آتش سوزی در کمپ ترک اعتیاد، معتادان را فراری داد

یک ماه پیش کمپ شفق بیش از ٥٠٠ معتاد کارتن‌خواب را پذیرش کرد. این اقدام با یک توافق سه‌ماهه اما بدون ارائه مجوز وزارت بهداشت صورت گرفت. چند روز بعد مهمانان ماده‌شانزدهی شفق، ابر تشک‌های خود را آتش زدند و بخشی از آسایشگاه آتش گرفت و حدود ٢٠٠ نفر فرار کردند.

این معتادان را ستاد هماهنگی مبارزه با مواد مخدر اوایل مردادماه در طرح ضربتی جمع‌آوری کارتن‌خواب‌های معتاد در شمال شهر جمع کرده و به مرکز شفق فرستاده بود. این مرکز مجوز وزارت بهداشت را ندارد و طبق قاعده نمی‌توانست پذیرشی هم داشته باشد تا مشکلات قبلی آن برطرف شود. پیگیری‌ها از وزارت بهداشت بدون آنکه حاضر به مصاحبه‌ای رسمی شوند، حاکی از آن بود که این مجموعه برای اصلاح اشکالات دستوراتی داده و همکاری‌هایی کرده و توافق‌نامه مشترکی که بین آنها و استانداری و بهزیستی بوده را هم امضا کرده‌‌اند اما هنوز راضی به استقرار نیروهای خود در آن محل و صدور مجوز جدید نشده‌اند.

همان زمان محمدرضا آذرنیا، دبیر ستاد مبارزه با قاچاق موادمخدر استان تهران، در گفت‌وگو با «شرق» با تأیید خبر ارجاع این تعداد معتاد به شفق گفت: یک توافق‌نامه سه‌ماهه به امضای مسئولان مربوطه رسیده و ارجاع به شفق هیچ مشکلی ندارد. تا اینجای کار مشکلی وجود نداشت تا اینکه چند روز بعد، خبرنگار «شرق» از طریق ارتباطات با گروه‌های فعال حوزه مبارزه با اعتیاد که در ارتباط با پاتوق‌های معتادان هستند، مطلع شد تعداد زیادی از معتادان شفق، در جریان یک آتش‌سوزی از آنجا فرار کرده‌اند و به پاتوق‌های خود برگشته‌اند. اما در تماس با مسئولان مربوطه از جمله آذرنیا، دبیر ستاد مبارزه با قاچاق موادمخدر استان تهران، این خبر تأیید نشد.

البته هوشیار پارسیان، مدیرعامل سازمان رفاه، به شکلی تلویحی این خسارت عمده به مجموعه شفق را تأیید کرد اما در آن زمان چون مسئولی این حادثه را تأیید نکرده بود، ترجیح داد از او خبری نقل نشود. در این مدت مابقی معتادان متجاهر در شفق حضور داشتند اما دیگر، طرح‌های جمع‌آوری به شفق ارجاع داده نشد و معتادان به سایر کمپ‌ها فرستاده شدند.

برای پیگیری آخرین وضعیت شفق بهترین کار بازدید از محل این مرکز بود، این درخواست با رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران مطرح شد و او هم موافقت کرد، مجوز لازم هم بلافاصله صادر شد، اگر‌چه اینکه به آسانی مجوز حضور در شفق را به یک خبرنگار دادند، تعجب‌برانگیز بود اما به نظر می‌رسید حضور یک عضو شورا می‌تواند تسهیل‌کننده دریافت این مجوز باشد.

اما با حضور در این مرکز و مواجه‌شدن با آسایشگاه خالی، دلیل این ورود آسان مشخص شد. سالن‌های آتش‌گرفته خالی بود و تختی نداشت، گفتند قرار است بعد از اصلاح شرایط، تخت‌های آنها هم اضافه شود. مسئول امنیتی شفق که از پرسنل یگان امداد است، توضیح داد که معتادان با فندک تشک‌های تختشان را آتش زده و با بازشدن درها فرار می‌کنند. فضای کمپ شفق بنا بر ماهیتش شباهت زیادی به زندان دارد و معتادان بنا به گفته مسئول شفق از طریق دیوار انبار خودروهای اسقاطی بهزیستی فرار می‌کنند. این انبار هنوز هم وجود دارد و خودروهای این انبار، پلکان‌های خوبی برای فرار هستند.

شفق در محدوده‌ای نزدیک به کوه زباله تهران قرار دارد و به همین دلیل بوی تعفنی که کل آن منطقه را گرفته، همیشه در داخل فضای این سوله بزرگ و محوطه‌های حمام و آشپزخانه و سم‌زدایی و... آن به مشام می‌رسد. مسئول حاضر در شفق می‌گوید وزارت بهداشت هنوز مجوز نداده و قبول هم نکرده که کادر پزشکی خود را در این محل مستقر کند.

