ریاست مجلس؛ لاریجانی یا عارف!

یادداشت دریافتی- احسان اقبال سعید؛ پس از اعلام نتایج انتخابات مجلس شورای اسلامی بحث ریاست مجلس مورد توجه محافل سیاسی قرار گرفت.علی لاریجانی ریاست دو دوره اخیر و محمد رضا عارف نفر اول منتخبین تهران محتمل ترین گزینه ها برای ریاست هستند.

هر دوی انها در اظهار نظر پس از پیروزی اعلام نظر درباره ی ریاست مجلس را زودهنگام دانستند اما شاید رایزنی ها اکنون هم برای ریاست پارلمان آغاز شده باشد.

1-ریاست عارف:معاون اول دولت دوم اصلاحات به دلایل گوناگون از انتخاباتهای ریاست جمهوری هشتاد و چهار و هشتاد وهشت کنار ه گرفت. اما اوج کنش سیاسی اش با کناره گیری از انتخابات ریاست جمهوری سال نود دو بود که با انصرافش به  خواست رییس دولت اصلاحات عملا زمینه را برای رای یکپارچه به روحانی فراهم آورد.

کناره گیری که البته با اعلام حمایت صریح از روحانی هم همراه نبود و به نوعی از سوی برخی محافل کناره گیری توام با دلخوری تعبیر شد.

عارف در دولت روحانی سمت اجرایی نپذیرفت و عملا شان خود را اجل بر پستهای اجرایی دولتی میدانست و شاید بدنه حلقه تکنوکراتهای همراه رییس جمهور هم از این تصمیم عارف خوشنود بودند چراکه حضور عارف وزن اصلاح طلبی دولت را افزایش میداد و این شاید با واکنش منفی محافظ کاران و اصولگرایان منتقد و موتلف دولت همراه میشد و دولت را از ابتدا در مقابل نیشتر خشم مخالفان قرار میداد.

از سوی دیگر بدنه اجتماعی اصلاح طلبان خود و دولت را مدیون فداکاری عارف میدانستند و معتقد بودند حق این از خود گذشتگی باید در جایی ادا شود و بهترین آوردگاه انتخابات مجلس شورای اسلامی بود جایی که عارف می توانست با تکیه بر ارا مردم و نه یک حکم انتصابی وارد پارلمان شود و با ریاست بر قوه مقننه هم جبران خسران کند و هم سمتی در شانیت رییس قوه مقننه به دست آورد.

این گزینه مطلوب اصلاح طلبان مجلس و بدنه اجتماعی آنان است و به نوعی گزینه ی مطلوب. اما این مطلوبیت  بالقوه تا رسیدن به یک فعل ممکن با چالشهایی مواجه است.

اول اینک ترکیب راهیافتگان اصلاح طلب به مجلس از نظر کیفی بسیار متنوع است و با جنس مجالس ششم که در کنترل ژنرالهای اصلاح طلب بود یا مجلس سوم بسیار متفاوت است.

اصلاح طلبان نشان دار و دارای وزانت سیاسی عموما مگر اندکی از فیلترهای نظارتی نگذشته اند و ترکیب نمایندگان اصلاح طلب کنونی مشتمل بر تعداد کمی از اصلاح طلبان نامدار، تعداد بیشتری اصلاح طلبان گمنام و تعدادی اصولگرای استحاله شده که متحد استراتژیک و نه ایدئولوژیک اصلاح طلبانند.

موضع اصلاح طلبان نامدار که قطعا عارف است اما کم نام و نشانها پتانسیل گردشهای گوناگون دارند که شاید نمونه الهه راستگو در شورای شهر و نوع کنشش که اصلاح طلبان را از انتخاب شهردار همفکربازداشت نمونه بارز اینگونه افراد باشد.

موتلفین اصولگرای اصلاح طلبان هم که در گریز از رادیکالیسم حاکم شده بر اردوگاهشان در یک ائتلاف تاکتیکی به اردوگاه اصلاح طلبی پیوسته اند ریاست یک اصولگرای میانه چون لاریجانی که او هم از دست بالا و صدای رسای رادیکال‌ها در اردوگاه اصولگرایی به فغان است تمایل بیشتری دارند و در ادوار قبلی ریاست لاریجانی هم همراه او بوده اند.

نکته دیگر نظر دولت است و طیف نمایندگان نزدیک به آن دولت در دو سال اخیر که مصادف با ریاست لاریجانی بر مجلس بوده است با لاریجانی تفاهم خوبی برقرار کرده است لاریجانی و تیم همراهش در عبور وزرا از تیغ پایداریهای مجلس و تعدیل آنان نقش موثری ایفا کردندو در قضیه تصویب برجام و دور نگاه داشتن آن از گزند مخالفان دولت نهایت همکاری را کرد و شاید اگر مدیریت لاریجانی نبود برجام از تنگه احد بهارستان به راحتی نمی گذشت.

و نکته دیگر اینکه دولت پراگماتیک و عملگرای روحانی نمی خواهد به طور تام مختص به گفتمان اصلاح طلبی شناخته شود و بیشتر میل به کار کردن با نیروهای میانه رویی دارد که سویه جناحی آنان کمرنگ باشد و و مقبول نظام و نهادهای تصمیم ساز ورا دولتی باشند که عموما نسبت به حضور اصلاح طلبان در کلان قدرت بدبینی های خاص خود را دارند و انتخاب یک اصلاح طلب تمام عیار به ریاست مجلس شاید آنها را به تقابل بکشاند که نهایتا برای تعامل دولت و سایر ارکان نظام مطلوب نیست.

با این تفاصیل لاریجانی گزینه مطلوب دولت است چراکه هم در بزنگاه های حساس همراهی اش را با دولت نشان داده هم موجت تحریک اصولگرایان رادیکال نمیشود و هم مورد اعتماد سایر نهادهای انقلابی است و این تعامل درون ساختار را ممکن تر میکند.

از سوی دیگر اصولگرایان راهیافته به مجلس حتی از طیف پایداری انتخاب لاریجانی را هرچند با او دچار اختلاف نظر هایی باشند بر انتخاب یک اصلاح طلب ترجیح میدهند.

علی لاریجانی هم در سالهای پسا صدارت صدا و سیما به غایت تغییر کرده است تجربه دولت هشت ساله احمدی نژاد و نوع مواجه با او در شورای عالی امنیت ملی و همینطور تجربه دو دوره ریاست مجلس اورا از یک نیروی ایدئولوژیک به یک مدیر عملگرا با قابلیت جذب بیشتر تبدیل کرده است.

حال باید دید با تمام این اوصاف انتخاب نمایندگان چگونه خواهد بود انتخابی با تاکید بر خواستهای حداکثری ؟ یا حرکت به سمت بهترین ممکن؟