دولت به دنبال تغییر مسیر کسب درآمد

فرارو- روند کاهشی قیمت نفت ماه هاست که آغاز شده و فعالان این حوزه را نگران کرده است. با توجه به آنکه حدود 40 درصد منابع مالی ایران از طریق فروش نفت تامین می شود با نزدیک شدن به تاریخ ارائه بودجه سال 94 این نگرانی به یک چالش برای دولتمردان تبدیل شده است.

به گزارش فرارو، اقتصاد ایران دهه‌هاست که به نفت وابسته است. اقتصاددانان و کارشناسان بارها هشدار داده‌اند که این وابستگی به نفت و درآمدهایش دولت را تنبل و اقتصاد را بیمار می کند. با آنکه دولتمردان همیشه اعلام کردند که در تلاشند تا این وابستگی را کاهش دهند، اما در عمل هیچ گاه از وابستگی اقتصاد ایران به نفت کاسته نشده است. همیشه نشان هایی خلاف رویکردی اعلامی دولتمردان در این باره وجود داشته است، یکی از آنها اما در بستن بودجه های سنواتی با نرخ ها نجومی دلار است. تا جایی که در برخی سالها بودجه با نرخ بیش از 100 بسته شده است.

اما اکنون قیمت نفت به پایین ترین حد خود رسیده است. قیمتی که در این روزها نفت در حوالی آن پرسه می زند کمترین قیمت در چهار سال اخیر بوده است، این موضوع باعث شده است که زمزمه های تغییر در مسیر به گوش رسد. تحلیلگران می گویند در این شرایط دولت ایران مجبور است به سمت برداشتن سایه نفت از روی اقتصاد حرکت کند.

قیمت نفت با حدود 25 درصد کاهش در 5 ماهه اخیر به حوالی 85 دلار برای هر بشکه نفت رسیده است.
 
بودجه 94 با نفت چند دلاری بسته می شود؟
وزیر اقتصاد و دارایی اعلام کرده است که کاهش قیمت نفت به ما فهماند که باید به فکر درمان این بیماری باشیم که البته کار ساده‌ای نیست و یک عزم ملی را می‌طلبد. 

طیب نیا با اطمینان از این که در سال جاری دولت با کسری بودجه مواجه نمی شود گفته است این کاهش قیمت ها نوعی هشدار هستند و باید زین پس مسیر درآمدی دولت تغییر کند.

در شرایط کنونی کارشناسان و فعالان اقتصادی دو دیدگاه را مطرح می کنند. عده ای همچون حسن مرادی، کارشناس انرژی بر این باور هستند که شرایط کنونی به همین منوال باقی نمی ماند و با اقدامات استراتژیک کشورهای عضو اوپک قیمت افزایش می یابد، از طرفی دیگر افرادی همچون مهدی پازوکی کارشناس اقتصادی معتقدند که روند کاهش قیمت در بازارهای جهانی ادامه پیدا می کند و به زیر 80 دلار برای هر بشکه می رسد.

به گفته وی بهتر است که دولت در بودجه‌ سال ٩٤ قیمت نفت را روی ٧٥ دلار ببندد که در صورت کاهش احتمالی قیمت متضرر و دچار کسری بودجه نشویم. اگر هم قیمت نفت بیشتر از آن شد مازاد آن به صندوق توسعه ملی خواهد رفت. 

این همان موضعی است که مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت بر آن تاکید کرده است. حسین قمصری گفته است: «پیش بینی می شود قیمت نفت خام به کمتر از 80 دلار نرسد اما ما به دولت پیشنهاد می‌کنیم که قیمت نفت در بودجه سال 94 را بین 70 تا 75 دلار به ازای هر بشکه بگنجاند.»

به گفته وی "هیچ گونه تغییری در شاخص‌های اقتصادی و روند عرضه و تقاضا در بازار جهانی نفت اتفاق نیفتاده تا قیمت نفت در سطوح بالا باقی بماند و قیمت نفت بیش از 100 دلار در چند سال گذشته هم مصنوعی بوده است."

پیش بینی های تداوم کاهش قیمت نفت در سال 2015
در این بین بانک بین المللی گلدمن ساچز تداوم کاهش قیمت نفت تا سال 2015 میلادی را پیش‌بینی کرده است. این بانک بین المللی  اعلام کرد که به دلیل افزایش تولید نفت در شمال آمریکا و جمهوری آذربایجان، عرضه از تقاضا در بازار در سال 2015 میلادی پیشی خواهد گرفت که این امر می‌تواند عاملی برای تداوم کاهش قیمت نفت باشد.

علاوه بر آن موسسه گلدمن ساکس آمریکا هم پیش‌بینی خود از قیمت نفت در سال 2015 را تغییر داده است.  تحلیلگران این موسسه اعلام کرده اند که انتظار دارند قیمت پایه نفت خام وست تگزاس اینترمدیت در فصل نخست سال 2015 به بشکه‌ای 75 دلار کاهش یابد و قیمت نفت خام برنت به بشکه‌ای 85 دلار برسد. این موسسه در پیش‌بینی قبلی خود هر یک از این دو قیمت را 15 دلار بیشتر از این اعلام کرده بود.

 این موسسه در تحلیل خود آورده است که افزایش تولید باعث خواهد شد که عرضه از تقاضا سبقت بگیرد.

 با آنکه هنوز به صورت دقیق مشخص نشده است که دلایلی اقتصادی در پشت پرده این کاهش قیمت هاست یا سیاسی، اما این واقعیت غیر قابل انکار است که وابستگی بودجه ایران به نفت به روزهای پایانی خود رسیده است. تمام این عوامل و گفته ها دست به دست هم داده تا زمرمه های تدوین بودجه ای غیر نفتی بیشتر از گذشته شدت بگیرد و دولتمردان در پی یافتن راه های جایگزین برای تامین بودجه خود باشند. تاکید بر حذف هزینه های غیر ضروری دولت، تقویت دیگر منابع درآمدی همچون مالیات که می تواند جای خالی نفت را پر کند و مبارزه با فساد اقتصادی از جمله راهکارهایی است که به دولت پیشنهاد شده تا شاید بتواند اقتصاد ایران را از زیر سایه نفت بیرون بکشد.