حملات تازه داعش نشانه چیست؟

فرارو- داعش در سوریه و عراق شکست می‌خورد، اما در بقیه نقاط جهان دارد پیروز می‌شود.

به گزارش فرارو به نقل از فارین پالیسی، داعش پایان ماه مبارک رمضان را برای صورت دادن موج جهانی ترور در نظر گرفته بود. حملات داعش در استانبول، بغداد، بنگلادش و مکان‌های متعددی در سراسر عربستان سعودی جان صدها نفر را گرفت. تمام این حملات بعد از حمله پر تلفات در اورلاندو اتفاق افتاد که در آن یک مرد مسلح به فتوای داعش برای حمله مستقیم در ایالات‌متحده پاسخ داد.

فرستاده ویژه ایالات‌متحده برت مک گورگ حملات اخیر داعش را نشانه‌ی ضعف این گروه دانست که به دلیل زیان‌هایی است که در سوریه و عراق متحمل شده است. او اخیراً گفت: " داعش و رهبرانش به حاشیه کشیده شده و عقب‌نشینی کرده‌اند."

اما در حقیقت عکس این قضیه صادق است. حملات داعش ثابت می‌کنند که علیرغم شکست‌های اخیر همچنان قوی و قدرتمند است و می‌تواند استراتژی جهانی خود را برای تضعیف دولت‌های مدرن، گسترش خلافت و ایجاد جرقه یک جنگ آخرالزمانی با غرب اجرا و عملی کند. اگر آمریکا استراتژی خود را برای مبارزه با داعش در سطح جهانی تغییر ندهد و تنها بر موفقیت‌های تاکتیکی در عراق و سوریه تمرکز کند، در جنگ با داعش شکست خواهد خورد و نخواهد توانست امنیت ملی کشورش را تأمین کند.

استراتژی داعش هم منطقه‌ای و هم جهانی است. این گروه تروریستی مبارزات به‌هم‌پیوسته‌ای را در مناطق جغرافیایی مختلف دنبال می‌کند: استراتژی محلی‌اش در سوریه و عراق این است که به‌عنوان یک خلافت قلمرو خود را حفظ کند و آن را گسترش دهد؛ و استراتژی منطقه‌ای این است که خلافت خود را با تشکیل گروه‌های مبارزه بیشتر در سراسر خاورمیانه گسترش دهد که از این طریق می‌تواند دولت‌ها را بی‌ثبات کرده و اراضی بیشتری را تحت کنترل بگیرد. همزمان، استراتژی جهانی‌اش این است که شرایط را برای یک جنگ آخرالزمانی با غرب ایجاد کند؛ با دوقطبی کردن جوامع به دو بخش طرفدار و ضد اسلام.

به نظر می‌رسد آخرین هدف آن‌قدر بزرگ است که هرگز عملی نمی‌شود. سیاست‌گذاران تمایل دارند پیام‌های عمومی و پُر آب‌وتاب داعش در مورد آرمان‌های جهانی‌اش را دست‌کم بگیرند و خود را با فکر ضررها و شکست‌های نظامی‌این گروه تسلی دهند. اما حقیقت این است که داعش از موضع قدرت عمل می‌کند: داعش نه‌تنها در عراق و سوریه باقی می‌ماند، بلکه به‌زودی در سراسر جهان نیز گسترش می‌یابد. با توجه به این واقعیت، نباید از خطر استراتژی جهانی داعش غافل شد.

درست است، داعش در سال گذشته اراضی زیادی را در عراق و سوریه ازدست‌داده است. این نبردها پیش‌نیاز حیاتی برای شکست این گروه هستند. اما مک گورک و دیگر مقامات از این پیروزی‌ها نتیجه‌گیری‌های اشتباهی می‌کنند، درحالی‌که باید بر چالش بعدی تمرکز کنند. مثلاً، اینکه فرض کنیم داعش قدرت نظامی‌اش کم شده چون نتوانسته تاکنون شهرهایی که ازدست‌داده را پس بگیرد کاملاً اشتباه است. در اکثر موارد، داعش به‌جای مبارزه تا حد مرگ، عقب‌نشینی کرده است. این استراتژی نشانه‌ای از کنترل، محاسبه نظامی و حفظ نیروها برای عملیات آینده است.

به همین شکل، دولت باراک اوباما نیز حملات داعش را نشانه ضعف این گروه تعبیر می‌کند. درواقع، حملات انفجاری داعش در طول ماه رمضان با حملات سال گذشته از نظر زمانی سازگار بودند. تنها ابعادش گسترده‌تر شده است.

