یادداشت زیر را آقای مرادعلی امینوند، کارشناس فضای مجازی برای فرارو ارسال نمودهاند
شاید این سخن برای بسیاری غیرقابل باور باشد و آن را نگاهی بدبینانه به نرم افزارهای محبوب این روزها قلمداد نمایند اما چه بخواهیم یا نخواهیم حقیقت این است.
امروزه سرویس های اطلاعاتی به هر قیمتی و به هر روشی در صدد دریافت اطلاعات می باشند. در مرحله جمع آوری اطلاعات هیچ گونه تمایزی قائل نیستند و براساس سیاست های انها معروف است: هر اطلاعاتی ولو بی ارزش ، ارزش جمع آوری اولیه را دارد.
امروزه شاکله جمع آوری اطلاعات هر روز دچار تغییر و تحولات بیشتر با عمق تاثیر گذاری و وابستگی بسیار زیاد ، ارزان و سریع و مستقیم می باشد.
تا دیروز برای دسترسی به شبکه اجتماعی صهیونیستی فیس بوک می بایست حداقل به یک رایانه همراه و اینترنت نیاز بود و در کشور ما به یک نرم افزار غیرقانونی یا راهکار غیرقانونی برای دور زدن فیلترینگ نیاز بوده است و مطمئنا قشر بسیار زیادی شامل دسترسی به این امکانات نبودند و جمعیت آماری را ثابت یا بعضا به صورت کاهشی دنبال می نمود. فلذا این ابزار جاسوسی یا به قولی ماشین جاسوسی نوین غرب دچار سقوط گردیده است و این امر روند جمع آوری اطلاعات مردم دچار اختلال گردیده است.
اما امروزه برای اینکه بتوانند این محدودیت های دسترسی و نیازهای سخت افزاری گران را از چرخه ی افراد خارج نمایند ، شاکله ، ابزار و نوع دسترسی را دچار تحول نمودند.
شاید کمتر کارشناس امنیت فناوری اطلاعات و جنگ نرم بدان اذعان نکند که هر نرم افزار یا ابزاری که به رایگان در دسترس قرار می گیرد و این نرم افزار به دنبال جمع آوری اطلاعات مستقیم باشد ، در پس پرده ی آن سرویس های جاسوسی و اطلاعاتی قرار نداشته باشد.
در مباحث بسیاری وابستگی برخی از این شبکه ها به سرویس های جاسوسی اثبات گردیده اند که علاقه مندان با جستجوی بسیار کمی در اینترنت می توانند به این مستندات دسترسی پیدا نمایند.
اگر فکر میکنید که وایبر یک اپلیکیشن معمولی و همچون دیگر برنامههای این رده است، سخت در اشتباه هستید. چرا که تعداد کاربران این شرکت در نوامبر سال ۲۰۱۳ به ۱۷۵ میلیون نفر رسید. کاربران این شرکت در سپتامبر سال ۲۰۱۲ صد میلیون نفر و در دسامبر ۲۰۱۲ صد و چهل میلیون نفر بود. کاربران در روز حدود ۱۰ میلیون مکالمه با میانگین ۲ میلیارد دقیقه انجام میدهند و بیش از ۶ میلیارد پیامک در هر ماه به دیگر کاربران وایبر ارسال میکنند.
در میان این افزایش محبوبیت، رازهایی هم از آن فاش شد؛ رازهایی که گویا پرده از یک جاسوسی برمیدارد.
جاسوسی در لغت به معنا کسب اطلاعات سری به صورت مخفیانه است. این درحالی است که به هنگام نصب این اپلیکشین، فرمی نمایش داده میشود که تنها در صورت موافقت با آن میتوانید کاربر وایبر شوید. این شرکت در فرم عضویت نوشته است: نرم افزار وایبر فایل صوتی مفصلی از مکالمه هر تماسی از همه تلفنها و شبکهها بدست میآورد تا درک بهتری از عملکرد شبکه و جزئیات آن از نظر تعداد مکالمههای کاربران و مکانهای تماس و زمان مکالمهها و نوع شبکه استفاده شده، داشته باشد.
