آیا ترکیه به دنبال ایجاد دولتی کُرد در منطقه است؟

فرارو- یک استاد دانشگاه گفت: «به نظر می رسد ترکیه سیاست های خود را از یکسو با توجه به آنکه به مراحل حساسی در بحران سوریه نزدیک شده ایم و از سوی دیگر اتفاقاتی که در چند وقت اخیر در عراق روی داده و مشکلاتی برای دولت مرکزی عراق پیش آمده و اختلافات اقلیم کردستان عراق و دولت مرکزی این کشور عیان شده پیش می برد.»

پس از آنکه عنوان شد دولت ترکیه و اقلیم کردستان عراق به دنبال افزایش روابط خود هستند و نوری مالکی در واکنش به این امر اظهار کرد ترکیه از طریق ارتباط با اقلیم کردستان در پی تجزیه عراق می باشد، خبر رسید اردوغان قصد دارد به زودی به آمریکا سفر کرده و در این سفر امکان تشکیل دولتی کرد در منطقه را بررسی کند.

در این میان گفته می شود ترکیه در مذاکراتی که با عبدالله اوجالان رهبر کردهای پ ک ک داشته به نتایج مثبتی رسیده است.

آیا ترکیه به دنبال ایجاد یک دولت کُرد در منطقه است؟

دکتر اردشیر سنایی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتگو با فرارو گفت: «ظواهر قضیه نشاندهنده این امر است که ترکیه به دنبال ایجاد یک دولت کُرد در منطقه است که در درجه اول کُردهای عراق و سوریه را در بر بگیرد تا از یکسو اگر مشکلی در آینده سوریه پیش آمد با توجه به اینکه هم در اطراف مرزهای خود با سوریه دولت حایل کُردنشین ایجاد خواهد کرد و هم روابط نزدیکی با کُردهای سوریه برقرار خواهد کرد نگران آینده خود نباشد.»

وی ادامه داد: «از طرف دیگر ترکیه با این سیاست حمایت کُردهای عراق را به خود جلب خواهد کرد و از مشکلاتی که همیشه از ناحیه شمال عراق توسط ناراضیان کُرد علیه خود داشت راحت خواهد شد.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «اما این بخشی از قضیه است؛ چون اگر قرار باشد یک دولت کُرد مرکب از کُردهای سوریه و عراق در منطقه تشکیل شود، اولین بحثی که به وجود خواهد آمد مشکلی است که برای کُردهای ترکیه پیش خواهد آمد و اینکه ترکیه بتواند تمایلات مردم کُردزبان خود را از رفتن به سمت این دولت کُرد باز بدارد بعید به نظر می رسد.»

وی تصریح کرد: «لذا باید با دقت بیشتری به این سیاست جدید ترکیه نگاه کرد و به نظر من این برنامه‌ای که ترکیه در پیش گرفته دارای زوایای پنهان است.»

این کارشناس مسائل خاورمیانه خاطرنشان کرد: «به هر حال تلاش برای ایجاد هر نوع دولت کُرد زبان در منطقه برای خود ترکیه هم تبعات خواهد داشت و در آن شرایط نگاه داشتن مردم کُردِ ترکیه در مرزهای ترکیه فعلی مقداری دشوار خواهد بود.»

وی ادامه داد: «به نظر می رسد ترکیه سیاست های خود را از یکسو با توجه به آنکه به مراحل حساسی در بحران سوریه نزدیک شده ایم و از سوی دیگر اتفاقاتی که در چند وقت اخیر در عراق روی داده و مشکلاتی برای دولت مرکزی عراق پیش آمده و اختلافات اقلیم کردستان عراق و دولت مرکزی این کشور عیان شده پیش می برد.»

وی افزود: «یعنی شاید ترکیه به دنبال آن است که با ژست یک دولت حامی کُردها در منطقه و این ادعا که به فکر ایجاد یک دولت کُرد زبان در منطقه است، اولا کُردهای داخل ترکیه را آرام کند و ثانیا به اقلیم کردستان عراق خود را نزدیکتر سازد و ثالثا نفوذ و رخنه ای در میان کُردزبان های سوریه ایجاد کند؛ چون کُردهای سوریه در آینده حکومت سوریه پس از بشار اسد می توانند تاثیرگذار باشند. لذا فکر می کنم سیاست جدید ترکیه در این زمینه قابل ارزیابی است.»

