فقر مرزنشینان مغان

یادداشت دریافتی- ناصر معظمی*؛ من عمل علی غیر علم کان ما یفسد الکثر مما یصلح
با سلام و صلوات بر محمد و آل محمد، اجازه بدهید قبل از شروع عرایض خود یکی از چهار قصه تلخی که در وصف فقر مرزنشینان مغان (گئرمی) که از زبان امام جمعه محترم گئرمی به استاندار محترم نقل می‌شد برای حضرتعالی که وجدان خود را در مخالفت با ایجاد مناطق مرزی راحت می‌دانید عرض کنم.

می‌فرمودند: (زنی وارد دفترم شد و گفت: «بچه‌ام یک هفته بود مریض بود و از بس که پول دکتر نداشتیم بعد از یک هفته زجه و ناله فوت کرده و دو روز است جسدش در خانه مانده و الان هم پول کفن نداریم خواهش می‌کنم به خاطر خدا حداقل کفن و دفنش بکنید.»

من باور نکردم رفتم منزلشان و دیدم وضعیت اسفناک‌تر از آنچیزی است که تعریف می‌کردند و این خانواده یک هفته است که نان خالی هم برای خوردن نداشته‌اند و از نان خشکی که همسایه‌ها بیرون می‌گذاشتند استفاده می‌کرده‌اند.)

جناب توکلی مطمئنأ از فقر و فلاکت حاکم بر مناطق مرزی مطلع نیستید والا بعید می‌دانم هر انسانی فارغ از دین و مذهب و زبان و ملیتش از شنیدن این محنت هموطنان با آسودگی وجدان سر ببالین بگذارد.

پیشنهاد می‌کنم اگر برای آشنایی با فقر ساکنان فلک زده مناطق مرزی به گئرمی هم تشریف نیاوردید حتمأ یک سری به مرز سیستان بزنید.

جناب آقای توکلی، جنابعالی بعنوان پرچمدار مخالفان که موضوع تقلیل مالیات مأخوذه دولت و گران شدن زمین و... را مطرح فرموده‌اید انشاءالله که از روی دلسوزی و از زاویه تهدید اشتغال و تولید داخلی است، اما این نگرش نه تنها دردی از اقتصاد در حال ورشکست دولت را درمان نمی‌کند بلکه تحریم از نوع خودی و یا خودزنی اقتصادی است و بیش از پیش موجبات عقب ماندگی اقتصادی کشور را فراهم خواهد کرد که مهاجرت و طلاق و فساد و فقر و فحشاء بیش از پیش جزء اثرات آن خواهد بود.

بهتر بود با در نظر گرفتن موقعیت ممتاز جغرافیایی کشور از زاویه مثبت به قضیه نگاه می‌کردید.

در خصوص ایرادی که با توجه به تجربه مناطق آزاد موجود در رابطه با خرید زمین محدوده مناطق آزاد توسط دلالان و فروش آن به دولت به قیمت گران بیان فرموده‌اید باید عرض کنم طبق آئین نامه شماره ۴۶۱۵۶ / ت ۵۰۴۱۱ / ک مورخه بیست و نهم تیر نود و سه چگونگی ایجاد مناطق آزاد، هفتاد درصد اراضی منظور شده جهت مناطق آزاد جدید متعلق به دولت بوده و دیگر دولت لزومی به خرید زمین نخواهد داشت و شما به جای ایراد به موضوع، پیشنهاد بدهید که خرید هر گونه زمین از اشخاص توسط دولت ممنوع و در صورت نیاز با قیمت کار‌شناسی قبل از ایجاد یا محاسبه قیمت زمین به نرخ اراضی مشابه بیرون محدوده صورت قانونی بخود گیرد.

در خصوص تقلیل درآمد دولت به دلیل معافیت مالیاتی هم باید عرض شود از محدوده اراضیی که برای امر منطقه آزاد اختصاص یافته مخصوصأ در استان اردبیل نه تنها امروز یک ریال مالیات اخذ نمی‌شود بلکه در کل شهرستان مغان (گئرمی) مبالغی که کمیته امداد هزینه می‌کند ده‌ها برابر درآمد مالیاتی دولت است.

