چگونه باید از این "فرصت" سود برد؟

فرارو- انتخابات ریاست جمهوری در ایران با اقبال وسیع بین المللی روبرو شد. پس از سیل تبریکات اینک شاهد اقدامات عملی از سوی کشورهای مختلف هستیم. رئیس جمهور فرانسه چند روز پیش از تمایل این کشور برای حضور آقای روحانی در کنفرانس ژنو 2 سخن گفت. وزیر خارجه کانادا که قبلا انتخابات ایران را "بی معنا" خوانده بود طی نامه ای از مردم ایران عذرخواهی کرد. روسیه از اظهارات هسته ای روحانی استقبال کرد و آمریکا عنوان نمود آماده انجام مذاکره دوجانبه با ایران است.

در این شرایط این سوال مطرح می شود که ایران چگونه می تواند از ظرفیتی که اکنون در سطح بین الملل ایجاد شده در جهت منافع ملی خود بهره برداری کند؟

دکتر پیروز مجتهدزاده استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو  در این باره گفت: «بهترین راه مطالعه آثار انتخابات و تفسیرهای اولیه ای که از انتخابات توسط کارشناسان برجسته داخلی صورت گرفت می باشد. باید اینکه چگونه این کنش و واکنش های بسیار مثبت را به صورت یک برنامه اجرایی درآورد مورد مطالعه قرار بگیرد.»

وی با بیان اینکه من توصیه می کنم رئیس جمهور منتخب برای عملی کردن این پتانسیل های بزرگی که ایجاد شده دو کار انجام دهد گفت: «اول اینکه خود را از غوغاهای شدید و پیچیده افراد مختلفی که برای وزیر شدن گمانه زنی راه انداختند کنار بکشد. دوم اینکه یک سلسله مطالعات علمی واقعی (و نه مطالعاتی که در کشور ما مرسوم است) برای تبدیل پتانسیل ایجاد شده به یک برنامه شمرده و منطقی اجرایی در آینده انجام شود.»

مجتهدزاده در پاسخ به این سوال که واکنش های صورت گرفته آیا ناشی از روی کار آمدن آقای روحانی بود یا برگزاری انتخاباتی تمام عیار با مشارکت بالا در ایران؟، گفت: «شخص، خواه و ناخواه در این انتخابات در وضعیتی قرار گرفت که آن وضعیت، وضعیت سمبلیک است. یعنی این وضعیت، وضعیتی است که بعد از هشت سال ناهنجاری در سیاست خارجی کشور، همگان را به سمت یک تحول و دگرگونی ترغیب می کرد.»

وی ادامه داد: «لذا این شخص صرف نظر از اینکه کاراکتر شخصی، سیاسی و اجتماعی وی چگونه باشد به طور خود به خود سمبل این دگرگونی معرفی شد.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «دوم اینکه پروسه انتخابات اخیر هم در برابر انتخابات 4 سال قبل (صرف نظر از کیفیت مثبت یا منفی اتفاقاتی که 4 سال پیش روی داده بود و به هر حال نگرانی هایی را در داخل و خارج دامن زده بود) به صورت یک وضعیت سمبلیک درآمده بود.»

وی ادامه داد: «لذا در هر دو مورد چون سمبل های پیش آمده و معرفی شده جنبه مثبت و کارسازی پبدا کرده بود لاجرم باعث این تاثیر مثبت و مطلوب در سطح بین الملل شد.»

وی افزود: «مطلب مهم در اینجا این است که این دو تحول بزرگ سمبلیک چگونه تفسیر شد؟ لذا من فکر می کنم این مسئله در اقبال همه جانبه ای که صورت گرفته و می تواند برای آینده ایران و برای آینده روابط ایران با خارج مثمرثمر باشد نقش کلیدی داشت.»

مجتهدزاده در پاسخ به این سوال که تا چه میزان این پتانسیل برای احیای رابطه میان ایران و عربستان در دولت آینده وجود دارد؟، گفت: «من فکر می کنم امکان این مسئله زیاد است.»

وی ادامه داد: «همانطور طور که می دانید روابط ایران و عربستان در هشت سال گذشته دچار دست اندازهای بزرگی شد؛ در حالی که قبل از آن و طی 16 سال ما روابط بسیار خوبی با عربستان داشتیم.»

وی خاطرنشان کرد: «اگرچه بنده مطمئن هستم در روابط ایران و عربستان گشایش مطلوبی ایجاد خواهد شد، اما امروز در نتیجه تحولات منطقه ای پیچیدگی های جدیدی وارد بحث روابط ایران و عربستان شده است که حل آنها آسان به نظر نمی رسد.»

وی ادامه داد: «چرا که وقوع این تحولات جدید که پیچیدگی زیادی را به روابط ایران و عربستان معرفی کرد ناشی از تحول در ژئوپلیتیک رقابت قدرت در منطقه خاورمیانه عربی و خلیج فارس می باشد.»

وی افزود: «در این دوره جدید ما دیدیم شرایط ژئوپلیتیکی تحت تاثیر تبلیغات مشترک اردنی و اسرائیلی تحت عنوان هلال شیعی و تلاش ایران برای تسلط شیعه بر سنی در خاورمیانه عربی که یک دروغ محض است اما با ممارست و نیرنگ فراوان به اقطابی در خاورمیانه قبولانده شد که تاثیرات بسیار عمیقی بر نقش آفرینی ژئوپولیتیک عربستان و قطر در برابر ژئوپلیتیک ایران که مطلقا جنبه شاخه گرایی دینی و مذهبی ندارد گذاشت.»

وی تصریح کرد: «لذا متاسفانه پیچیدگی بسیار زیادی در روابط ایران و عربستان وارد شد که حاصل این پیچیدگی را در کشتارهای عظیم در عراق، سوریه، پاکستان و ... می بینیم. بنابراین حل این مسئله محتاج ممارست و حوصله فراوان، درایت و حسابگری و تا حدودی مهربانی و محبت و چشم پوشی می باشد.»