مردان ایرانی «کچل» می‌شوند

رکورد زده‌ایم، نه در یک مسابقه ورزشی یا المپیاد فیزیک و ریاضی، نه در گرفتن امتیاز علمی یا هنری. ما در جراحی بینی رکورد را زده‌ایم، وقتی اعلام می‌شود هر‌ سال ٨٠‌هزار ایرانی، بینی‌شان را به تیغ جراحی می‌سپرند، حالا نه فقط بینی که گونه برای برجسته شدن، پوست صورت و پلک برای بالا رفتن، چانه برای بزرگ و کوچک شدن، سینه و باسن برجسته‌تر و شکمی که می‌خواهد کوچک شود هم به همان سرنوشت دچار شده‌اند.

می‌گویند گرایش‌مان عجیب شده، غیراصولی و نامتعارف، بینی عروسکی و گونه و لب‌های برجسته و صورت زاویه‌دار، مد شده. آمارها درحال افزایش است، نه فقط در تعداد که در نوع جراحی‌ها. مردان هم گرایش‌شان بیشتر شده، حالا هم در مطب جراحان پلاستیک بیشتر دیده می‌شوند و هم نزد متخصصان پوست برای تزریق بوتاکس. ابوالحسن امامی، رئیس انجمن جراحان پلاستیک اینها را در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید. او به اتفاق دیگری که برای مردان جوان ایرانی درحال رخ دادن است، اشاره می‌کند:  «کچل شدن؛ مردان ایرانی کچل می‌شوند.»

 جراحی‌هایی مانند آنچه اخیرا در گوشه و کنار شنیده می‌شود، حکایت از انجام جراحی‌هایی دارد که نه‌تنها معمول نیست که غیرعادی به نظر می‌رسد. نمونه آن گوش گرگی و فک سگی و بینی عقابی است که شاید کمتر کسی حاضر می‌شود این تغییرات را روی چهره‌اش انجام دهد. در ارتباط با همین موضوع چندی پیش معاون درمان وزارت بهداشت، نسبت به گرایش‌های غیرطبیعی و اغراق‌آمیز در جراحی‌های پلاستیک، واکنش نشان داد. شما به‌عنوان رئیس انجمن جراحان پلاستیک، چقدر با تقاضا برای انجام اینگونه عمل‌ها یا موارد مشابه آن مواجه هستید؟
تقاضا برای اینگونه جراحی‌ها، خیلی محدود است. گاهی اوقات ممکن است افراد غیرعادی، خواسته‌های غیرمعمولی را هم درخواست کنند، در این میان برخی پزشکان که ما به آنها جراح پلاستیک نمی‌گوییم، ممکن است پیدا شوند که تحت‌تأثیر خواسته مطرح شده، تن به این نوع جراحی‌ها بدهند. اما جراحان پلاستیک از آن‌جا که با معیارهای زیبایی آشنایی دارند، هرگز حاضر نیستند معیارها را به هم بزنند و خودشان را زیر سوال ببرند.

   منظورتان از این‌که می‌گویید جراح پلاستیک نیستند، چیست؟ یعنی این افراد تخصص لازم را ندارند؟
قطعا این افراد جراح پلاستیک نیستند و ممکن است تخصص‌های دیگر داشته باشند، یکی به آنها می‌گوید گوشم را مدل گرگی درست کن که او هم می‌پذیرد، البته اینگونه درخواست‌ها نشأت گرفته از الگوبرداری از مدل‌های خارجی است.

  تا به حال به انجمن جراحان پلاستیک گزارشی داده شده که اینگونه جراحی‌ها درحال انجام است؟
خیر. من بیشتر از طریق خبرنگارانی که با ما در ارتباط هستند در جریان این عمل‌های نامتعارف قرار گرفته‌ام. تحقیق هم کردم و ریشه برخی از آنها مانند کاشت نگین در سفیدی چشم را پیدا کردم که ظاهرا تنها یک مورد در هلند انجام شده، اینگونه جراحی‌ها نه‌تنها در ایران که در کشورهای دیگر هم قابل قبول نیست. اگر هم کسی این عمل را انجام داده، خیلی محدود بوده و عمومیت نداشته که بگوییم شایع شده است.