شما زمانی می‌توانید انتظار مالیات داشته باشید که مردم شغل و درآمد داشته باشند یا زمانی می‌توانید برای تقلیل درآمد دولت نگران باشید که درآمد دولت از منابع موجود یا محدوده اختصاص یافته به مناطق آزاد مورد تهدید واقع شود.

مردم شهری که صد در صد آن زیر خط فقر و بیش از نود درصد آن محتاج کمیته امداد هستند انتظار اخذ مالیات یا ایراد و نگرانی بر تقلیل درآمد دولت بی‌معنی است و بر عکس تصورات شما اتفاقا با ایجاد مناطق آزاد است که امکان توسعه و رونق شهرهای اطراف وجود دارد و دولت نیز تنها در این صورت است که می‌تواند امیدوار به اخذ مالیات از فعالیتهای اهالی شهرهای مرزی شود.

مورد سومی هم که ایراد کرده‌اید عدم زیرساخت در محدوده مناطق آزاد پیشنهادی است که کاملا صحیح است اما انصاف حکم می‌کند شما به جای مخالفت با توسعه مناطق محروم مرزی باید به دولت هایی که بین مرکز و مناطق مرزی حداقل عدالت را رعایت نکرده و زیرساخت احداث نکرده‌اند ایراد می‌گرفتید نه اینکه خود شمشیر بر روی زخم مظلومی که خود تحت شدید‌ترین تبعیض و ستم واقع شده بزنید.!

منطق ثابت می‌کند احداث زیرساخت مورد بهانه شما بدون ایجاد مناطق آزاد امری نزدیک به محال است چرا که در طول یک قرن گذشته که دولت صد‌ها میلیارد دلار از محل فروش نفت و اخذ مالیات درآمد حاصل کرده است توجهی به مناطق مرزی نشده است.

با این اوصاف بدون امتیاز و مشوق برای سرمایه گذاران، تا چند دهه دیگر نیز امید و انتظاری به ایجاد زیرساخت از سوی دولت نیست. چرا که دولت هر زمان به بهانه عدم امنیت اقتصادی هر زمان از توجه به مناطق صفر مرزی شانه خالی کرده است.

موکول کردن ایجاد منطقه آزاد به احداث زیرساخت مصداق قضیه دور محال منطق است.

بهتر است برای رفع ایراد زیرساخت پیشنهاد بدهید تا با در نظر گرفتن همه جوانب یکی دو شهر محروم و کم جمعیت نیز در داخل محدوده قرار بگیرد که این طرح، هم در راستای اهداف منطقه آزاد برای رفع فقر از شهرهای مرزی خواهد بود و هم نیازی به هزینه اضافی دولت برای زیرساخت مورد ادعای شما احساس نخواهد شد، نه اینکه با اصل ایجاد منطقه آزاد مخالفت نمائید.

همانطوریکه که حضرتعالی اعلام کردید در منطقه آزاد قشم می‌بایست برای چهارصد هزار نفر اشتغال ایجاد می‌شد که فقط برای بیست و سه هزار نفر شغل ایجاد شده است.

در صورتی که در طول ده‌ها سال در گئرمی حتی برای دو نفر هم اشتغال ایجاد نشده است.

آیا قبول می‌کنید اگر قشم به منطقه آزاد تبدیل نمی‌شد الان حتی شاهد اشتغال بیست و سه نفر هم نبودیم؟

آیا متعهد می‌شوید با رد لایحه منطقه آزاد فقط برای بیست و سه نفر از جوانان بیکار گئرمی ایجاد کنید؟

جناب توکلی، پیشنهاد می‌شود بجای مخالفت با اصل ایجاد منطقه آزاد تجاری، انرژی خود را صرف حمایت از آن بکنید چرا که منطقه آزاد تنها راه توسعه و بهترین گزینه و مشوق برای سرمایه گذاری و ایجاد اشتغال در مناطق محروم مرزی است.

امیدوارم در دیدگاه خود در خصوص سرنوشت کشور و میلیون‌ها هموطن مرزنشین محروم تجدید نظر فرمایید.

در صورت لزوم بصورت حضوری آماده دفاع از ایجاد منطقه آزاد هستم.

---

*کار‌شناس ارشد حقوق تجارت بین الملل - گمرک ایران