فرارو- یک کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه نه توافق مقدماتی ژنو، موسوم به برنامه اقدام مشترک و نه تمدید آن توافق بدی محسوب نمی شوند گفت: روندی که مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 از ابتدا تاکنون طی کرده اند یک روند منطقی و قابل دفاع است.
علی خرم، استاد دانشگاه، در گفتگو با فرارو، ضمن بیان این مطلب در پاسخ به انتقادات مطرح شده از سوی برخی رسانه ها از جمله کیهان نسبت به اینکه تمدید توافق ژنو یا برنامه اقدام مشترک درست نبود و به نوعی به ضرر ایران تمام شد گفت: برای آنکه بخواهیم نسبت به این مسائل به خصوص مسائل مهمی که مورد توجه همه مردم است قضاوتی داشته باشیم اگر سوء نیتی وجود نداشته باشد بهتر است منصفانه قضاوت کرد.
وی افزود: آنهایی که به روند مذاکرات ایران و گروه 1+5 اعتراض دارند و آن را مغایر با منافع و مصالح ملی می دانند بهتر است نگاهی به گذشته کشور داشته باشند و ببنند که ما کجا بودیم و به کجا رسیده ایم.
مشاور وزیر خارجه ایران، ادامه داد: مذاکره کنندگان هسته ای ایران توافقنامه ژنو را در حالتی امضا کردند و روز جمعه آن را در شرایطی تمدید کردند که خودمان می‌دانیم چه شرایطی داشتیم؛ شرایطی که نظام را به ضرورت دستیابی به توافق به منظور خروج از این شرایط رساند.
خرم تاکید کرد: بنابراین این توافق حاصل شد تا شرایط ناشی از تهدید‌ها و تحریم‌ها و همچنین تنگناهای سیاست خارجی که محصول اعمال هشت سال سیاست غلط در همه عرصه‌ها به خصوص در روابط بین الملل بود تغییر کند.
نماینده پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل، گفت: ایران در هشت سال گذشته با تنگناهای بسیاری روبرو شد، از اعمال تحریم های گسترده تا بلوکه شدن پول فروش نفت، از تهدید نظامی تا تلاش برای به انزوا کشاندن جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین المللی، شرایطی ناجوانمردانه که بخشی از آن در پی بی تدبیری در داخل کشور ظهور و بروز پیدا کرد.
وی افزود: تحریم هایی که علیه ایران در پی سیاست هایی که در مواجه با نظام بین الملل پیش گرفته شده بود در برخی مواقع حتی بی ارتباط با برنامه هسته ای بود به طور مثال سخت افزارها و نرم افزارهای یارانه ای از جمله آنتی ویروس ها هم در فهرست تحریم ها قرار گرفت.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: بنابراین اگر مذاکرات از نقطه ای غیر از این آغاز شده بود شرایط فرق می کرد و مذاکره کنندگان می توانست در فضای دیگری سیر کنند و قدرت مانور بیشتری داشته باشند.
خرم با بیان اینکه در چنین شرایطی نه توافق مقدماتی ژنو، موسوم به برنامه اقدام مشترک و نه تمدید آن توافق بدی محسوب نمی شوند گفت: روندی که مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 طی کرده اند یک روند منطقی و قابل دفاع بوده است.
وی با بیان اینکه ابتدا دو طرف در مذاکرات توانستند به توافق موقت دست پیدا کنند و تا این توافق مقدمه ای برای رسیدن به توافق جامع شود گفت: هم ایران و هم گروه 1+5، تعهدات خود بر اساس برنامه اقدام مشترک را به طور کامل عمل کردند و این موضوع رضایت هر دو طرف را به دنبال داشت.
مشاور وزیر امور خارجه افزود: در این توافقاتی که تاکنون ایران و 1+5 داشته اند، هم بر خلاف آنچه که منتقدان مدعی شده اند، به جمهوری اسلامی ایران نه چیزی تحمیل شد و نه جمهوری اسلامی ایران چیزی را از دست داد.
این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: افزایش نظارت ها و بازرسی های آژانس از فعالیت های هسته ای ایران که تاکید دارد برنامه اش تماما صلح آمیز است و هیچ انحرافی در آن وجود ندارد چرا که در دکترین دفاعی ایران، تسلیحات نظامی جایی ندارد، موضوع نیست که نگران کننده و یا تحمیل شده به ایران تلقی شود.
وی تاکید کرد: از سوی دیگر توقف غنی سازی ایران در مقیاس 20 درصد یک توقف موقت و کوتاه مدت به منظور شفاف سازی و رفع نگرانی های بین المللی نسبت به برنامه هسته ای ایران است. قرار نیست تا ابد ایران غنی سازی خود در این مقیاس را متوقف کند بر همین اساس هر گاه احساس کند که نگرانی رفع شده است می تواند این برنامه را مجددا از سر بگیرد.
