ماجرای محمود و «دیودُنِه»

نامش در «فرانسه» با «محمود» گره خورده. تاک‌شوی پرمخاطبی به همین نام در این کشور روی صحنه می‌برد؛ سال٢٠١٠. رویکرد ضدصهیونیستی دارد. «دیودُنِه» شومن جنجالی فرانسوی هفته گذشته دوباره بی‌سروصدا به تهران آمد و با محمود احمدی‌نژاد دیدار کرد؛ دیداری که در آن هدیه‌ای ویژه هم به احمدی‌نژاد داد. خبری که البته در سایت‌ها و رسانه‌های طرفدار احمدی‌نژاد انعکاس یافت.

رسانه‌های نزدیک به رییس‌جمهور سابق، درباره جایزه «دیودنه» به احمدی‌نژاد نوشتند: «جایزه‌ای با جلوه و در ابعاد جایزه اسکار با این تفاوت که شاخص‌بودن به‌عنوان آنتی‌سیستم و ضدصهیونیسم، شرط دریافت این کِنِل طلایی است.» آنچه اما سفر هفته گذشته «دیودُنِه» را دوباره خبرساز کرد، شایعاتی مبنی‌بر کمک هنگفت دولت سابق به این کمدین بوده. آنطور که سایت‌های خبری پیش از این خبر داده بودند، «دیودُنِه» پس از سفر قبلی خود به تهران از کمک مالی مهم دریافتی از ایران برای ساخت دو فیلم پرده برداشته و گفته بود: این کمک‌ها به‌قدری است که می‌توان با آن دو فیلم هالیوودی ساخت؛ فیلم‌هایی که قرار بود یکی در مورد بردگی سیاهان و دیگری در زمینه جنگ الجزایر باشد.

فیلمی که هرگز ساخته نشد
دیودُنِه با نام کامل دیودُنِه اِمبالا اِمبالا بازیگر و کمدینی است که در دولت پیشین هم به ایران سفر کرده بود. دلیل سفر اخیر این کمدین معروف فرانسوی البته مشخص نیست. حتی جواد شمقدری، رییس اسبق سازمان سینمایی که در دولت گذشته ارتباط نزدیکی با این کمدین داشته نمی‌داند او برای چه مجددا به ایران آمده.

شمقدری که آخرین‌بار محمود احمدی‌نژاد را در مراسم خاکسپاری و ختم مادرش دیده، از شنیدن خبر سفر «دیودنه» به ایران متعجب نشد چون اولین‌بار خودش او را به احمدی‌نژاد معرفی کرد. او در پاسخ به این سوال «شرق» که آیا هزینه هنگفتی برای ساخت فیلم به دیودُنِه داده شده؟ گفت: «ماجرای سفر او به ایران و صحبت برای ساخت فیلم به سال اول حضور من در سازمان سینمایی برمی‌گردد. او به ایران سفر کرد و طی گفت‌وگو‌هایی قرار بود تولید مشترکی با سرمایه‌گذاری ما و طرف‌های خارجی صورت بگیرد. او در این نشست‌ها مطرح کرد فیلمنامه‌ای درخصوص تجارت برده‌داری دارد و معتقد است تجارت برده با مدیریت یهودی‌ها صورت می‌گرفته و فیلمنامه خوبی برای ساخت فیلم سینمایی است.»

او ادامه داد: «قرار بود که این فیلم به نام «کد سیاه» ساخته شود و شرکت‌هایی از ونزوئلا و مکزیک نیز در ساخت آن مشارکت داشته باشند. زمانی که آنها نتوانستند مبلغ موردنظر را تامین کنند ما نیز همکاری نکردیم. البته مرکز اسلامی در اروپا پیشنهاد ساخت این فیلم را اولین‌بار با ما مطرح کرد.»

شمقدری ادامه داد: «او یک تئاتر کمدی داشت که می‌خواست آن را به تله‌تئاتر تبدیل کند. من هم او را به مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی معرفی کردم و حدس می‌زنم حدود صدمیلیون‌تومان هزینه ساخت آن کار شد. این فیلم درباره شخصیتی بود که در تخیلاتش آدم یهودستیزی بود و سال٩٠ نیز در بازار فیلم کن به نمایش درآمد و البته با واکنش‌های مسوولان جشنواره روبه‌رو شد چون او یک ضدصهیونیست است و این بینش نیز در آثارش وجود دارد.»

