آمارهای نگران‌کننده درباره ابتلای زنان به ایدز در ایران

موج‌سوم ابتلا به ایدز (ابتلا از طریق روابط جنسی)، شانه‌به‌شانه موج‌دوم ابتلا به ایدز (ابتلا از طریق تزریق مشترک) در حال پیشروی است.

هشدارهای کارشناسان و رسانه‌ها طی پنج‌سال اخیر مبنی بر اینکه موج‌سوم در حال پیشروی بیشتر در جامعه ایران است، حالا به حقیقت پیوسته و جزییات آماری نشان از آن دارد که این موج بیش از پیش دامن زنان را گرفته است. علاوه بر این، سن ابتلا به ایدز نیز در حال کاهش است.
 
براساس آمار‌های وزارت بهداشت که در پایان هرسال جهت بررسی متخصصان و پژوهشگران ارایه می‌شود، در پایان سال۱۳۹۱، سهم زنان در جدیدترین موارد ابتلا به ایدز از طریق روابط جنسی کنترل‌نشده، به بیش از ۶۰‌درصد می‌رسد.

اهمیت این آمار از آنجایی است که بدانیم سهم زنان در موارد ابتلا به ایدز از طریق روابط جنسی کنترل‌نشده در ۱۲سال پیش چگونه بوده است. در سال۱۳۸۰ از مجموع ۳۶۲مورد ابتلا به ایدز از طریق روابط جنسی، سهم مردان 2.60‌درصد و سهم زنان 8 . 39درصد بود؛ آماری که نشان می‌دهد موج‌سوم ایدز طی ۱۲سال اخیر حالا به یکی از نگران‌کننده‌ترین شرایط خود رسیده و سهم زنان از ۴۰‌درصد موارد جدید ابتلا از طریق روابط جنسی در سال۱۳۸۰، به ۶۰‌درصد در سال۱۳۹۱ رسیده است.
 
علاوه بر ابتلا به ایدز از طریق روابط جنسی، اوضاع ابتلا به ایدز زنان در تمامی موارد ابتلا نگران‌کننده است و ظاهرا روندی رو به جلو دارد.

آمارهای رسمی نشان می‌دهد در ۱۰سال ابتدایی آغاز بیماری ایدز در ایران، یعنی از سال ۱۳۶۵، سهم مردان و زنان در ابتلا به ایدز حدود ۹۸‌درصد به دو‌درصد بود، اما این در شرایطی است که این آمار حالا در سال۹۳ به‌درصدی حدود ۶۵‌درصد مردان و ۳۵‌درصد زنان رسیده است.
 
کاهش سن ابتلا به ایدز
علاوه بر افزایش میزان ابتلا به ایدز از طریق روابط جنسی، سن ابتلا به ایدز نیز در حال کاهش است. بررسی آمار‌های سالانه وزارت بهداشت نشان می‌دهد در سال1388، سهم گروه سنی 15 تا 24سال از میان کل مبتلایان به ایدز 3.3‌درصد بود که این رقم در پایان سال1391 به 11‌درصد رسیده است. همچنین در سال 1388، 37‌درصد از مبتلایان به ایدز را گروه سنی 25 تا 34سال تشکیل می‌دادند که این‌درصد در پایان سال1391 به 46‌درصد رسیده است.
 
این درحالی است که پیش از این نیز مسوولان وزارت بهداشت نسبت به کاهش سن ابتلا به ایدز در کشور هشدارهایی داده بودند. به‌طوری‌که مسعود مردانی، عضو کمیته کشوری ایدز با استناد به مطالعات انجام‌شده پیش از این عنوان کرده بود: «نتایج مطالعه‌ای که دوسال گذشته در کشور انجام شد، حاکی از آن است که سن ابتلا به ایدز پایین آمده و به زیر 20سال کاهش یافته و معمولا جوانان بین 20 تا 40سالگی به این بیماری مبتلا می‌شوند.‌»

در این میان موضوعی که بیش از پیش رخ می‌نماید و نگرانی دست‌اندرکاران سلامت کشور را برانگیخته، افزایش ابتلای زنان و همچنین تغییر الگوی انتقال بیماری و نگرانی از بروز موج‌سوم ایدز به دلیل ارتباطات جنسی محافظت‌نشده است؛ چرا که جمعیت کنونی کشور جمعیتی جوان بوده و خطر افزایش استفاده از روانگردان‌ها و تاثیر غیرمستقیم آن در ارتباطات جنسی ناسالم بر شدت این نگرانی‌ها می‌افزاید. به طوری که به گفته دکترمردانی در مقایسه با 10سال گذشته میزان ابتلا در زنان حدود 10برابر افزایش داشته و زنان بیش از مردان به این بیماری دچار شده‌اند.

وی معتقد است این موضوع گواه آن است که راه انتقال HIV/AIDS در حال تغییر از سمت استفاده از سرنگ مشترک در معتادان تزریقی به طرف انتقال جنسی است و آن را خطری برای جوانان و نوجوانان به‌عنوان قشر غالب جمعیت کنونی کشور می‌داند.
 
افزایش آمار ابتلا به ایدز در میان زنان
در همین رابطه پیش از این نیز رییس مرکز تحقیقات ایدز نسبت به روند روبه‌رشد شیوع ایدز در زنان هشدار داد. مینو محرز درباره شیوه‌های ابتلا به این بیماری در زنان، ضمن اشاره به بیشتربودن خطر ابتلا به دلیل روابط جنسی محافظت‌نشده در زنان گفت: ابتلا به ایدز میان زنان بیشتر از طریق روابط جنسی محافظت‌نشده و بعد از آن از طریق اعتیاد است.  در آمار بسیاری از کشورها، بیشتر زنانی که آلوده به ایدز شده‌اند، از راه تماس جنسی با شریک جنسی آلوده مرد، ویروس را دریافت کرده‌اند. در رابطه بین دوشریک جنسی مرد و زن، زنان از نظر جسمانی آمادگی بیشتری نسبت به مردان برای دریافت ویروس دارند.
 
این واقعیت یک پیام با خود به همراه دارد و آن این است که باید توجه خاصی به زنان در مقابله با اپیدمی داده شود و از آنان حمایت بیشتری به عمل‌ آید. اطلاعات به دست‌آمده از تحقیقات متفاوت نشان می‌دهد در تماس جنسی بین زن و مرد، زنان در مقایسه با مردان به میزان دوبرابر امکان دریافت ویروس از شریک جنسی آلوده خود را دارند.  در ایران، اگر آمارهای رسمی اعلام‌شده افراد آلوده به ویروس از طریق سرنگ آلوده را بپذیریم و نیز این باور را که بیشتر این افراد را گروه مردان تشکیل می‌دهند و با توجه به این نکته که این افراد احتمالا خانواده و همسر نیز دارند، علاوه بر موارد یادشده، خود نشان‌دهنده میزان بالای خطر انتقال آلودگی در بین قشر زنان ایران خواهد بود.

به این ترتیب از همان سال‌های ابتدایی دهه۷۰، بسیار محتمل بود که آمار زنان آلوده از تعداد مردان پیشی گیرد، مگر آنکه در عمل اقداماتی انجام می‌گرفت که مانع از آن شود. اما چنین چیزی با کتمان‌های اولیه، عملا اتفاق نیفتاد