دعوای روسیه و لهستان بر سر مراسم یادبود آشویتس

در آستانه برگزاری مراسم هفتادمین سالگرد بسته شدن اردوگاه مرگ آشویتس و آزادی زندانیان آن، روسیه و لهستان در یک مشاجره سیاسی درگیر شده‌اند.

این آخرین مراسم عمده برای سالمندانی خواهد بود که از این اردوگاه جان به در برده و هنوز زنده‌اند و قادرند به محل اردوگاه رفته و نسبت به قربانیان این اردوگاه ادای احترام کنند.

در این محل در لهستان اشغال شده بود که نیروهای آلمان نازی در فاصله سال های ۱۹۴۰ تا ۱۹۴۵، قریب به یک میلیون مرد، زن و کودک را صرفا به خاطر یهودی بودنشان کشتند.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، ۱۰ سال قبل به عنوان نماینده بزرگ ترین کشور به جای مانده از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در مراسم بزرگی که به مناسبت شصتمین سالگرد آزادی اردوگاه آشویتس برگزار شده بود، حضور داشت. سربازان شوروی در تاریخ ۲۷ ژانویه ۱۹۴۵ وارد اردوگاه آشویتس شدند.

ولی الحاق کریمه به روسیه و حمایت این کشور از شورشیان جدایی طلبی که در شرق اوکراین در حال جنگند، سبب شده که شورای آشویتس، که برگزارکننده مراسم سالگرد است، امسال در موقعیت دشواری قرار گیرد.

لهستان یکی از منتقدان سرسخت مداخله روسیه در اوکراین است.

کنستانتی گبرت، مقاله نویس روزنامه معتبر گازتا وایبورسزا، به بی بی سی گفت: "لهستانی ها به وضوح از احتمال آمدن پوتین خوشحال نبودند."

اهمیت دادن به نقش اوکراینی‌ها
شورای آشویتس، تصمیم گرفت بجای فرستادن دعوتنامه برای یک یک رهبران کشورها و دولت ها، دعوتنامه سرگشاده ای به سفارتخانه های خارجی بفرستد.

گبرت، گفت: "اگر روس ها گفته بودند که خب رئیس جمهورشان می آید، همینطور می شد و پوتین حتما در محل آشویتس حاضر می شد. ولی پوتین خواست رنجش خود را از این که شخصا دعوت نشده، نشان دهد. تصور من این است که لهستانی ها عکس العمل او را می دانستند و به همین جهت از بروز وضعیتی که موجب سرافکندگی می شد، جلوگیری کردند."

"با توجه به اقدامات اخیر پوتین، حضور او در آشویتس عجیب به نظر می رسید. البته به طور کلی شرکت روسیه در مراسم آشویتس نه تنها لازم است بلکه از آن استقبال زیادی می شود ولی باید شرایط و موقعیت تاریخی آن موقع و زمان حال، را در نظر گرفت."

روسیه مانند بسیاری از کشورهای دیگری که از آنها دعوت به عمل آمده یک مقام رده پایین تر را انتخاب کرده و سرگی ایوانف، رئیس دفتر کرملین به عنوان نماینده روسیه در مراسم حضور خواهد داشت.

هنگامی که یک ایستگاه رادیویی در لهستان از جرگوش شتینا، وزیر خارجه لهستان پرسید که آیا عدم دعوت از پوتین یک کار بچگانه نبوده، این دیپلماسی غیرمعمول لهستان، به یک مجادله علنی انجامید. وزیر خارجه لهستان تصمیم گرفت به جای ارتش سرخ شوروی، نقش اوکراین را در آزاد کردن آشویتس مهم جلوه دهد.

'احساسات ضد روسی'
روسیه که از این موضوع خشمگین شده بود گفت اکنون وقت آن رسیده که به "تمسخر تاریخ" و نشان دادن هیجان و احساسات تند ضد روسیه پایان داده شود. سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفت آظهارات وزیر خارجه لهستان "بی حرمتی به مقدسات و نشان دهنده بدگمانی" است.

لاوروف، خاطر نشان کرد که اردوگاه آشویتس توسط ارتش سرخ که شامل روس ها، اوکراینی ها، چچن ها، گرجی ها و تاتارها بود، آزاد شد.

آشویتس توسط اولین جبهه اوکراینی ارتش سرخ آزاد شد که مطمئنا شامل هم سربازان اوکراینی و هم روس می شد. سرگرد آناتولی شاپیرو، یک یهودی اوکراینی، فرماندهی گردانی را داشت که وارد اردوگاه شد.

هفته گذشته شتینا، تاکید کرد که اظهارات او درست بوده زیرا به گفته او "واضح" است که ارتش سرخ که آشویتس را آزاد کرد مرکب از اقوام متعددی بود ولی در حقیقت ایگور پوبیرچنکو، یک افسر اوکراینی، اولین کسی بود که سوار بر تانک دروازه های اردوگاه را در هم شکست و وارد اردوگاه شد.

از نظر بسیاری این مجادله سیاسی غیر قابل قبول است.

گبرت می گوید: "جان کلام این است که این مراسم برای یادبود گذشته است نه برای بحث و گفتگو در باره زمان حال تا چه رسد به زمان آینده؛ و حقیقتا باید در باره کسانی باشد که جان سالم به در برده اند نه در باره سیاستمداران کنونی."

او خاطر نشان کرد: "اگر توجه خودمان را بر این یا آن رئیس جمهور متمرکز نکنیم، ممکن است به طور تصادفی متوجه مردانی با شجاعت فوق العاده شویم که امروز هنوز زنده اند و از جهنمی که آلمان نازی برای آنان درست کرده بود جان به در برده اند."