شمقدری در پاسخ به این پرسش که به چه دلیل قرار بود چنین سرمایه‌ای به یک فیلمساز خارجی برای ساخت فیلم تعلق بگیرد؟ گفت: «به‌هرحال ساخت اینگونه فیلم‌ها یک حرکت متقابل بود. وقتی وزارت خارجه فرانسه بودجه‌ای مخصوص برای ساخت فیلم‌های مخفیانه در ایران کنار می‌گذارد تا تصویر سیاهی از ایران ارایه بدهد، چنین حرکتی را ما نیز می‌توانستیم انجام دهیم.»

شمقدری ادامه داد: «درواقع بسیاری از هنرمندان در غرب با سیاست‌های فرهنگی آنجا مشکل دارند و در آنجا تحت فشار جریانات صهیونیستی هستند و به نظر می‌رسد این وظیفه جمهوری‌اسلامی است که با آنها همکاری داشته باشد. در دولت پیشین نیز این باب باز شد که چنین حرکت‌هایی انجام شود اما به‌دلیل محدودیت بودجه، به شکل مطلوب استمرار نیافت. قطعا ساخت اینگونه آثار هزینه‌بردار است و ما در دولت پیشین تا حدی حرکت‌هایی انجام دادیم مثل ساخت فیلم « ٣٣روز» که با واکنش جریانات صهیونیستی روبه‌رو شد.»

آقامحمدیان: در جریان سفر «دیودُنِه» بودم
بعد از صحبت با جواد شمقدری، برای روشن‌شدن ابعاد موضوع با شفیع آقامحمدیان، مدیر سابق مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تماس گرفتیم. آقامحمدیان در پاسخ به این پرسش که آیا اطلاعی از حمایت مالی از ساخت فیلم «دیودنه» دارد یا نه؟ گفت: «ما هیچ اعتباری برای چنین پروژه‌ای در نظر نگرفتیم. اگر هم فیلمی ساخته شده، تهیه‌کننده ایرانی داشته است.»
او ادامه داد: «البته من در جریان سفر «دیودنه» به ایران بودم. او طرحی داشت که می‌خواست راجع‌به برده‌داری بسازد که سازمان سینمایی به‌دلیل بودجه کلان و مشکل فیلمنامه آن را تصویب نکرد.» اما محسن علی‌اکبری، تهیه‌کننده که به‌گفته شفیع آقامحمدیان تهیه‌کنندگی تله‌فیلم «دیودُنِه» با نام «یهودستیز» را برعهده داشته است، در پاسخ به این پرسش «شرق» که سرنوشت این فیلم چه شد و آیا رقم صدمیلیون‌تومان برای ساخت فیلم صحت دارد یا خیر؟ گفت: «بله این رقم صحیح است. این فیلم در همان سال پس از ساخته‌شدنش در بخش بین‌الملل جشنواره فجر شرکت کرد و در سلسله‌نشست‌های هالیوودیسم هم درباره آن بحث شد و آقای «دیودُنِه» میهمان جشنواره بود.»

او ادامه داد: «درواقع ساخت این تله‌تئاتر به این دلیل بود که کارشناسی کنیم که آیا او می‌تواند پروژ‌ه‌ای چندمیلیاردی بسازد یا خیر؟ که متوجه شدیم او در زمینه اجرای تئاتر توانایی لازم را دارد اما با سینما خیلی آشنا نیست. من مدام در فرانسه سر صحنه فیلمبرداری حضور داشتم و طبق نظر کارشناسی به این نتیجه رسیدم.»علی‌اکبری افزود: «زمانی که این فیلم ساخته شد، بحران اسلام و ایران‌ستیزی در جهان زیاد شده بود. در آن زمان او در فرانسه تئاتری را اجرا می‌کرد که ضدرییس‌جمهور سابق فرانسه و صهیونیست بود و مردم از آن خیلی استقبال می‌کردند و برای ما هم مهم بود که چنین تئاتری در پاریس اجرا می‌شود.

این هم پیشنهاد خودم بود که او کاری در این زمینه انجام دهد و فیلمی بسازد و به‌نوعی کار کوچکی انجام دهد و اگر توانایی داشت، پروژه بزرگ‌تری را به او محول کنیم که بعد به این نتیجه رسیدیم او توانایی انجام پروژه بزرگ را ندارد.» لازم به ذکر است پس از ماجرای حمله به نشریه فکاهی «شارلی ابدو»، وزارت دادگستری فرانسه به دستگاه‌های قضایی و امنیتی در فرانسه دستور داده بود که با «نفرت‌پراکنی، یهودستیزی و ستایش تروریسم» برخورد سختگیرانه‌ای بکنند. دیودنه با شعار «من شارلی هستم» شوخی کرده و گفته بود: «من شارلی کولیبالی هستم.» امدی کولیبالی، عامل گروگانگیری در فروشگاه یهودیان بود که در آن چندنفر کشته شدند.