زیر پوستِ اسید پاشی

فرارو- ایجاد فضای قطبی، انتشار گسترده شایعات در فضای مجازی، افزایش احساس ناامنی در میان زنان کشور و... این ها مواردی هستند که در یک هفته گذشته در فضای کشور وجود داشته است. 

به گزارش فرارو، در روزهای اخیر همه اتفاقات تحت تاثیر اسیدپاشی‌های سریالی در اصفهان قرار گرفته است. اسید پاشی هایی که پلیس می گوید سازماندهی شده نیست و به صورت کور صورت پذیرفته است.

براساس اطلاعات رسمی منتشر شده هیچ نشانه ای برای تشخیص انگیزه اسیدپاشی ها وجود ندارد. اما بخشی از افکار عمومی از این توضیحات قانع نشده است.

با این حال اصل ماجرا رو به فراموشی سپرده شده و کمتر مورد توجه قرار می گیرد. اصل ماجرا اسید پاشی بر صورت چهار زن بی گناه است، که حداقل در دو مورد آن آسیب دیدگی بسیار جدی است.

در کوران انتشار اخبار و شایعات پیرامون این موضع جای خالی بررسی های ریشه‌ای و دقیق حوادث بدون توجه به داده های غیر قطعی دیده می شود.

براساس اطلاعاتی مقامات بهداشتی و درمانی اصفهان ارائه کرده اند از ابتدای سال در این شهر حدود یازده مورد اسید پاشی صورت گرفته است که چهار مورد آن به مردان بوده است و  چهار مورد اخیر آن نیز سریالی بوده است.

آمار 11 مورد اسید پاشی در هفت ماه در یک شهر در نوع خود عجیب و تاسف آور است. این آمار در دیگر شهر های ایران نیز با درصدی کمتر احتمالا وجود دارد. با نگاهی به اخبار حوادث مشخص می شود اسید پاشی یک شیوه تقریبا معمول خشونت ورزی در جامعه است. سهم قربانیان زن در این نوع خشونت بیشتر است.

هنگامی که این نوع خشونت ورزی به شکل یک انتقام‌گیری اجتماعی با هر انگیزه‌ای بروز پیدا می کند و به نوعی سریالی می شود اهمیت مبارزه با آن دو چندان می گردد. انگیزه انتقام گیری اجتماعی می تواند کاملا شخصی باشد اما فرد انتقام گیرنده آن را به عرصه اجتماعی بکشاند. یا اینکه فرد انتقام گیرنده احساس کند از بخشی از جامعه ضربه خورده است و به دنبال جبران آن باشد.

شاید اسید پاشی های با تمام تلخی اش راهی را باز کرده است که بتوان به صورت ریشه ای به دلایل "وقوع اسید پاشی" پرداخت و مسائل پیرامون آن را بررسی کرد.

دکتر نیره توکلی(جامعه‌شناس و متخصص در حوزه زنان و استاد دانشگاه) در گفتگو با فرارو، اسیدپاشی‌های اخیر را، نوعی انتقام‌گیری اجتماعی خواند و گفت: پایِ انتقام شخصی در کار نیست، بلکه باید از انتقامی اجتماعی سخن گفت.

دکتر توکلی در ابتدا از لزوم حمایت همه‌جانبه از قربانیان اسیدپاشی سخن گفت: افراد قربانی، زندگی‌اشان تباه می‌شود و اتفاقی که برایشان می‌افتد به هیچ نحوی قابل جبران نیست. باید پیش از هر اقدامی این قربانیان تحت پوشش کامل بیمه و امکانات پزشکی و از همه مهمتر حمایت اجتماعی قرار بگیرند؛ چرا که آسیب اجتماعی در کنار آسیب روحی و روانی ضربه بدی به این افراد وارد کرده است.

وی ادامه داد: اتفاقی که برای این افراد افتاد، به نحوی است که باید با آنان مانند مجروحین جنگ برخورد کرد و تماما زیر همه نوع حمایتی دربیایند و شهروندان نیز باید از آن‌ها حمایت کنند.

تهدیدی برای همه زنان
نیره توکی، با اشاره به وجود داشتن یک "جرم اجتماعی" ادامه داد: در اتفاقات اخیر، شخص خاصی موردنظر نبوده است. قربانیان آدم‌هایی معمولی بودند. زنانی معمولی با هویت تمام زنان معمولی جامعه ما. در این اتفاق هویت زنانه تهدید شده است. از این رو با جنبه‌ای نمادین روبرو بوده‌ایم و انگیزه موجود یک انتقام اجتماعی بوده است. برای مثال می‌توان به قتل‌های زنجیره‌ای اشاره کرد که چندین سال پیش در مشهد انجام می‌شد و در آن‌ها نیز ردپای یک انتقام‌گیری اجتماعی بود.

دکتر توکلی در رابطه با اینکه اسیدپاشی‌ها به نوعی هویتی زنانه را مورد هدف قرار داده‌اند گفت: اسیدپاشی و از بین بردن صورت قربانیان، مانند ترورِ هویت این افراد است و باید آن را نوعی تروریسم خواند و با آن مبارزه جدی به عمل آورد.

توکلی در پاسخ به این سئوال که با مجرمین اسیدپاشی‌ها چه برخوردی باید کرد، توضیح داد: پس از حمایت صد در صد از قربانیان و پس از دستگیری مجرمین، به هیچ وجه نباید قهرمان‌سازی‌ای شکل بگیرد. نمونه‌هایی از این قهرمان‌سازی را در جرائمی مانند قتل در فضای جامعه دیده‌ایم. مسلما این‌کار به ضرر نظام اسلامی و حکومتی ما خواهد بود.

خلاءهای قانونی اسیدپاشی
وی در ادامه توضیح داد: مجازاتی که برای اسیدپاشی در نظر گرفته شده، یعنی 3 تا 5 سال حبس، مجازاتی نابرابر است. چرا که افراد قربانی تمام زندگی‌شان با یک اسیدپاشی تحت شعاع قرار می‌گیرد و نابود می‌شود؛ به نحوی که نزدیکان این قربانیان نیز آن‌ها را نمی‌شناسند، اما مجرمین پس از چندسال مجددا به جامعه بازمی‌گردند. این مجازات نشان از خلاء قانونی در این رابطه دارد.

این استاد دانشگاه در انتها گفت: آرام‌سازی جو جامعه اولین قدمی است که باید برداشته شود و بهترین راه برای تحقق این موضوع، رسیدگی و توجه کامل به قربانیان و در نظرگیری مجازات اجتماعی برای مجرمین است.