داعش همیشه یک نیروی ترکیبی بوده است و حملات و کشتارهای جمعی‌اش همواره جزو مبارزات سالانه این گروه در ماه رمضان بوده است. این گروه در سال 2014 شیوه‌های جنگی جدیدی را به راهکارهای خود افزود و بخش‌های بزرگی را در عراق و سپس در سوریه اشغال کرد. قابلیت و توانایی‌های نظامی داعش همچنان پابرجاست و از تاکتیک‌های عملیاتی جدیدی در منبج سوریه استفاده می‌کند.

این استدلال که داعش به دلیل حملات هوایی آمریکا در حال شکست است، یک امنیت کاذب ایجاد می‌کند. روش داعش در مبارزه در سوریه و عراق کاملاً منطقی، قابل پیش‌بینی و هدف‌دار است تا پس از خروج ایالات‌متحده از منطقه، مرحله جدیدی از رشد را آغاز کند. داعش هم‌اکنون نیز در حال ایجاد بی‌ثباتی و آشوب در کشورهای مجاور است: حملات گسترده به بغداد نشان می‌دهد که می‌تواند با حملات دقیق و برنامه‌ریزی‌شده بازتاب سیاسی خوبی ایجاد کند.

سیاست‌گذاران متوجه نیستند که عملیات منطقه‌ای و جهانی داعش اهداف مستقلی را فراتر از مرزهای سوریه و عراق دنبال می‌کنند. موج اخیر حملات به بنگلادش، عربستان سعودی، ترکیه، اردن، مصر و لبنان واکنش داعش به از دست دادن اراضی‌اش نبود. بلکه در حال ظرفیت‌سازی در این کشورهاست و این حملات بخشی از استراتژی داعش برای گسترش خلافتش به تمام جهان اسلام است. اگر بتواند  این دولت‌ها را ضعیف کند و حتی تمرکزشان را بر امنیت ملی محدود کند، بنابراین ائتلاف‌هایی که تهدیدی برای مناطق کلیدی‌اش هستند را شکست داده است.

داعش سعی دارد دولت‌های مدرن را به‌گونه‌ای بشکند که به‌طور کامل سقوط کنند و برخی از این دولت‌ها مانند اردن تحت‌فشار زیادی قرار دارند. اردن و لبنان زیر بار حملات تروریستی، موج پناهندگان و بن‌بست‌های سیاسی بسیار آسیب‌پذیر شده‌اند. داعش در ماه رمضان به مرز مشترک هر دو کشور با سوریه حمله کرد.

الآن زمان مغرور شدن نیست. آمریکا باید برای جلوگیری از رشد داعش در منطقه تلاش کند. سازمان امنیت ملی آمریکا برخی از وابستگان جهانی داعش را "سازمان‌های تروریستی از قبل موجود" می‌داند که تصمیم گرفتند پرچم سیاه داعش را به دست بگیرند و استدلال می‌کند که این گروه‌ها اجزای مهمی در داعش نیستند. اما در حقیقت داعش توسط این گروه‌ها به نفوذ جهانی رسید.

برخلاف روایت‌های دولت اوباما از یک گروه تروریستی تضعیف‌شده، به نظر می‌رسد در مبارزه با استراتژی ایالات‌متحده در منطقه به‌صراحت پیروز شده است. فعالیت‌هایش در سراسر جهان، به‌خصوص در غرب، تلاش برای منحرف کردن توجه از مبارزات در منطقه نیست. بلکه بخشی از استراتژی برای آغاز جنگ جهانی میان مسلمانان و غیرمسلمانان است. احتمال موفقیتش زیاد  است، زیرا داعش تنها عاملی نیست که جوامع را به سمت دوقطبی شدن سوق می‌دهد.

داعش می‌داند که حملات تروریستی موفق در غرب جوامع را علیه مهاجرین خواهد کرد؛ به‌ویژه با شرایط بحرانی مهاجرت در اروپا. با افزایش موج احزاب بومی گرا و ضد مهاجر، موانع ایجاد این دوقطبی در جامعه رو به کاهش است. حتی ممکن است ائتلاف‌های نظامی‌ای مانند ناتو نیز شکست بخورند. آمریکا قدرتمندترین ارتش جهان را دارد. اما نظم جهانی در برابر چشمانمان در حال تغییر است که همگی به نفع داعش و دیگر خطراتی است که ناامنی و اختلال را افزایش می‌دهند.

اگر آمریکا می‌خواهد این روند را معکوس کند، باید استراتژی مقابله با داعش خود را تغییر داده و آن را کاملاً جهانی کند. باید تهدیدهای اساسی گروه‌های سلفی- جهادی در دیگر مناطق جهان که با داعش متحد می‌شوند را بپذیرد. و نیاز دارد یک استراتژی موازی و همزمان برای القاعده در نظر بگیرد.

اما در ابتدایی‌ترین سطح، امریکا باید خود را با چالاکیِ داعش انطباق دهد. اگر نتواند، چند سال دیگر می‌بیند که همه‌چیز را درست انجام داده اما فقط یک روز برای نجات دنیا دیر است.