 باتوجه به فعالیت انجمن جراحان پلاستیک، در سال‌های گذشته، چه تغییراتی در روند جراحی‌های زیبایی را شاهد بوده‌اید؟ اگر قبلا مردم تب جراحی بینی را داشتند، الان وضع چگونه است؟
گزارش‌های ما نشان می‌دهد که روند جراحی‌های پلاستیک در سال‌های گذشته فزاینده بوده، این اتفاق هم علت‌های زیادی دارد که یکی از آنها، کیفیت زندگی است. به‌هرحال طول عمرها بیشتر شده و همه می‌خواهند زندگی با کیفیت بهتری داشته باشند. زیبایی خواسته همه است و در بالا بردن کیفیت زندگی تأثیر فراوانی دارد. همه سعی می‌کنند به سمت زیبایی بروند و وقتی نُرم زیبایی به هم می‌خورد، همه دوست دارند که به حالت اول‌شان برگردند. به‌هرحال حالا خیلی از مردم از نظر اقتصادی وضع بهتری دارند و از سوی دیگر تبحر جراحان پلاستیک، باعث شده تا افراد گرایش بیشتری به سمت جراحی‌های زیبایی پیدا کنند.

  این موضوع در میان ایرانی‌ها به خاطر تأثیر ژنتیک، بیشتر دیده می‌شود؟
به‌طورکلی در ژنتیک ایرانی‌ها و  خاورمیانه‌ای‌ها، یک بینی بدفرم و قوزداری وجود دارد که با عناصر دیگر صورت هماهنگ نیست. به همین دلیل است که در ابتدا همه می‌خواهند بینی‌شان را درست کنند. در برخی هم به‌دلیل همان ژنتیک ممکن است‌ هارمونی میان عناصر صورت وجود نداشته باشند، مثلا چانه عقب یا جلو، بزرگ یا کوچک باشد.

  شما می‌گویید که افراد به دنبال بالا بردن کیفیت زندگی هستند، یعنی زمانی که پا به سن گذاشتند می‌خواهند جوانی‌شان را بازگردانند، اما نکته‌ای که وجود دارد این است که ما شاهد هستیم که تب این جراحی‌ها در میان جوانان شدیدتر است.
بله، من بارها این را گفته‌ام که متاسفانه جراحی پلاستیک مانند بینی تبدیل به مد شده است. این در حالی است که زمانی یک بینی نیاز به جراحی دارد که همه یا خیلی‌ها، در آن ایراد ببینند و این ایراد به نشانه‌ای در فرد تبدیل شود، به اعتقاد من تنها ٣٠‌درصد از ایرانی‌ها این ویژگی را دارند و واقعا بینی‌شان نیاز به جراحی دارد، در این میان هم ٢٠‌درصد بینی‌شان هیچ مشکلی ندارد.

٥٠‌درصد هم بینی‌شان ایراداتی دارد، اما ایراد آن به اندازه‌ای نیست که نیاز به جراحی داشته باشند، ممکن است برای نمونه نوک بینی‌شان پایین باشد یا پهنای بیشتری داشته باشد. جراحان بهتر است کسانی را عمل کنند که بینی‌شان، واقعا مشکل داشته باشد. در این میان اتفاقی که افتاده این است که جراحی بینی تبدیل به بخشی از تغییرات زندگی شده است، درست مثل این‌که فرد ازدواج می‌کند یا دانشگاه می‌رود یا حتی خانه‌ای می‌خرد یا تعویض می‌کند، بینی را هم باید عمل کند.

   شما می‌گویید تنها ٣٠‌درصد واقعا نیاز به عمل دارند، اما خیلی بیشتر از ٣٠‌درصد این جراحی را انجام می‌دهند. در کشورهای دیگر وضع چگونه است؟
در کشورهای دیگر، وضع جراحی‌های پلاستیک، مانند ایران نیست، آن‌جا ‌درصد کمی از مردم به این سمت گرایش دارند، بیشتر افراد در کشورهای دیگر، معمولا مشغول فعالیت‌های روزانه و کار و زندگی هستند و به این مسائل خیلی توجهی نمی‌کنند، اما متاسفانه در جامعه ما نکته‌ای که وجود دارد، این است که همه به کار هم کار دارند. اگر کسی جای سوختگی یا بریدگی داشته باشد یا حتی مشکلی در ظاهرش باشد، همه این را گوشزد می‌کنند و به روی طرف می‌آورند و یا حتی می‌گویند اگر عمل شود بهتر است. این مشکل فرهنگی به‌ویژه بر روی کسانی که اعتماد به نفس پایین‌تری دارند تأثیر می‌گذارد و در آنها فکر انجام جراحی پلاستیک را ایجاد می‌کند.

