نخستین دیدار رسمی مقامات ایران و مصر

اولین گام دولت محمود احمدی نژاد، ششمین رییس جمهور ایران برای برقراری رابطه مجدد با مصر با اعزام هیاتی مذاکره کننده به سرپرستی معاون حقوقی وزارت خارجه به قاهره برداشته شد.

روزنامه‌ي الشرق‌الاوسط، چاپ لندن خبر داد ايران و مصر امروز (سه‌شنبه) درباره‌ي روابط دو جانبه و مسايل منطقه‌اي در قاهره با يكديگر مذاكره مي‌كنند.

به گزارش این روزنامه «در اقدامي كه نشان‌دهنده انعطاف تازه‌اي در روابط ميان دو كشور است، امروز مذاكرات دوجانبه‌اي ميان مصر و ايران صورت خواهد پذيرفت كه طي آن روابط دوجانبه، ديدگاه‌هاي دو كشور درخصوص مسايل و بحران‌هاي منطقه مورد بررسي قرار مي‌گيرد.»

اين مذاكرات که به نشست رسمي ميان وزيران خارجه دو كشور منتهي خواهد شد ،بين معاون وزير امور خارجه مصر و عباس عراقچي، معاون حقوقي وزارت خارجه انجام مي‌شود.

به نوشته‌ي الشرق‌الاوسط « مقامات ايراني مذاكره كننده در اين نشست هم‌چنين با نائله جبر، معاون وزير امور خارجه مصر در امور هيات‌ها و سازمان‌هاي بين‌المللي نيز نشستي برگزار خواهد كرد.»

حسين ضرار، معاون وزير امور خارجه مصر در امور آسيايي نيز گفت كه مذاكرات عراقچي در قاهره بر روابط دوجانبه و ديدگاه‌هاي دو كشور در مورد مسايل منطقه‌اي حايز اهميت دو كشور متمركز است.

پس از حدود 28 سال قطع رابطه تهران _ قاهره ،محمود احمدی‌نژاد رییس جمهوری ایران در اظهارنظری غیرمتعارف(در عرف دیپلماتیک) اردیبهشت ماه در جریان یک کنفرانس خبری در دوحه قطر گفت که ایران آماده است در صورت موافقت دولت مصر سفارتخانه ایران در قاهره را «تا پایان وقت اداری» همان روز بازگشایی نماید.

این اظهارات البته فوراً با واکنش سرد وزیر خارجه مصر روبرو شد تا آن جا که ابوالغیط به تشریح پیش‌شرط‌های خود برای رابطه با ایران پرداخت.

احمد ابوالغیط وزیر خارجه مصر در اعلام پیش شرط قاهره برای از سر گیری رابطه مجدد گفته بود«اگر ایران هر دو نشانه خالد اسلامبولی قاتل انور سادات رئیس جمهور مصر در سال 1981 را حذف کند،90 درصد مشکل حل خواهد شد و پس از آن ما درباره شکل روابط آینده مان گفتگو خواهیم کرد.»

تاریخچه قطع رابطه تهران _ قاهره
روابط تهران با قاهره در اعتراض به انعقاد معاهده کمپ دیوید به دستور امام خمینی (ره) قطع شد.
سفر انور سادات به بیت‌المقدس و سپس انعقاد پیمان كمپ دیوید مقارن با وقوع انقلاب اسلامی ایران بود.

انقلاب اسلامی، انقلابی ضدصهیونیستی و ضدامریكایی بود و طبعاً نمی‌توانست رابطه مثبتی با حكومت سادات داشته باشد.

جمهوری اسلامی ایران ۲ ماه پس از پیروزی انقلاب و ۹سال پس از بازگشایی مجدد مناسبات تهران و قاهره‌، روابط خود را با مصر به دستور امام خمینی (ره‌) قطع كرد.