سنایی با تاکید بر اینکه به نظر نمی رسد هدف غایی ترکیه از سیاست های جدید، ایجاد یک دولت کُرد در منطقه باشد گفت: «چون در این صورت تبعات این اتفاق بخشی از استان های جنوبی و جنوب غربی و جنوب شرقی ترکیه را نیز در بر خواهد گرفت و بعید است ترک ها حاضر به جدا شدن بخش هایی از سرزمین خود باشند.»

وی ادامه داد: «ترک ها با سیاست جدیدی که در پیش گرفتند قصد دارند از یکسو موقعیت منطقه ای ترکیه را تقویت کرده و از سوی دیگر کُردهای ناراضی مخالف ترکیه را تا حدودی در موضع انفعالی قرار داده و از شدت عمل آنها در برابر دولت ترکیه دور نگاه دارند.»

سنایی در پاسخ به این سوال که در صورت ایجاد دولت کُرد در منطقه حدود جغرافیایی دولت جدید به چه صورت خواهد بود؟، گفت: «به هر حال آروزی بخشی از کردها در منطقه از قبل جنگ جهانی اول این بوده که کردستان بزرگ را در حدود جغرافیایی بخش هایی از سوریه فعلی، ترکیه فعلی، عراق و ایران که کردها در آن بخش ها اقامت دارند تشکیل دهند.»

وی ادامه داد: «اگر آنچه که ترک ها پیگیری می کنند همین مناطق باشد در این صورت بخش هایی از جنوب، جنوب غربی و جنوب شرقی ترکیه، بخش هایی از سوریه و نواحی شمالی عراق و مناطق کرد زبان ایران را می تواند در بر بگیرد.»

سنایی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است ترکیه در ارزیابی نهایی به این نتیجه رسیده باشد که فواید واگذاری بخش هایی از سرزمین خود برای ایجاد دولت کُرد از هزینه های آن بیشتر است؟، گفت: «هیچ کشوری در دنیا راضی نمی شود برای حل برخی از مشکلات، بخشی از تمامیت ارضی خود را از دست بدهد و اگر اینگونه بود شاید خیلی از مشکلات در دنیا حل می شد.»

وی ادامه داد: «لذا امکان اینکه ترکیه حاضر شود از تمامیت ارضی و وحدت سرزمینی خود بگذرد تا در مقابل از فشارهای جدایی طلبانه کردها خلاص شود بعید است.»

وی خاطرنشان کرد: «ترکیه در طول تاریخ نشان داده که به هر حال باید به نوعی با کردها کنار بیاید نه اینکه کوتاه بیاید و سیاست های حزب عدالت و توسعه از سال 2002 به بعد نیز به همین صورت بوده و نوعی تعامل را با کردها در پیش گرفته اند که نمونه اخیر آن مذاکراتی بوده که با عبدالله اوجالان داشته اند و یا تسهیل فرایند سیاسی برای کردها در طول 10 سال گذشته که آنها هم بتوانند وارد پارلمان و مبارزات سیاسی مسالمت آمیز شوند.»

وی تصریح کرد: «این راههایی است که ترک ها در قبال کردها در پیش گرفته اند و من فکر می کنم همین سیاست را  ادامه خواهند داد.»

سنایی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است ترکیه بخشی از سرزمین سوریه و عراق را برای ایجاد دولت کُرد مدنظر گرفته است؟، گفت: «اگر این سیاست به این شکل برنامه ریزی شده باشد که منظور از کردستان بزرگ در واقع فقط کردهای عراق و سوریه باشد، این امکان وجود دارد.»

وی در پایان خاطرنشان کرد: «اما قطعا ترکیه می داند اگر یک دولت کُرد در مجاروت مناطق کردنشین خود ایجاد کند بالاخره تمایلات جدایی طلبانه را تقویت خواهد کرد.»