جاسوسی برزیل از سفیر ایران

جاسوسي در جهان روز به روز رنگ تازه‌تري به خود مي‌گيرد و افشاگري‌ها دامن كشورهاي ديگري را در بر مي‌گيرد. اين‌بار بر خلاف هميشه متهم امريكا نيست، بلكه متهم كشوري است كه خود تا چندي پيش شاكي از برنامه‌هاي شنود ايالات متحده بود و شكايت خود را نيز به سازمان ملل برد. اين‌بار متهم برزيل است كه خود قرباني شنودهاي امريكا بوده است.

در تازه‌ترين افشاگري‌ها روزنامه فوليا، چاپ سائوپائولو گزارش داد به اسنادي دست يافته كه نشان مي‌دهد برزيل از مقام‌هاي امريكايي، روس، ايراني و عراقي جاسوسي مي‌كرده است. اين روزنامه گفته است به اسنادي از سازمان اطلاعات برزيل (اي بي‌آي‌ان) دست يافته كه ماموريت‌هاي جاسوسي در سال‌هاي 2003 و 2004 را تشريح كرده است. اين سال‌ها مربوط به دور اول رياست‌جمهوري لوييز ايناسيو لولا داسيلوا، رييس‌جمهور پيشين برزيل است. اين گزارش در بحبوحه جنجال شنودهاي آژانس امنيت ملي امريكا منتشر شده است.

برپايه اسنادي كه ادوارد اسنودن، پيمانكار سابق آژانس امنيت ملي در اختيار رسانه‌ها قرار داده، رهبران و شهروندان برزيلي از جمله هدف‌هايي بوده‌اند كه آژانس امنيت ملي امريكا آنها را شنود مي‌كرده است. افشاي اين اسناد با واكنش تند دولت برزيل عليه امريكا مواجه شده است. روزنامه فوليا مدعي شده سازمان اطلاعات اين كشور در حالي كه مشغول جاسوسي از امريكايي‌ها بوده، به عمليات جاسوسي آنها پي برده است. روزنامه فوليا نوشته است، برپايه اسنادي كه به دست آورده، سازمان اطلاعات برزيل اتاق‌هايي را كه سفارت امريكا در شهر برازيليا اجاره كرده، شنود مي‌كرده و از آنجا به اين نتيجه رسيده كه از اين محل‌ها امريكايي‌ها با فناوري پيشرفته جاسوسي مي‌كنند.

 برپايه اين گزارش سازمان اطلاعات برزيل معتقد بود كه در اين اتاق‌ها رايانه‌ها و تجهيزات مخابرات براي جاسوسي نصب شده‌اند. روزنامه فوليا وقتي از سفارت امريكا درباره اين اسناد پرس‌وجو كرده اين سفارت با رد هرگونه عمليات جاسوسي گفته است كه تنها تجهيزات عادي و روزمره مانند دستگاه‌هاي تلفن‌هاي بي‌سيم در آنجا وجود دارد. برپايه اسنادي كه روزنامه فوليا مي‌گويد به آن دست يافته، برزيل همچنين از پرسنل نظامي روسيه كه در مذاكرات تجهيرات نظامي شركت داشتند، جاسوسي مي‌كرده است. يكي از اين افراد آناتولي كاشوبا، كنسول سابق روسيه در ريودوژانيرو بوده است.

به گزارش اين روزنامه، سازمان اطلاعات برزيل همچنين سيد داوود محسني صالحي منفرد، سفير وقت ايران در كوبا را كه در روزهاي نهم تا چهاردهم آوريل 2004 از برزيل ديدار داشته زيرنظر قرار داده بود. سازمان اطلاعات برزيل، همچنين از سفارت عراق كمي پس از حمله امريكا به اين كشور جاسوسي مي‌كرده است. در واكنش به انتشار اين اسناد دفتر خانم رييس‌جمهوري در واكنش به گزارش رسانه‌ها اظهار داشت كه «اين عمليات ضداطلاعاتي» يك دهه پيش صورت گرفته است.

همچنين گفته مي‌شود كه عمليات يادشده در هماهنگي با پارلمان برزيل و به خاطر «منافع امنيتي» انجام گرفته است. دولت برزيل، نشر «اسناد محرمانه» را عملي غيرقانوني دانسته و مسوولان رسانه‌ها را «به خاطر نشر اخبار غيرموثق» تهديد به مجازات كرده است. روزنامه «فولا» در پاسخ گفته است كه براي گردآوري اطلاعات موثق و معتبر، با عده‌يي از ماموران امنيتي پيشين و مقامات نظامي گفت‌وگو كرده است.

 بنا به اين گزارش، عمليات جاسوسي دستگاه اطلاعاتي برزيل در مقايسه با فعاليت «آژانس امنيت ملي» ناچيز بوده است زيرا طبق افشاگري‌هاي ادوارد اسنودن، تحليلگر پيشين سازمان سيا، دستگاه اطلاعاتي امريكا تماس‌هاي تلفني ميليون‌ها نفر از مقامات و شهروندان برزيل را شنود كرده است اما نتيجه اصلي اين موضوع باز مي‌گردد به حرفي كه مقامات امريكايي پس از افشاگري‌ها عليه آنان زدند. مقامات امريكايي از جمله باراك اوباما گفتند كه تمامي كشورهايي كه اكنون معترض هستند خود داراي برنامه‌هاي جاسوسي هستند.

 اما نكته جالب توجه اينجاست كه با اين افشاگري‌هاي يك سوال اساسي مطرح مي‌شود كه آيا اگر كشورهايي كه از آنها جاسوسي شده است، داراي زيرساخت‌ها و تجهيزات ايالات متحده بودند، دست به اين عمل نمي‌زدند؟ آيا آنها نيز اخلاقيات را رعايت مي‌كردند؟ نكته اين افشاگري‌ها در اين است كه نشان مي‌دهد همه كشورها با توجه به ظرفيت‌شان در حال جاسوسي هستند و تنها بعد از افشاگري‌هاي عليه امريكا از نوع شنود‌ها تعجب كردند. با اين حال همچنان كه پيش از اين در شماره‌هاي قبلي روزنامه در همين صفحه گفته شده بود اين است كه بايد از اين پس شاهد ابعاد جذاب‌تري از برنامه‌هاي شنود باشيم.