یادداشت دریافتی- رضوان حکیم‌زاده ابیانه*؛ نزدیک یک ماه است که فیلم تاریخی محمد رسول الله به کارگردانی آقای مجیدی به عنوان یکی از شاخص‌ترین اثر سینمایی کشورمان در حال اکران در ایران و جهان است و با استقبال بسیار خوبی برخوردار شده است.
از زمان کلید خوردن ساخت این فیلم توسط این کارگردان برجسته عده‌ای از تندروهای تکفیری در مقابل آن موضع‌گیری و تلاش نمودند این فیلم را بر خلاف اصول اسلامی معرفی کنند با نزدیک شدن آغاز اکران این فیلم بعضی از علما، مشایخ و مفتی‌های کشورهای عرب بدون اینکه اطلاعی از این فیلم داشته باشند علیه آن موضع‌گیری و مشاهده آن را تحریم نمودند.
چنین اقدامی از روحانیون وهابی عربستان بعید نبود اما متاسفانه چنین اقدامی از سوی علمای الازهر نیز مشاهده شد که نشان میزان تاثیر مسائل و منافع سیاسی بر مسائل فقهی و شرعی می‌باشد.
افراطیون تلاش نمودند با استفاده از منابر نماز جمعه و رسانه‌ها از جمله شبکه‌های ماهواره‌ای و شبکه‌های اجتماعی مردم را علیه این فیلم برجسته تحریک نمایند.
این در حالی است که هر بیننده‌ای این فیلم را فیلمی ارزشمند با هدف تحکیم وحدت مسلمانان و زدودن تصویر خشن از اسلام که متاسفانه در چند سال اخیر با اقدام گروه‌های افراطی مانند داعش در جهان جلوه‌گر شده است می‌دانند شیخ عبدالعزیز آل شیخ مفتی عربستان اکران این فیلم و مشاهده آن را شرعا حرام می‌داند واین فیلم را یک فیلم با آموزهای زرتشتی می‌داند و ساخت این فیلم را اقدامی را دشمنی و محاربه با اسلام می‌خواند.
این موضع‌گیری غیر منصفانه توسط افراطیون موجب واکنش تعداد قابل توجهی از نخبگان برجسته از کشورهای مختلف عربی شد این واکنش‌ها نشان می‌دهد نه تنها محافل افراطی و وهابی عربی نتوانستند به هدف خود برسند بلکه این موضع‌گیری غیر اصولی به ضررشان نیز تمام شد.
در این رابطه داود شریان نویسنده معروف عربستانی در ستون روزانه خود در روزنامه فرا منطقه‌ای الحیات با تحلیل فیلم محمد رسول الله نگاه برخی از نهادهای دینی کشورهای عربی به این فیلم را مورد انتقاد قرار می‌دهد و از اینکه روحانیت سنتی هنوز اهمیت تاثیر هنر در دفاع از چهره اسلام را درک نکرده‌اند ابراز تاسف می‌نماید.
خالد محمود نویسنده و منتقد معروف عرب در روزنامه الشروق چاپ قاهره با تمجید از سینمای ایران و بزرگان هنر هفتم کشورمان که توانسته‌اند توجه جهانیان را به خود در محافل سنیمایی جهان جلب نمایند با انتقاد از قضاوت بی‌پایه درباره فیلم محمد رسول الله (ص) گفت: «ای کاش پیش از اینکه این جنجال به پا شود، حداقل علمای الازهر در نشستی خصوصی فیلم را می‌دیدند، آن‌گاه موضع ثابت خود را در قبال آن اعلام می‌کردند.»
وی افزود: «مجید مجیدی، کارگردان این فیلم تاکید کرده است که هدفِ این فیلم، زدودن این باور غلط درباره دین اسلام است که این دین، دین خشونت و خونریزی است، و اجازه نشان دادن چهره بازیگران را نمی‌دهد. مجیدی همچنین خاطر نشان کرده است که به باور برخی علما درباره حرمت نشان دادن چهره پیامبر احترام می‌گذارد.»
نویسنده این مقاله در ادامه خاطر نشان کرد: «کاش علمای الازهر، نه به خاطر رعایت این موضوع، بلکه فقط به خاطر اینکه مخالفتشان مستند به برهانی آشکار باشد، این فیلم را می‌دیدند.»
روزنامه فرا منطقه‌ای الرای الیوم نیز در سر مقاله خود با انتقاد از مفتی عربستان و دیگر روحانیون افراطی می‌نویسد: «در کتاب بینش دینی عربستان در مورد شرایط فتوا می‌گوید صاحب فتوا باید فردی عالم و با اخلاق باشد و در ثانی باید دارای درایت کامل و تحلیل تفاصیل موضوع افتا باشد به نظر می‌رسد آقای آل شیخ چنین شرطی را ندارد تا فتوی تحریم مشاهده این فیلم را بدهد زیرا اولا ایشان فیلم را ندیده است و در ثانی اگر هم بخواهد فیلم را ببیند در کشور عربستان سینمایی وجود ندارد که ایشان بتواند آن را ببیند و حتی اگر هم به کشوری سفر نماید برای دیدن آن از نعمت بینایی نیز این مفتی بزرگ محروم است لذا فتوی این مفتی یک تعجب بزرگ را حتی برای پیروان ایشان نیز ایجاد نموده است.»
مقابله نخبگان عرب با افراطیون تنگ نظر نشان می‌دهد علیرغم تبلیغات گسترده‌ای که در کشورهای عربی علیه جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است هنوز وجدان‌های بیداری وجود دارد که بدور از نگاه قومی و طائفه‌ای به جمهوری اسلامی ایران نگاه می‌نمایند و نشان می‌دهد که توطئه غربی‌ها در ایجاد فاصله بین ایران و همسایگان عرب آنگونه که تصور می‌نمایند موفق نبوده است.
دفاع نخبگان عرب از فیلم آقای مجیدی نشان می‌دهد زمینه‌های فراوانی بین ایران و کشورهای عربی برای همکاری وجود دارد و این نشان داد که زمینه برای دیپلماسی عمومی بین ایران و کشورهای عربی فراوان است و جمهوری اسلامی می‌تواند.
*استاد دانشگاه تهران