او می‌گوید دو ایراد اصلی، یعنی جداکردن آب مصرفی از آب‌شرب و گذاشتن در برای حمام‌ها انجام شده و تا آخر هفته هم درهای حمام‌ها کاملا نصب خواهد شد. مسئول حاضر در زمان نشان‌دادن محل استقرار تیم پزشکی و اتاق‌های قرنطینه می‌گوید: «وزارت بهداشت سال‌ها با همین شرایط در این مرکز مستقر بوده و مشکلی نداشته است اما حالا با وجود همه تغییراتی که انجام داده‌ایم باز هم راضی نیستند و مجوز نمی‌دهند.

رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران از اینکه شفق خالی بود، تعجب کرد. وی که با روند اجرای ماده ١٦ (جمع‌آوری و نگهداری اجباری معتادان) مخالف است، گفت: جمع‌آوری این افراد با هزینه‌های بسیار اجتماعی و اقتصادی و انجام یک دوره کوتاه سم‌زدایی و بعد رهاکردن آنها کار اشتباهی است که باید اصلاح شود.

وی گفت: باید از حضور و بی‌کاری و تمایل آنها به ادامه زندگی استفاده و برای این مراکز، فضاهایی برای کار اجباری فراهم کنند. بی‌کاربودن یا ترک اجباری برای این افراد تأثیری ندارد و آنها خیلی زود به شرایط قبلی برمی‌گردند. حجت‌الاسلام میثم امرودی، معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران هم درباره شفق به «شرق»، گفت: اتفاقات رخ‌داده در کمپ شفق مربوط به حدود یک ماه قبل بود که ما کمپ را تحویل ستاد هماهنگی مبارزه با مواد مخدر دادیم، اما آتش‌سوزی شد و معتادان بیرون ریختند و ٢٥٠ نفری رفتند. این موضوع حیطه کار ما نیست و ستاد باید در مورد آن صحبت کند.

وی در مورد فعال‌بودن شفق بدون مجوز، گفت: ما خواسته وزیر کشور و استاندار را اجرا کردیم. جلسه‌ای با حضور رؤسای کمیته امداد، سازمان بهزیستی و نماینده وزارت بهداشت برگزار شد و بهزیستی و وزارت بهداشت مکلف شدند که هر چه سریع‌تر جواز شفق را صادر کنند. این موضوع مسئله‌ای است بین ستاد مبارزه با مواد مخدر و این ارگان‌ها، اما در مورد ظرفیت و امکانات اختلاف دارند و به ما هم مربوط نیست. شهرداری باید مرکزی مثل شفق را آماده و تحویل می‌داده که این کار را انجام داده است و اگر اقدام دیگری هم برای آن دستور بدهند، انجام می‌دهیم. وزارت بهداشت، ستاد مبارزه با مواد مخدر و سازمان بهزیستی زیرمجموعه دولت هستند و آنها باید به تفاهم برسند.

اما محمدرضا آذرنیا، دبیر ستاد مبارزه با قاچاق موادمخدر استان تهران، تأکید دارد که شفق آماده است و می‌گوید: رئیس دانشگاه علوم پزشکی و رئیس بهزیستی زیر متن توافق‌نامه مشترک ما را امضا کرده‌‌اند و ما منتظر استقرار تیم دانشگاه در شفق هستیم.

آذرنیا در مورد علت خالی‌بودن شفق هم گفت: دوره یک‌ماهه معتادانی که به این مرکز آورده شده بودند تمام شد و آنها را تحویل مرجع مربوطه دادیم. طبق اظهارات قبلی آذرنیا، کمپ شفق قبل از این هم پذیرش داشته بدون اینکه وزارت بهداشت اعتراض یا واکنشی داشته باشد. این رفتار و سکوت وزارت بهداشت سؤالات زیادی دارد و باید پرسید آیا این سکوت می‌تواند نوعی همکاری ضمنی و بدون دردسر با طرح ستاد هماهنگی مبارزه با مواد مخدر باشد؟ ندادن مجوز و درعین‌حال امضاکردن یک تفاهم‌نامه سه‌ماهه بدون ارائه مجوز چه معنایی دارد؟ اگر امضایی صورت گرفته باید قول همکاری را هم به‌دنبال داشته باشد اما چرا این اتفاق تاکنون نیفتاده؟ اگر در یک اتفاق دیگر مثل همان آتش‌سوزی اتفاقی برای معتادان رخ بدهد، وزارت بهداشت پاسخ‌گو است؟