   الان در جراحی‌های پلاستیک، کدام نوع از جراحی‌ها آمار بیشتری دارد؟ یا به زبان ساده‌تر، حالا چه عملی بیشتر مد است؟
هنوز بینی با اختلاف زیادی، در صدر جدول است، جوانان بیشترین کسانی هستند که تمایل به این جراحی دارند، بعد از جراحی بینی هم جراحی سینه و شکم، به دلیل زایمان‌های متعدد یا بزرگی بیش از اندازه و استفاده از فست فودها، آمار بالایی دارد. به‌طور کلی، بینی، سینه و شکم و افتادگی پلک و لیفت صورت، رایج‌ترین جراحی‌هایی است که در ایران انجام می‌شود.

   جراحی‌های فانتزی، آنهایی که ضرورتی ندارد، مانند ایجاد چال گونه یا حتی کاشت گونه، چه جایگاهی دارند؟
همان طور که خودتان گفتید، فانتزی است و به‌تازگی‌ها رایج شده و حالا هم درحال افزایش است.

  حالا خیلی بیشتر از قبل با مردان جوانی مواجه می‌شویم که جراحی‌هایی روی صورت‌شان انجام داده‌اند، مردان چه جایگاهی دارند؟
قبلا مردان جوان خیلی کمتر برای جراحی بینی تقاضا داشتند اما حالا شاهد هستیم که تعدادشان درحال افزایش است اما هنوز فاصله‌اش با زنان زیاد است. البته در میان مردان جراحی پلک در سنین بالا، دیده می‌شود و ‌درصد کمی هم لیفت صورت انجام می‌دهند.

  بوتاکس چطور؟ چون اخیرا زیاد شنیده می‌شود که مردان بوتاکس تزریق می‌کنند.
بله، گفته می‌شود در آمریکا سالانه ١٠‌میلیون نفر از بوتاکس استفاده می‌کنند. در ایران هم بوتاکس زیاد شده و آمارش درحال افزایش است اما هنوز زنان در صدر هستند.

  آماری هم از تعداد جراحی‌های پلاستیک و نوع‌شان دارید؟
ما آماری نداریم، هر چند که اعداد و ارقام زیادی در این زمینه اعلام می‌شود که پایه علمی ندارند، چرا که خیلی از این جراحی‌ها به صورت مخفیانه و از سوی افراد فاقد صلاحیت انجام می‌شود. البته انجمن جراحان پلاستیک به دنبال جمع‌آوری آماری در این زمینه است و ما به دنبال گزارش دقیقی هستیم.

  موارد شکایت از جراحی‌های پلاستیک چقدر است؟
بر اساس اعلام پزشکی قانونی از ١٠٠ موردی که به این سازمان به خاطر جراحی‌های پلاستیک شکایت می‌شود، ٩٠ مورد، از سوی افرادی انجام شده که جراح نبوده‌اند. متاسفانه افراد غیرپزشک و حتی تکنیسین‌هایی که مدتی در اتاق عمل بوده و کار را یاد گرفته‌اند هم جراحی زیبایی انجام می‌دهند. حتی گاهی دیده شده که جراحی از سوی فردی انجام می‌شود که پزشک نیست اما عمل به نام یک پزشک ثبت شده است. در کنار این افراد هم تعدادی از پزشکان هستند که دوره تخصصی ندیده‌اند و تنها متخصص رشته گوش و حلق و بینی هستند و با یک قانونی که یک شبه تصویب شد، اجازه جراحی دارند. این اتفاق‌ درصد خطا را بالا می‌برد. هر چند که حالا براساس قانون جدید سازمان نظام پزشکی، پزشکان به شرط گذراندن دوره آموزشی در وزارت بهداشت مجوز انجام جراحی‌ها را دارند اما متاسفانه خیلی از پزشکان از این موضوع بی‌اطلاع هستند. به‌هرحال گزارش‌ها نشان می‌دهد که آمار شکایت از جراحی‌های پلاستیک خیلی بالاست.

