در حالیکه دونالد ترامپ، از نامزدهای حزب جمهوریخواه برای ریاستجمهوری آمریکا، چند هفتهای است خبرساز شده، میلوش زمان، همزادش در جمهوری چک، سالهاست با نظراتش در رسانههای این کشور خبرساز است.
زمان هم مثل ترامپ خودش را مدافع حق مردم عادی در برابر – به قول خودش – سیطره نخبگان لیبرال میداند. او هم مثل ترامپ با جنجال زنده است و گویی از ابراز نظرهای جنجالی لذت میبرد. مثل ترامپ بر طبل بیگانههراسی میکوبد و رسما دوری از مدارا را تشویق میکند. منتها با این تفاوت که او نه "امید نامزدی" ریاستجمهوری، که خود رئیسجمهور است.
ترامپ مدتهاست توجه بخشهایی از جامعه چک را جلب کرده – هم بهخاطر ثروت انبوهش، هم به خاطر اینکه همسر سابقش، ایوانا ترامپ، اهل چک بود و دخترشان ایوانکا پا جای پای پدر گذاشته و به نوبه خود کسبوکاری موفق راه انداخته.
نمونهای از گفتههای اخیر زمان:
در باب قانون شرع و زناناگر پناهجوها مسلمان باشند، قانونشان شرع است، یعنی زنی را که وفادار نباشد سنگسار میکنند، دست دزد را قطع میکنند، از زیبایی زن محروممان میکنند چون سرتاپا را در چادر میپوشانند … بگذریم که برای بعضی زنها بهتر است سرتاپا را بپوشانند.
در باب پناهجویانمعلوم است که وقتی بچههای کوچک را میبینی گریه میکنند، متأثر میشوی، مگر انسان نباشی. اما از طرف دیگر، باید از خودت بپرسی... چرا این مردم بچهشان را به این روز میاندازند، سوار قایق پلاستیکی میکنند، وقتی می دانند خطر غرق شدن چقدر جدی است. به نظر من از این بچهها مثل سپر انسانی استفاده میکنند.
البته پیشتر رسانههای چک ترامپ را با آندری بابیس، وزیر امور مالی جمهوری چک، مقایسه میکردند. او هم پس از انباشتن ثروتی قابلملاحظه وارد سیاست شد.
اما بابیس در صحبتهای علنی نسبتا محتاط است. بنابراین رسانههای چک جایش را به آقای زمان دادهاند، که با منش عامهپسندانه و جنجالآفرینیهای مدامش شایسته لقب دونالد ترامپ چک است.
زمان اولین رئیسجمهور چک است که با رأی مستقیم مردم انتخاب شده. هرچند مقامش عمدتا تشریفاتی است، اما خودش معتقد است به پشتوانه رأیی که گرفته باید حق بیشتری در اداره امور کشور داشته باشد. از همین رو هیچگاه در مسائلی که حس میکند دولت آنطور که باید صریح نبوده، سکوت نمیکند.
لحن عوامپسندنظریات نسنجیده زمان همواره مایه شرمساری دولت ائتلافی و شخص نخستوزیر، بوسلاو سوبوتکا، بوده. اما واقعیت این است که مواضع و لحن عامهپسندانه او بسیاری از هموطنانش را به شور میآورد.
جمهوری چک به لحاظ آمار مهاجرپذیری بین کشورهای اروپایی ردهای بسیار پایین دارد. مسلمانان حدود یکدهم درصد کل جمعیتاند. با این همه، به نظر میرسد صحبتهای آقای زمان – که مدام هشدار میدهد موج مهاجران کشور را غرق میکند – به محبوبیتش افزوده.
در یک نظرسنجی که اخیرا در همین رابطه انجام شده بود، ۷۲/۳ درصد پاسخدهندگان با مواضع زمان در مورد پناهجویان موافق بودند.