در حال بازی شطرنج با یک گوریل هستیم!

فرارو- یک استاد دانشگاه گفت: «طرف اصلی ایران در مسئله هسته ای آمریکا است. وضعیت ما با آمریکا به صورتی است که انگار در حال بازی شطرنج با یک گوریل هستیم. یک گوریل در حال بازی شطرنج هرگاه اراده کند می تواند صفحه شطرنج را به هم زند. لذا خیلی قابل پیش بینی نیست که بدانیم آمریکا می خواهد چکار کند.»

پس از آنکه رابطه ایران و ترکیه به دلیل مسائل منطقه ای به خصوص بحران سوریه و استقرار موشک های پاتریوت در خاک ترکیه رو به تیرگی رفت، اکنون این تیرگی به مسئله مذاکرات هسته ای ایران با غرب نیز سرایت کرده است.

ایران دیگر حاضر نیست استانبول را به عنوان میزبان مذاکرات بپذیرد و شاید یکی از دلایل تاخیر شش ماهه در شروع مجدد مذاکرات اختلاف طرفین در تعیین مکان مذاکرات بوده باشد.

اینک ایران قاهره را به عنوان مکان مذاکرات به طرف غربی پیشنهاد داده است. اما برخی معتقدند ایران با این پیشنهاد بیش از آنکه به دنبال حل مسئله هسته ای باشد قصد دارد با تشخص دادن بین المللی به مصر زمینه ایجاد رابطه با این کشور را فراهم کند. مسئله ای که بعد از انقلاب مصر ایران مشتاقانه به دنبال آن بوده هرچند طرف مصری چندان روی خوشی به آن نشان نداده است.

دکتر محسن جلیلوند استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو گفت: «مکان مذاکرات بالذات خیلی مهم نیست و آنچه که اهمیت دارد محتوای مذاکرات است. بنابراین مکان مذاکرات را می توان جای دیگر انتخاب کرد؛ چنانکه وقتی در دور قبل در مسکو بود با قبل از آن که در بغداد یا استانبول بود تفاوتی نداشت.»

وی ادامه داد: «محمد حسنین هیکل جمله معروفی دارد که می گوید: "خاورمیانه عبارت است از ایران و مصر و باقی آن شوره زار است." جهت گیری که اکنون در دنیا هم وجود دارد این است که ایران و مصر دو وزنه مهم در خاورمیانه هستند. لذا طبیعتا دوری این دو کشور از یکدیگر موجب قدرت گرفتن سایر قدرت های منطقه همچون اسرائیل می شود.»

وی افزود: «ایران و مصر از حدود 2500 سال پیش رابطه خوبی با هم داشتند. بنابراین من فکر می کنم یکی از راهبردهای ایران از انتخاب قاهره به عنوان مکان مذاکرات با 1+5 تعمیق رابطه با مصر باشد.»

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: «البته به زودی قرار است آقای احمدی نژاد به مصر سفر کنند. لذا اگر قرار باشد ایران چنین انگیزه ای از انتخاب قاهره به عنوان مکان مذاکرات هسته ای داشته باشد، فکر می کنم این نگره صحیح باشد که ایران هم می خواهد مصر را به عنوان یک قدرت منطقه ای که به تازگی از یک تحول اجتماعی خارج شده مورد توجه قرار دهد و دوم اینکه با سفر آقای احمدی نژاد به مصر زمینه رابطه با این کشور کاملا مهیا شود.»

جلیلوند در پاسخ به این سوال که آیا وقتی ایران و 1+5 درباره مکان مذاکرات با هم اختلاف نظر دارند، می توان درباره به نتیجه رسیدن اصل مذاکرات امیدوار بود؟، گفت: «بنده قبلا هم گفتم که اساسا غربی ها و خصوصا آمریکایی ها خیلی تمایل ندارند که این مذاکرات به نتیجه برسد.»