   به اعتقاد شما با همه این توضیح‌ها، آیا ایرانی‌ها زیبا هستند؟
حالت چهره چیزی است که ورای این زیبایی است، ممکن است کسی را ببینید که چهره گندم‌گونی دارد اما خیلی از آن سفیدپوست اروپایی زیباتر باشد. خیلی وقت‌ها می‌بینیم که برای نمونه یک هندی یا حتی آفریقایی به‌عنوان زیباترین چهره انتخاب می‌شود. آن حالت صورت است که جذابیت ایجاد می‌کند. به‌طورکلی ایرانی‌ها جذابیت بیشتری نسبت به آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها دارند. حالت زیباتر و ملاحت بیشتر، در میان ایرانی‌ها دیده می‌شود.

     جراحی زیبایی ملاحت صورت را نمی‌گیرد؟
اگر جراحی نقص ایجاد نکند، خیر.

   به اعتقاد شما آپلود کردن عکس‌های متعدد در فضای مجازی، مانند فیس‌بوک و اینستاگرام و تبی که برای تغییر دادن عکس‌های پروفایل نرم‌افزارهای تلفن همراه و... وجود دارد، چقدر در گرایش افراد به ایجاد تغییر در صورت‌شان، تأثیر گذاشته است؟
خیلی. فعالیت در فضاهای مجازی و سلفی گرفتن‌ها، تمایل برای انجام جراحی زیبایی را افزایش داده، از سوی دیگر تبلیغات غیراصولی که در برخی نشریات دیده می‌شود، عکس‌های قبل و بعد عمل که واقعی نیست هم بیشتر مردم را ترغیب می‌کند. حالا در میان افراد سن‌دار هم تمایل بیشتر شده است. هم مردان و هم زنان دوست دارند افتادگی پلک و پف زیر چشم را از بین ببرند.

    شما از چه زمانی با افزایش گرایش به جراحی‌های زیبایی مواجه شدید؟
به‌طور کلی در یک دهه اخیر تمایل بیشتر شده، زنان هم گرایش عجیبی به این عمل‌ها پیدا کرده‌اند که‌ درصد زیادی نیاز به جراحی ندارند. متاسفانه فرهنگ بدی ایجاد شده است.

     شما به تبلیغ جراحی‌های زیبایی اشاره کردید، در میان این تبلیغات شاهد حجم وسیعی از تبلیغات برای کاشت مو هستیم، در میان مردم هم خیلی از مردان را می‌بینیم که با مشکل کم‌مویی مواجه شده‌اند، آیا ایرانی‌ها درحال کچل شدن هستند؟
بله، در نژاد ایرانی ریزش مو زیاد است، دلیل خاصی هم ندارد، بیشتر جنبه ژنتیکی دارد، اما ما شاهد افزایش کم‌مویی در میان مردان جوان هستیم که سبک زندگی و آلودگی هوا و... در این اتفاق نقش دارند. همین هم شده تا موارد کاشت مو زیاد شود. در میان زنان هم کم‌مویی وجود دارد اما نه به‌شدت مردان، از سوی دیگر، کاشت مو در زنان به‌دلیل مدل ریزش مو، نتیجه مطلوبی ندارد و عمدتا در میان مردان دیده می‌شود. در دهه اخیر ما شاهد پایین رفتن سن کم‌مویی در میان مردان هستیم. خیلی هم نمی‌توان برای جلوگیری از آن کاری کرد، مگر این‌که آن فاکتورها مثل آلودگی هوا و... از میان برود.

  باتوجه به توضیحات شما، حالا سن شیوع کم‌مویی در میان مردان چقدر است؟
بین ٣٠ تا ٤٠ سالگی. این در حالی است که در کشورهای دیگر در این دوره سنی، مردان کمتر دچار ریزش مو می‌شوند.