بزرگترین جشنواره شعر ایران، در ۷ دوره گذشته، نتوانست صدای شعر معاصر فارسی باشد. حذف چهرهها و جریانهای ادبی شناختهشده و استخواندار شعر فارسی، یکسونگری مدیران و قابل پیشبینی بودن برگزیدگان موجب رویگردانی جامعه ادبی از این جشنواره شد.
به گزارش شهروند، در اولین دوره هر چند برخی چهرههای ادبی شاخص چون مهدی اخوانثالث و حسین منزوی جزو تقدیرشدگان بودند اما بسیاری از چهرههای بنام شعر معاصر فارسی یا از گردونه رقابت حذف شدند یا آنکه در سکوت، غزل خداحافظی از جشنواره را سرودند. حتی بسیاری از شاعران وفادار به گفتمان انقلاب که موافق سیاستگذاریهای مدیران فرهنگی نبودند، عطای شرکت در این جشنواره را به لقایش بخشیدند.
با شروع فعالیت دولت جدید، مدیران فرهنگی با معرفی ترکیب جدید شورای سیاستگذاری جشنواره هشتم، در پی بازگرداندن جشنواره به مسیر اصلی هستند؛ مسیری که مطلع آن چندصدایی و مقطع آن همه توانمندیهای شعر فارسی است. جشنواره شعر فجر، روز شنبه ۲۷ اردیبهشتماه از ساعت ۱۶ در سرای ارسباران با شعرخوانی شاعران پیشکسوت همچون: سیدعلی موسوی گرمارودی، علیمعلم دامغانی، مفتون امینی، شاهرخ تندروصالح، محمدعلی بهمنی، اکبر اکسیر، بهزاد زرینپور، سعید یوسفنیا، یوسفعلی میرشکاک، کلاهی اهری و علیرضا طبایی و پخش فیلم مستند ابوالفضل آغاز میشود. در گفتوگوی زیر با شاعران و منتقدان ادبی چون شاپور جورکش، علی باباچاهی، فاطمه راکعی و بهزاد خواجات درباره امیدها و چالشهای پیش روی این جشنواره پرسیدهایم:
شاپور جورکش ضمن اشاره به وعدههای عبدالجبار کاکایی برای جبران کمکاریهای گذشته، خبر شنیده شدن همه صداهای قابل اعتنای نیمقرن شعر فارسی را خبری امیدوارکننده توصیف کرد و گفت: اگرچه این خبرهای امیدوارکننده را به فال نیک میگیریم اما ما شاعران برای شرکت در جشنواره، زیر ضربههایی هستیم که مانع از شرکت در این برنامهها میشود، من جنگجوی کیهانی نیستم گوشه ای گزیدهام و کار خودم را میکنم، چون به محض آنکه به رسانه بزرگی مثل جشنواره قدم میگذاریم جنگهای جناحی شعلهورتر میشود و حرکتها و دغدغههای بزرگ در این جنگها از بین میرود.
جورکش با بیان اینکه کار فرهنگی وظیفه درازمدت فرهنگوران است و شعر مناسبتهای خود را دارد، تصریح کرد: در دنیا کشوری را سراغ نداریم که شاعران خود را با مناسبتهای دولتی که چهارسال بیشتر بر سرکار نیست، سازگار کنند، اگر دولتی به پروژههای فرهنگی کمک کند به نفع خودش خواهد بود نه به نفع فرهنگ. ما آنقدر عقبماندگی فرهنگی داریم که به این دولت و آن دولت هیچ ربطی ندارد و باید روشنفکران و نخبگان فرهنگی به این امر بپردازند و عقبماندگیها را جبران کنند.
علی باباچاهی، از دیگر شاعران و پژوهشگران نیز سخنانش را با گریزی به فضای امیدبخش نمایشگاه کتاب تهران شروع کرد. وی در پاسخ به اینکه با توجه به فضای امیدبخش کنونی آیا در جشنواره شعر فجر شرکت میکند؟ افزود: من امسال مثل همیشه در جشنواره شرکت نکردم، و در این تصمیم نیز مسالهام دولت نیست، چون یک نویسنده (من نویسنده را به صورت عام به کار میبرم) اغلب با گیرندههای حسیاش کار میکند. این را از سر تفنن نمیگویم مساله این است که من برای ادبیات این مملکت غیرتورزی دارم.
بهزاد خواجات، شاعر و عضو اتاق فکر جشنواره نیز، دعوت از شاعران شاخص طیفهای مختلف ادبی را بهترین گواه بر این مدعا دانست و گفت: عدهای به این دعوت پاسخ مثبت دادند، عدهای با شک و تردید به این قضیه نگاه میکنند و عدهای نیز به دلایلی از ابتدا شرکت در این جشنواره را نفی میکنند.
فاطمه راکعی، شاعر و عضو شورای سیاستگذاری جشنواره نیز با اشاره به جو نامطلوب فرهنگی در دولتهاي نهم و دهم، گفت: متاسفانه به خاطر رفتارهای نادرست و غیراصولی با شخصیتهای ارزشمند فرهنگ و هنر، چه بخواهیم و چه نخواهیم جو بدبینانهای ایجاد شده است که از بین بردن آن زمان میبرد. ما در شورای سیاستگذاری این جشنواره سعی کردیم این جو بشکند و اهالی فرهنگ عزیز بدانند در دولتی که تحت عنوان تدبیر و امید روی کارآمده، کسانی برگزارکننده جشنواره شعر هستند که ادبیات را میفهمند و فارغ از سلیقههای فکری، سیاسی و اجتماعی به همه شاعران احترام میگذارند.