آنان که باور کردند!

فرارو- "وین4" بیش از آنکه برای ایران و گروه 1+5 شوک آور باشد، برای منتقدان ایرانی توافق هسته ای شوک آفرین بود و آنها را به تسلیم وا داشت.

به گزارش فرارو، پس از پایان بدون پیشرفت آخرین دور مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 در وین، یک واقعیت بیش از پیش پررنگ شد و آن ایستادگی مذاکره کنندگان هسته ای ایران در برابر زیادخواهی غرب است.

بر خلاف آنچه که تاکنون از سوی برخی منتقدان نسبت به عملکرد مذاکره کنندگان هسته ای مطرح می شد، این تیم در وین4 ثابت کرد که اگر چه به دنبال توافق برای مختومه کردن پرونده هسته ای است تا از یک سو این پرونده با بازگشت از نیویورک (مقر شورای امنیت سازمان ملل متحد) به وین (مقر آژانس بین المللی انرژی اتمی) از حالت سیاسی و امنیتی به حالت فنی و حقوقی درآید اما حاضر نیست به هر شکل و قیمتی به توافق تحمیلی غرب تن دهد.

دور تازه مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 در دولت حسن روحانی، جدا از تغییر تیم مذاکره کننده هسته ای ایران، دچار یک تغییر دیگر هم شد و آن تعهد هر دو طرف بر محرمانه ماندن مذاکرات بود.

همین امر سبب شد تا از ابتدای این دور از مذاکرات در نیویورک تا دستیابی به توافق مقدماتی در ژنو و تداوم مذاکرات برای دستیابی به توافق جامع و نهایی در وین، محتوایی مباحث و گفتگوهای طرفین محرمانه بماند.

برهمین اساس منتقدان تیم مذاکره کننده هسته ای بدون اطلاع از محتوای مذاکرات و آنچه در جلسات میان ایران و گروه 1+5 مطرح می شود، شروع به تردیدافکنی نسبت به محتوای مذاکرات کردند.

این در حالی است که این شیوه در دوران تیم مذاکره کننده هسته ای سابق ایران نیز به اجرا گذاشته می شود. به طوری که در تمام طول مذاکراتی که به سرپرستی سعید جلیلی انجام گرفت، نه درباره محتوای مذاکرات اطلاع رسانی شد و نه بسته های پیشنهادی که در هر دور مذاکره از سوی این تیم به طرف مقابل ارایه می شد در داخل کشور باز شد.

البته با فضایی که در آن دوران ایجاد شده بود و طرح این موضوع که باید به مذاکرات نگاهی نه حزبی و جناحی بلکه ملی داشت و باید حمایت همه جانبه ای نسبت به تیم مذاکره کننده هسته ای به عنوان پشتوانه مذاکراتی صورت بگیرد، صدای اندک منتقدان هم اجازه شنیده شدن داده نمی شد.

پس از توافق ژنو، همان همراهان تیم مذاکره کننده هسته ای سابق که نسبت به محرمانه بودن مذاکرات در دوره گذشته هیچ انتقادی نداشتند، محرمانه ماندن محتوای مذاکرات در دوره جدید و البته رندی طرف غربی گروه 1+5 - که تلاش داشت واقعیت توافق ژنو موسوم به برنامه اقدام مشترک با انتشار برگه اطلاع رسانی (fact sheet) را به شکل دیگری نمایش دهد- بهانه ای کردند برای تردید افکنی های بیشتر نسبت به مذاکره کنندگان هسته ای ایران.

آنچه از این دور به بعد مبنای انتقادات قرار گرفت این بود که ایران امتیازات زیادی را داده است و در ازای آن هیچ امتیازی نگرفته است و هیچ حقی را احقاق نکرده است.

این در حالی است که محمد جواد ظریف، وزیر خارجه و مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران با رد این ادعا توافق ژنو را یک موفقیت برای ایران و شکستن لابی قدرتمند صهیونیست ها درآمریکا بعد از 30 عنوان کرد.

به گفت ظریف ایران در چارچوب توافق ژنو نه تنها ذره ای از حق خود عقب نشینی نکرد بلکه حقی که سال ها برای دستیابی به آن مذاکره و گفتگو شده بود حاصل شد و آن حق غنی سازی است.

ظریف در پاسخ به این انتقادات به خصوص درباره حق غنی سازی اعلام کرده بود که « واژه‌ی غنی‌سازی در "فکت‌شیت" کاخ سفید نیست. با این حال اگر مبنا و مرجع به جای سندی که دوستان شما مذاکره کرده‌اند فکت‌شیت کاخ سفید است به همان استناد کنید.» به گفته او در دو جای این سند به غنی‌سازی اشاره شده است. وزیر خارجه ایران معتقد است که بر اساس توافق ژنو هیچ‌گونه راه‌حلی برای موضوع هسته‌ای بدون غنی‌سازی امکان‌پذیر نیست.

این واقعیت را لورن فابیوس وزیر خارجه فرانسه نیز مورد تاکید قرار داد که گروه 1+5 حق غنی سازی را به رسمیت شناخته است.

از سوی دیگر در حالی که تیم مذاکره کننده هسته ای ایران در داخل کشور تحت شدیدترین فشارهای منتقدان بود در سوی دیگر کاخ سفید هم فشارهای مشابه ای را از سوی کنگره آمریکا به دلیل پذیرش حق غنی سازی ایران متحمل بود.

اما انتشار این اخبار هم سبب نشد تا ذره ای از تردید منتقدان نسبت به تیم مذاکره کننده ایران کاسته شود و آنها این اطمینان را نسبت به مذاکره کنندگان هسته ای کشورمان پیدا کنند که آنچه در مذاکرات صورت می گیرد تلاش و چانه زنی برای مختومه کردن پرونده هسته ای در عین حفظ اصول و رعایت خطوط قرمز و تحقق خواسته های مردم ایران در حفظ و تداوم برنامه هسته ای است.

گویا منتقدان نیاز به نشانه داشتند تا به این باور برسند که مذاکره کنندگان از خطوط قرمز عبور نکرده اند؛ البته آن دسته از منتقدانی که هنوز با انصاف غریبه نشده اند. آنهایی که هستند که با شکست خورده نامیدن مذاکرات ژنو، تکلیف خود را مشخص کردند؛ مشخص کردند که از ابتدای انتقادات آنها در قاب و چارچوب دعواهای جناحی است.

این نشانه که بروز پیدا کرد آن هم با ایستادگی تیم مذاکره کننده در برابر زیاده خواهی های طرف غربی گروه 1+5، ورق تا حدودی برگشت و از جو انتقادی نسبت به تیم مذاکره کننده کاسته شد و موضع انتقادی جای خود را به موضع حمایتی و یا حداقل، "اگر این روند ادامه پیدا کند حمایت صورت می گیرد" داد.

این در حالی است که این آمریکایی ها بودند که در وین4 رویکرد تقابل را جایگزین تعامل کردند و تیم مذاکره کننده هسته ای ایران تغییر چندانی در رویکرد مذاکراتی خود ایجاد نکرده است.

با این حال اگر نگاه جناحی و سیاسی حاکم نبود یقینا منتقدان اطمینان ظریف از ابتدای مذاکرات داده بود مبنی بر اینکه "مذاکره برای به دست آوردن منافع بیشتر برای کشور است و ذره‌ای از حقوق ملت در این مذاکرات ضایع نخواهد شد را باور می کردند"؛ می شنیدند.