آیا رویای «جهانی بدون گرسنه» محقق خواهد شد؟

فرارو- گزارش سازمان ملل پیرامون وضعیت گرسنگی جهان نشان می‌دهد که دستیابی به اهداف هزاره توسعه در کاهش سوء تغذیه در کشورهای جهان بیش از هر زمان دیگری قابل دستیابی است.

به گزارش سرویس اقتصادی فرارو، بر اساس گزارشی که به صورت مشترک توسط سه نهاد وابسته به سازمان ملل منتشر شده است، تعداد گرسنگان جهان در طول 25 سال گذشته از یک میلیارد نفر به 800 میلیون نفر کاهش یافته است.

گزارش سازمان خواربار و کشاورزی (FAO)، صندوق بین‌المللی توسعه کشاورزی (IFAD) و برنامه جهانی غذا (WFP)، نشان می‌دهد پراکندگی گرسنگان جهان در میان مناطق مختلف نیز بسیار متنوع بوده و بخش عمده این افراد در کشورهای کمتر توسعه یافته ساکن بوده‌اند. بیش از 780 میلیون نفر از کل جمعیت گرسنگان در کشورهای کمتر توسعه یافته زندگی می کنند. کاهش تعداد افرادی که با سوء تغذیه مواجه هستند در حالی رخ داده که جمعیت جهان در این دوره رشد قابل توجهی داشته و 1.9 میلیارد نفر افزایش یافته است.

هر چند هم اکنون نیز در حدود 800 میلیون گرسنه در جهان زندگی می‌کنند، اما این کاهش را باید موفقیتی بزرگ برای برنامه‌های توسعه اجرا شده در جهان برای ریشه‌کن کردن فقر و گرسنگی در نظر گرفت.

توسعه هزاره و معضلی به نام گرسنگی

یکی از مهمترین اهداف برنامه توسعه هزاره (MGD)، نصف کردن تعداد افراد گرسنه در کشورهای در حال توسعه می‌باشد. گزارش اخیر نشان می‌دهد که 72 کشور از 129 کشور هدف در این برنامه، توانسته‌اند به اهداف پیش‌بینی شده در کاهش فقر دست یابند.

در میان کشورهای منطقه، ایران، اردن، قزاقستان، الجزایر، مصر، لبنان، عربستان، ترکیه و امارات از جمله کشورهایی بوده‌اند که توانسته به هدف کاهش تعداد گرسنگان خود به نیمی از میزان ثبت شده در سال 1990 نائل آیند. 

پیشرفت کشورهایی که در دست‌یابی به این هدف موفق نبوده‌اند نیز بسیار خوب و قابل قبول بوده است. برنامه توسعه هزاره، مجموعه‌ای از هشت هدف مختلف برای از بین بردن فقر و گرسنگی در جهان است که در در سال 2000 توسط سازمان ملل به تصویب رسیده است.

توسعه روستایی، کلید مشکل گرسنگی

گزارش سازمان ملل نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از گرسنگان جهان، ساکن مناطق روستایی می‌باشند. از این روی توصیه سازمان ملل برای نیل به اهداف اصلی توسعه هزاره، بر سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های کشاورزی کشورهای کمتر توسعه یافته متمرکز شده است.

علیرغم موفقیت در کاهش شدت گرسنگی در جهان، سازمان ملل هشدار داده است که این روند رو به بهبود، در نتیجه بحران‌های اقتصادی، شرایط نا مساعد آب‌وهوایی، بلایای طبیعی، ناآرامی‌های سیاسی و جنگ‌های داخلی، به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است.

توزیع گرسنگی در جهان

بر اساس این گزارش، منطقه شرق آسیا بیشترین میزان کاهش در تعداد گرسنگان را داشته و کشورهای منطقه امریکای لاتین نیز بالاترین نرخ کاهش را از آن خود کرده‌اند. وضعیت رو به رشد برخی از کشورهای افریقایی نیز نشان می‌دهد که رشد اقتصادی مستمر، توجه به بخش کشاورزی، حمایت‌های اجتماعی و ثبات سیاسی عواملی بوده‌اند که کاهش فقر و گرسنگی را در این کشورها ممکن ساخته است.

وضعیت تغییر در تعداد و سهم مناطقه مختلف از گرسنگی در جهان در شکل زیر قابل مشاهده است.

چین، پیشگام در بهبود تغذیه

بهبود وضعیت اقتصادی در چین، یکی از مهمترین علل کاهش افراد دارای سوء تغذیه در جهان بوده است. این کشور در 25 سال گذشته توانسته است به تنهایی بیش از 138 میلیون نفر از گرسنگان خود را از این وضعیت برهاند. در کنار چین، کشورهایی مانند ارمنستان، آذربایجان، برزیل، کوبا، غنا، کویت، سنت وینسنت، تایلند و ونزوئیلا، بیشترین موفقیت را در کاهش نسبت جمعیت گرسنه خود به ثبت رسانده‌اند.

سازمان ملل بر چند اصل کلیدی تاکید نموده و دستیابی به امنیت غذایی در کشورهای در حال توسعه را منوط به فراهم ساختن این اصول دانسته است:

برنامه‌ها، سیاست‌ها و چارچوب‌های قانونی. استراتژی‌های سرمایه‌گذاری مناسب می‌تواند در دسترس بودن مواد غذایی، امنیت غذایی و حمایت‌های اجتماعی را تسهیل نماید.

منابع انسانی و مالی. تامین و مدیریت منابع انسانی و مالی که در اختیار دولت قرار دارد، نقش به سزایی در افزایش ظرفیت‌های حمایتی دولت ایفا خواهد کرد.

هماهنگی و مشارکت. وجود مکانیزم‌های قانونی و ساختاری لازم برای همکاری‌های بین وزارتی و بین سازمانی، می‌تواند تدوین قوانین و اجرای آن را تسهیل نماید.

تصمیم‌گیری بر مبنای شواهد. تمام تصمیماتی که برای مواجهه با ناامنی غذایی اتخاذ می‌شود باید بر مبنای اطلاعات و نتایج عملی تصمیمات قبلی باشد.

آمادگی. کشورها باید از تامین زیرساخت‌های لازم برای بازیابی اقتصادهای خود در زمان بروز بحران‌های طبیعی مانند خشکسالی، اطمینان حاصل کنند