این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: این در حالی است که در حال حاضر ایران نیازی به غنی سازی بیشتر در مقیاس 20 درصد ندارد چرا که اولا تنها جایی که از این مقیاس غنی سازی استفاده می کند راکتور تحقیقاتی تهران است برای این راکتور که مصارف پزشکی و دارویی دارد، ذخایر کافی وجود دارد.
خرم در ادامه گفت: اینکه گفته می شود ایران چه در ژنو و چه در وین همه چیز را داده است و هیچ چیزی به دست نیاورده است آن زمان می توانست درست باشد که ظرف حدود 17 روز مذاکره توافقی حاصل می شد که خواست های ایران در آن لحاظ نشده باشد. از جمله درباره تحریم ها، غنی سازی و ادامه کار تاسیسات هسته ای.
نماینده پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل افزود: مذاکره کنندگان هسته ای ایران در مذاکرات وین با قدرت روی تحقق خواست منافع ملت و کشور ایستادند و ذره ای برای تامین نیازهای ایران از جمله درباره ظرفیت غنی سازی و تعداد سانتریفیوژها عقب نشینی نکردند.
وی ادامه داد: مذاکره کنندگان هسته ای ایران می توانستند مذاکرات وین6 را که برای رسیدن به توافق در این دور مانور زیادی هم از سوی دو طرف حول محور آن انجام گرفته بود با رسیدن به توافق جامع به پایان برسانند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: با این حال به دلیل اینک نیازها و خواست های ایران تامین نشد، ترجیح داده شد که به منظور افزایش چانه زنی تا تحقق خواست و نیازهای ایران مذاکرات به تعویق بیفتد.
خرم با بیان اینکه غیر از غنی سازی و تعداد سانتریفیوژهای ایران موضوعات دیگری هم محل اختلاف ایران و 1+5 بوده است از جمله راکتور آب سنگین اراک، تاسیسات فردو از همه مهمتر تحریم های اعمالی علیه ایران گفت: یکی از موضوعات مهم برای ایران در این دور از مذاکرات این بود که سرنوشت تحریم های اعمالی از سوی آمریکا چه خواهد شد.
وی افزود: به هر حال نزدیک به 70 درصد تحریم هایی یکجانبه ای که آمریکا علیه ایران اعمال کرده است مصوبه کنگره را دارد و به نوعی تصمیم گیری درباره لغو آن باید با رضایت کنگره باشد. بر همین اساس جمهوری اسلامی ایران خواستار تعیین سرنوشت تحریم ها در توافقی بود که کاخ سفید نمی تواند چندان درباره آن تصمیم گیر باشد.
مشاور وزیر خارجه ادامه داد: از این رو آقای ظریف از جان کری وزیر خارجه آمریکا درخواست کرد که به آمریکا برود و با کنگره و مقامات کاخ سفید صحبت کند که در صورت امضای توافق جامع و آغاز آن، تحریم ها علیه ایران به چه شکلی، تحت چه شرایطی و بر اساس چه جدول زمانی لغو خواهد شد.
وی تصریح کرد: بنابراین این دقت مذاکره کنندگان هسته ای ایران را می رساند و نشان داد که آنها اگر چه دنبال توافق و حل و فصل موضوع هسته ای و رفع تمام تحریم های ظالمانه علیه ایران هستند اما حاضر نیستند تحت هر شرایطی به هر شکلی که و بدون دریافت تضمین های لازم تن به این توافق بدهند.
نماینده پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل ادامه داد: پیگیری برای تحقق خواست ایران برای تعداد سانترفیوژها هم همین شرایط را داشت به گونه ای که ایران اعلام کرده بود که اگر چه نیاز فعلی اش برای غنی سازی مشخص است اما بر اساس نیاز خود به غنی سازی که در آینده این نیاز افزایش پیدا خواهد کرد ضرورت دارد که تعداد سانترفیوژها افزایش یابد و به ظرفیت 190 هزار سو برسد.
خرم در خاتمه درباره اقداماتی که ایران باید پس از تمدید توافق برنامه اقدام مشترک بکند گفت: اقدامی که ایران باید ظرف 4 ماه آینده انجام دهد یعنی اکسید کردن 25 کیلو ذخیره اورانیوم 20 درصد اگر چه اکنون در توافق برای ایران به یک تعهد تبدیل شده است اما این اقدام از قبل در دستور کار قرار داشت تا از این طریق میل های سوخت راکتور تحقیاتی تهران تامین شود. بنابراین اقدام ایران یک اقدام قابل توجه محسوب نمی شود.
