری است که کشورهای منطقه در آن گام برداشتهاند. از این رو بهتر است زمینه حضور طرفهای درگیر در صحنه داخلی سوریه هم در گروههای همچون گروهی که اکنون تشکیل شده فراهم شود.
زنگنه ادامه داد: تا زمانی که چنین تغییراتی در گروه پیشنهادی محمد مرسی رخ ندهد انتظار چندانی نمیتوان به راه حلهای پیشنهادی و توفیق احتمالی این گروه داشت مگر آنکه گروه چهارجانبه برگزار کننده جلسات مقدماتی برای تعیین چارچوبها باشد که بر پایه ان کشورهای تاثیر گذار دعوت شوند.
وی با اشاره به اختلاف دیدگاه جدی میان کشورهای عضو گروه چهارجانبه گفت: همانطور که اشاره شد گروه چهارجانبه در حال حاضر از یک عدم تعادل جدی رنج میبرد به طوری که سه کشور عضو خواستار برکناری بشار اسد از قدرت هستند و هرگونه راهکاری برای خاتمه دادن به بحران در سوریه را منوط و مشروط به کنارگیری دولت حاکم کردهاند، در حالی که جمهوری اسلامی ایران نظری مخالف سه کشور دیگر دارد.
این کارشناس مسائل خاورمیانه افزود: بر این اساس معنای دعوت برای تشکیل چنین گروهی با این ترکیب و تعادل ناموزون این است که نقشه راه بحران در سوریه از قبل تعیین شده است چرا که مصر، ترکیه و عربستان پیش فرض خود برای حل و فصل بحران در سوریه را کنار نمیگذارند.
وی درباره دلایل احتمالی دعوت ایران برای حضور در این گروه چهارجانبه گفت: با توجه به آنکه تاکنون سه کشور دیگر در مواضع اعلامی خود درخواست برکناری بشار اسد را کنار نگذاشتهاند و همان ساز قبلی برای بحران ناآرامیهای این کشور کوک میکنند این احتمال وجود دارد که جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از اصلیترین حامیان حکومت دمشق برای حضور در گروه چهارجانبه دعوت شده است تا تغییراتی در موضع تهران ایجاد شود.
زنگنه در خاتمه گفت: وقتی که ترکیب گروه چهارجانبه به سمت عدم تعادل سوق پیدا کرده است چنین تصوری ایجاد میشود که قرار است در جریان نشستهای این گروه تنها جمهوری اسلامی ایران تحت فشار قرار گیرد تا مواضع خود در حمایت از حکومت بشاراسد را تعدیل کند نه آنکه نقشه راه منطقی برای پایان دادن به بحران سوریه ترسیم شود.