وی ادامه داد: «از نظر آنها یک ایران قدرتمند صرف نظر از اینکه در چه سطحی باشد ممتنع است و تا سال 2050 این برنامه ریزی را دارند که اجازه ندهند ایران به یک سطحی از توانمندی برسد که به احتمال خیلی ضعیف حتی بتواند منافع آمریکا را تهدید کند.»

وی خاطرنشان کرد: «بنابراین بنده چشم انداز روشنی برای مذاکرات ایران و 1+5 نمی بینم.»

این کارشناس مسائل بین الملل اظهار کرد: «مثلا موضوع ساده ای مانند پارچین اصلا در سطحی نیست که در مذاکراتی به این وسعت و گستردگی مطرح شود؛ اما آمریکایی ها تمام فشار خود را می آورند که بگویند موضوع بازدید از پارچین یک مسئله حیاتی است که اگر انجام نشود آسمان به زمین می آید.»

جلیلوند در پاسخ به این سوال که اگر غربی ها به دنبال به نتیجه رسیدن در مذاکرات نیستند، اساسا هدف آنها از انجام مذاکرات چیست؟، گفت: «غربی ها اکنون به این نتیجه رسیدند که هرچقدر مذاکرات را بیشتر طول دهند، فشار تحریم ها اثرگذاری بیشتری خواهد داشت و باعث می شود ایران در موضع ضعف قرار بگیرد.»

وی ادامه داد: «به همین خاطر غربی ها مخصوصا مذاکرات را طول می دهند و همزمان سیاست چماق و هویج را در یک سطح بسیار پیچیده اجرا می کنند.»

وی افزود: «آنها قصد دارند به هر نحوی شده ایران را در موقعیتی قرار دهند که ناگزیر به دادن امتیاز شود. غربی ها قصد دارند با دفع الوقت کردن و کش دادن مذاکرات، اثرات فشارها و تحریم ها روی ایران را کاملا ببینند.»

جلیلوند در پاسخ به این سوال که آیا اقدام ایران برای انتخاب قاهره به عنوان مکان مذاکرات با 1+5 می تواند باعث ایجاد رابطه میان ایران و مصر شود؟، گفت: «عرصه روابط بین الملل عرصه ای است که باید طرف را در موقعیتی قرار داد که منافع خود تامین شود.»

وی ادامه داد: «جمهوری اسلامی ایران باید منافع ایران را تامین کند که این کار را هم می کند. این راهبرد که ایران مصر را به عنوان مکان مذاکرات هسته ای انتخاب کرده است در جهت حفظ منافع ایران است.»

وی افزود: «هرچقدر ما بتوانیم مصر را از موضع آمریکا دور کرده و حتی یک گام کوچک به خودمان نزدیک کنیم در راستای منافع ملی ایران خواهد بود. بنابراین اینکه ایران این اقدام را انجام داده نه اینکه قصد دارد به مصر کمک کند؛ بلکه در حال تامین منافع ملی خود است.»

وی تصریح کرد: «اما اینکه این اقدام ایران باعث شود مصر روی خوش نشان دهد و مذاکرات میان دو کشور برای ایجاد رابطه آغاز شود، برای کشوری با قدمت و مهم در جهان عرب همچون مصر خیلی تاثیر ندارد؛ اما راهی برای تامین منافع ملی ایران به شمار می رود.»

جلیلوند در پاسخ به این سوال که آیا 1+5 قاهره را به عنوان مکان مذاکرات با ایران خواهد پذیرفت؟، گفت: «این مسئله به تصمیم آمریکا بستگی دارد؛ چون به نظر من طرف اصلی ایران در مسئله هسته ای آمریکا است. وضعیت ما با آمریکا به صورتی است که انگار در حال بازی شطرنج با یک گوریل هستیم. یک گوریل در حال بازی شطرنج هرگاه اراده کند می تواند صفحه شطرنج را به هم زند. لذا خیلی قابل پیش بینی نیست که بدانیم آمریکا می خواهد چکار کند.»