این شرکت این اقدام را اینگونه توجیه کرده است که به دنبال اطلاع از هر مشکل فنی و بهبود خدمات یا دلایل امنیتی عمومی است ولی این شرکت فایل مکالمههای ضبط شده را به مدت ۳۰ ماه نگه می دارد.
افزون بر این فرم عضویت پس از نصب وایبر بر روی گوشی خود باید شماره موبایلتان را تایید کنید، فرآیند تایید شماره موبایل توسط وایبر از طریق ارسال SMS به شماره شما انجام می شود و اینجاست که وایبر از سرویس های ما استفاده میکند!
«هدف از راهاندازی این نرمافزار رایگان سودآوری یا آگهی نیست، بلکه جاسوسی از کاربران است.»
البته شاید به واقع وایبر مقصر اصلی در این موضوع نباشد و مقصر اصلی را باید کاربرانی بدانیم که بدون خواندن فرم عضویت، بر روی گزینه "موافقم” کلیک میکنند!
در بررسی اجمالی شاهد هستیم که چند نکته در نرم افزارهای اینچنینی بسیار مهم قلمداد شده است و مطمئنا هدف آنها کسب و ذخیره سازی همین اطلاعات می باشد.
عکس های شخصی، شماره تلفن همراه، موقعیت های مکانی، حلقه های ارتباطی دوستان، فامیل یا رده بندی نوع ارتباط هویتی، فیلم های شخصی، صدا و نوع صدا (براساس هویت شناسی مبنی بر صدا = این مسئله برای سرویس های جاسوسی بسیار حائز اهمیت است زیرا براساس پردازش های آتی می توانند مکالمات و ارتباطات صوتی شما از منابع دیگر را نیز شناسایی و طبقه بندی نمایند.)
در این نوع ابزارهای امروزی نکاتی که از بسیاری از کاربران مغفول مانده است سوای مسایل مطرح شده در فوق ، مسایل پشت پرده و نیات دیگر می باشد. کافی است انسان دارای کمی ذکاوت و حس کنجکاوی باشد تا بتواند به این سلسله اقدامات برنامه ریزی شده پی برد.
از طریق چنین نرم افزارهایی و ایجاد ارتباطات گسترده بدون حضور فیزیکی بسیاری از حدهای معنوی و ارتباطی برداشته می شود و افراد آزادانه صرف ( نوع ناهنجاری ) نسبت به بازگویی خواسته ها، رفتارها و کنش های اجتماعی روی می آورند.
این مسئله باعث ایجاد نوعی چشم و هم چشمی در جامعه ای مثل ایران می شود که مطمئنا علاوه بر افزایش میزان تجملات غیر لازم، شاید باعث ایجاد خطاهای اجتماعی غیر قابل جبران نیز منتج گردد.
فی المثل افراد در ارتباطات دو سویه امکان بحث و گفتمان بر سر مسایلی پیش بیاید که شاید در وضعیت فیزیکی و حضوری حتی از گفتن آن شرم داشته باشد و آن را جزو خطوط قرمز اجتماعی و آبرویی خود بداند اما مغفول از آنکه این مسئله در این جا به طرز بسیار ماهرانه و با تزریق تشویق مبنی بر افشای اطلاعات و دانسته های شخصی به چنین مسایلی دامن زده شود.
امید است مسئولان امر در خصوص این نوع نرم افزارها دقت بیشتری نمایند و علاوه بر کنترل و مدیریت تبلیغاتی آزادسازی فیس بوک ، به خطرات غیر قابل بازگشت چنین نرم افزارهایی برای بنیان اجتماعی جامعه توجه داشته باشند و ضمن جلوگیری از اشاعه چنین نرم افزارهایی، از نرم افزارهای بومی کنونی حمایت نموده و در صدد توسعه و اشاعه نرم افرازهای بومی مبتنی بر معیارهای ایرانی اسلامی اقدام نمایند.