ادامه جنجال "به روایت دربار"

مدیر سابق شبکه اول نسبت به ادعاهای یک مستند ساز درباره مستند "به روایت دربار" واکنش نشان داد. مهدی فرجی از حسین دهباشی درخواست کرده است که به جای فضا سازی رسانه ای از مجاری قانونی ادعاهای خود را پیگیری کند.

به گزارش فرادید، فرجی روز گذشته با انتشار بیانیه ای باز هم بر تعلق مالکیت گفت و گوهای مستند "به روایت دربار" به صدا و سیما تاکید کرد و نوشت: «هیچ محدودیتی برای سازمان صدا و سیما در استفاده از آن تولیدات وجود نداشته و ندارد. چرا که اساسا تولید به اتمام رسیده و مالکیت آن متعلق به سازمان صدا و سیماست.»

پخش مستند "به روایت دربار" در ایام دهه فجر با شگفتی بسیاری همراه بود.

مستندی که حاوی مصاحبه های جالب توجه با چهره های شاخص حکومت پهلوی "اردشیر زاهدی، منوچهر رزم آرا، سید حسین نصر، شجاع الدین شفا، علینقی عالیخانی، منوچهر گنجی و هوشنگ نهاوندی" بود.

به مرور زمان ابعاد ماجرا روشن شد. یک مستند ساز به نام حسین دهباشی که مدیریت پروژه "تاریخ شفاهی ایران در دوره پهلوی دوم" را بر عهده دارد. با اعتراض به صدا و سیما اعلام کرد که مالکیت تصاویر و مصاحبه های مستند "به روایت دربار" در اختیار اوست و صدا و سیما به صورت غیرقانونی از آن استفاده کرده است.

صدا و سیما ادعای دهباشی را رد کرد و اعلام کرد که مالکیت تمام تصاویر را در اختیار دارد و و بالغ بر یک میلیارد تومان پول برای آن ها پرداخت کرده است.

با این حال دهباشی همچنان بر ادعای خود پافشاری کرد و صدا و سیما را متهم به "دزدی" کرد. او گفت: "صداوسیما یک لقمه حلال رسانه‌ای را تبدیل به یک لقمه حرام کرد."

پس از آن صدا و سیما در این باره اطلاعیه صادر کرد: «ایشان (دهباشی) خوب می دانند که چه مواردی را در قرارداد متعهد شده اند، از جمله اینکه؛ حق واگذاری موضوع قرارداد را بدون اجازه کتبی سازمان کلاً یا جزاً به غیر ندارند و یا اینکه متعهد هستند که طرح و موضوع قرارداد به هیچ یک از شبکه های تلویزیونی و رسانه های صوتی و تصویری و اشخاص غیر واگذار نشود و مهمتر آنکه، از تاریخ امضاء قرارداد، طرف دوم هیچ گونه مالکیت بر اثر مورد قرارداد نخواهند داشت و کلیه حقوق اثر متعلق به سازمان صداوسیما خواهد بود.»

اما حسین دهباشی ماجرا را به گونه ای دیگر روایت می کند و می گوید، این پروژه سه ضلع داشته است، صدا و سیما، کتابخانه ملی و حسین دهباشی. او می گوید قرار بر این شده بود که از روی مصاحبه های ضبط شده 10 کتاب منتشر شود و تا پیش از انتشار ان از این تصاویر استفاده نشود.

این در حالی است که صدا و سیما این موضوع را رد می کند و می گوید: "تلویزیون مالکیت اثر را بر عهده دارد و هر گونه بخواهد از آن استفاده می کند."

به گفته دهباشی تاکنون 4 جلد از این اثر منتشر شده است.

در مقدمه این چهار کتاب‌ آمده است که مصاحبه با حسین نصر٬ استاد علوم اسلامی در دانشگاه جورج واشنگتن در محل سکونتش در واشنگتن، داریوش همایون، روزنامه‌نگار و وزیر اطلاعات و جهانگردی محمدرضا پهلوی در مونترو سوئیس، عبدالله آذربرزین، جانشین فرماندهی نیروی‌هوایی در زمان پهلوی دوم در کالیفرنیا و با علینقی عالیخانی، وزیر اقتصاد پهلوی دوم در ویرجینیا انجام شده است.

هر چهار کتاب در تقریبا ۷۰۰ صفحه منتشر شده است و به نوشته تنظیم کنندگان کتاب" ۱۵ درصد اسناد منتشر شده در کتاب برای نخستین بار است که منتشر شده است و علاوه بر گفت‌وگو شامل اسناد و ضمائمی است که از اسناد وزارت خارجه آمریکا، اسناد آرشیو بریتانیا، پرونده اداره ضد اطلاعات و پرونده کارگزینی و اسناد ساواک، این افراد در ایران بهره گرفته شده است.

ویراستاران کتاب نیز سعی کرده‌اند ادعاهای مطرح شده از سوی افراد در مصاحبه‌ها را در پاورقی همان صفحه"با ادله و اسناد پاسخ گویند و مورد نقد قرار دهند"

ابعاد دیگر ماجرا
اما این تمام ماجرا نیست، خود تصاویر گفت‌وگوها هم مسئله ساز شده است. حسین دهباشی می گوید که در راستای همکاری کتابخانه کنگره آمریکا و کتابخانه ملی ایران که در دوران ریاست جمهوری سید محمد خاتمی شرایطش فراهم شد، توانسته است این پروژه را پیگیری کند.

 او گفته است: «در این پروژه سازمان طرف قرارداد کتابخانه کنگره آمریکا، کتابخانه ملی بود.
 بنابراین در زمان انجام مصاحبه ها، افراد مصاحبه شونده طرف خود را کتابخانه کنگره آمریکا و کتابخانه ملی می دیدند و تمام تعهداتی که به طور قانونی و رسمی به آنها سپرده شده از طرف حسین دهباشی (چه به عنوان یک تاریخ پژوه و چه به عنوان نماینده کتابخانه ملی)  است.»

این در حالی است که برخی از مصاحبه شوندگان اعلام کردند که به آنها گفته شده است دانشگاه هاروارد و آکسفورد نیز با این پروژه همکاری می‌کنند و آنها اطلاعی نداشتند که سرمایه گذار آن صدا و سیما است.

برخی رسانه های نیز اعلام کردند که روابط عمومی کتابخانه کنگرهٔ آمریکا نقش آن در انجام مصاحبه‌ها را تکذیب کرد.
 
حسین دهباشی می گویدکه در این پروژه حسام الدین آشنا و حسن بهشتی پور نیز با او همکاری کرده اند.

حسام الدین آشنا هم اکنون یکی از مشاوران اصلی رییس جمهور است. او ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری را بر عهده دارد.

آشنا در مراسم رونمایی از 4 کتاب این پروژه از صدا و سیما انتقاد کرد و گفت: "متواضعانه از صداوسیما تقاضا می‌کنم که اجازه ندهد این پروژه بزرگ به دستاویزی برای جنگ‌های کوچک تبدیل شود و اجازه دهند این پروژه در سطح ملی دیده شود."

حسن بهشتی پور نیز از مدیران پیشین سازمان صدا و سیما بوده است.