گرچه در دستورالعمل امام خمینی(ره) به وزیر خارجه وقت برای قطع رابطه با مصر، تنها به پیمان كمپ دیوید اشاره شده ولی تا آن زمان رژیم سادات خصومت‌های دیگری نیز با جمهوری اسلامی ایران داشته است‌. از جمله این خصومت‌ها می‌توان به پذیرایی سادات از شاه ایران در كشاكش انقلاب وخودداری از تحویل وی‌، دشمنی وستیزه‌جویی با انقلاب اسلامی ایران و واگذاری پایگاه نظامی به امریكا برای استفاده از آن درحمله به خاك ایران‌، اشاره كرد.

با این حال امام خمینی(ره) در حكم خود مبنی بر قطع رابطه با قاهره به هیچ یك از این دشمنی‌ها اشاره نكرد و تنها پیمان كمپ دیوید را كه خیانتی به كل جهان اسلام بود، مورد اشاره قرار داد. فرمان كوتاه امام چنین بود:

جناب آقای دكتر ابراهیم یزدی وزیر امور خارجه

با درنظر گرفتن پیمان خائنانه مصر واسرائیل و اطاعت بی چون و چرای دولت مصر از آمریكا و صهیونیسم‌، دولت موقت جمهوری اسلامی ایران قطع روابط دیپلماتیك خود رابا دولت مصر بنماید.

روح الله الموسوی الخمینی


فرمان امام خمینی به فاصله ۵ هفته بعداز امضای پیمان كمپ دیوید میان انورسادات، ـ رئیس جمهور وقت مصرـ و مناخم بگین ـ نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی ـ صادر شد.

در پی صدور این فرمان، روابط سیاسی جمهوری اسلامی ایران و مصر در اعتراض به سازش قاهره با صهیونیستها قطع شده و هنوز این رابطه به طور رسمی بازگشایی نشده است‌.

تلاشها برای برقراری رابطه مجدد
دولت های گذشته از جمله دولت سید محمد خاتمی تلاش های را برای ایجاد رابطه مجدد با مصر صورت دادند ولی هر بار با مخالفت های گسترده داخلی همراه شد تا در این باره اقدام موثری صورت نگیرد.

از جمله راهکار های برقراری رابطه مجدد با مصر که ازسوی دولت سابق ایران انجام شد تلاش برای حذف نام و تصویر خالد اسلامبولی از خیابانی در تهران بود.

این در حالی است که تجمع گسترده مخالفان این اقدام در این خیابان مانع از هر گونه تغییری شد. و از این روی دولت خاتمی از اقدامات رسمی و دیپلماتیک برای برقراری رابطه مجدد با مصر صرفه نظر کرد.

با این حال دولت اصولگرای محمود احمدی نژاد در حالی در اقدامی غیر دیپلماتیک که به گفته ناظران موضعی از سر ضعف بود ، درخواست برقراری رابطه با مصر را مطرح می کند که هیچ واکنش داخلی به وجود نیامد.

پیش از این غلام حسین الهام سخنگوی دولت در باره این که چرا دولت نهم می تواند به آسانی دست به «تابو شکنی» بزند و با کشورهای که سالها با آنها رابطه ای برقرار نبوده درخواست رابطه کند بدون آنکه واکنشی در بر داشته باشد گفته بود:« تابو شکنی های دولت نهم ناشی از اعتمادی است که مردم به دولت دارند.»

با این حال اظهارنظر عجولانه احمدی‌نژاد و واکنش سرد مصر باعث شد بود که برخی از نمایندگان مجلس، دولت نهم را بابت شتابزدگی و شعارزدگی در عرصه سیاست خارجی مورد انتقاد قرار دهند.

حال باید منتظر ماند و دید که آیا اعزام هیات مذاکره کننده دولت برای برقراری رابطه مجدد با مصر بدون آنکه قاهره تمایلی به این امر داشته باشد باز هم با واکنش نمایندگان مجلس روبرو خواهد شد یا خیر؟