آناتومی فیلهای جنگیِ ایران باستان

در دنیای باستان، ایرانیان از جمله مللی بودند که می‌توانستند از فیل در جنگهایشان استفاده کنند. در زیر با اجزای تشکیل دهندۀ یک فیل جنگی ایرانی آشنا می‌شوید:

 

هودَج 
به گزارش فرادید، فیل‌های جنگی می‌توانستند یک برجک چوبی بزرگ (معروف به هودج) را روی پشت خود حمل کنند. سربازان در این برجک‌ها سوار می‌شدند و به سبک سربازانی که از قلعه می‌جنگند، می‌جنگیدند. جنگیدن از توی هودج مزایا و معایبی داشت. از طرفی سربازان را در ارتفاعی بالاتر قرار می‌داد، و از طرف دیگر آنها را در تیررس دشمنان قرار می‌داد.
 
اندازۀ بزرگ 
اگرچه فیلها سلاحهایی قدرتمند محسوب می‌شدند، اما کارکرد اصلیشان ایجاد هراس در دل نیروهای دشمن بود. اسکندر مقدونی در اولین برخورد با فیلها چنان برآشفت، که پیش از نبرد گوگمل، قربانی‌هایی را پیشکش خدایان کرد. در واقع، فیلهای جنگی بسیار نامطمئن و غیرقابل پیش‌بینی بودند. حضور فیلها در میدان نبرد، برای هر دو ارتش خطرناک بود، چرا که فیلها دچار وحشت می‌شدند و رم می‌کردند.
 
جنسیت 
در نبردها تنها از فیل‌های نر استفاده می‌شد. بسیاری معتقدند که دلیل این موضوع، سرعت بیشتر و تندخویی فیلهای نر بوده است، اما این باور نادرست است. نرها از ماده‌ها مناسب‌تر بودند، به این خاطر که ماده‌ها در میدان نبرد از نرها فرار می‌کردند، و این ویژگی باعث می‌شد که استفاده از آنها کاری نامطمئن و خطرناک باشد. در عوض از فیلهای ماده برای حمل تجهیزات و انتقال افراد استفاده می‌شد.
 
زره 
با وجود اینکه فیلها به خودی خود از پوستی کلفت برخوردارند، که زخم زدن به آنها در میدان نبرد را کاری دشوار می‌کند، تدارکاتی برای محافظت بیشتر از آنها نیز دیده شده بود. معمولاً به فیلها زرهی نازک پوشانده می‌شد و در برخی موارد جوشن هم رویشان می‌انداختند. هندی‌ها حتی به عاجهای فیلهایشان تیغ وصل می‌کردند تا کشنده‌تر شود.
 
انضباط 
تربیت فیلها کار آسانی نبود. اکثر فیلهایی که در جنگها مورد استفاده قرار می‌گرفتند، از حیات وحش به اسارت گرفته شده بودند، چرا که اگر از حیواناتی که در اسارت به دنیا آمده بودند، استفاده می‌شد، مدت زمان بسیار بیشتری تا رسیدن حیوان به سنی که مناسب حضور در جنگ باشد، طول می‌کشید. فیلها مقدار زیادی غذا و آب مصرف می‌کردند، و تربیت آنها سالها طول می‌کشید. از خائنان به ارتش و سایر مجرمان در تمرینها استفاده می‌شد تا فیل له کردن و کشتن دشمنان را تمرین کند.
 
سربازان 
سربازان و سواران همیشه فیلها را در جنگ همراهی می‌کردند. معمولاً سه یا چهار کماندار یا نیزه‌دار به همراه فیلبان که وظیفۀ هدایت فیل را داشت، در هودج می‌نشستند. فیلبان یک تیغ و چکش داشت تا اگر حیوان رم کرد، نخاع حیوان را قطع کند.

منبع: All About History