معدن طلا زیر خیابان‌های لندن

معدن طلایی زیر خیابان‌های لندن مخفی شده. این معدن در زیر محله مالی پایتخت بریتانیا قرار گرفته و مساحتی در حدود ۲۸هزار متر مربع را در بر می‌گیرد. آن‌جا، زیر پیاده‌روها و قدم‌های شهروندانی که در خیابان تردنیدل رفت‌وآمد می‌کنند، هشت انبار طلای بانک مرکزی بریتانیا واقع شده – انبارهایی پر از شمش طلا به ارزش کلی ۲۰۰ میلیارد دلار.

شمش‌ها را روی قفسه‌های آبی‌رنگ شماره‌داری چیده‌اند. وزن هر شمش دقیقا ۴۰۰ اونس تروا (حدود ۱۲ کیلوگرم) است و در حال حاضر حدود ۵۰۰ هزار دلار ارزش دارد. این یعنی قیمت هر کدام از این شمش‌ها از میانگین قیمت خانه در بریتانیا بیشتر است. ظاهر این شمش‌ها، بسته به محل تلخیصشان، اندکی با یکدیگر متفاوت است. لبه بعضی از آن‌ها شیبدار است تا راحتتر بشود بلندشان کرد. بعضی‌ها هم ظاهری مثل آجر دارند.

فضای این‌جا بی‌بو است: فلز هیچ بویی ندارد. فضای این‌جا در عین حال بسیار ساکت است: هیچ صدایی از دیوارهای پهن بتونی این انبارها عبور نمی‌کند.

ولی چیزی که در این فضا هست یکی از مهمترین دارایی‌های تجاری دنیا است. تقریبا در تمام کشورهای دنیا معاملات هنوز هم بر پایه طلا صورت می‌گیرد. قیمتش معیار مهمی برای اطمینان مصرف‌کنندگان به وضعیت اقتصاد است. بی‌ثباتی بازار – و البته انتخابات آمریکا – باعث بالا رفتن قیمتش می‌شود. مثل حالا.

جاناتان اسپال، تاجر باسابقه طلا و مدیر شرکت جی کیوبد متال، می‌گوید "طلا محافظ خوبی در برابر بی‌ثباتی است."

این انبارها درست در قلب این بازار واقعا مهم و متلون واقع شده‌اند.

حدود ۲۰ درصد طلای دولتی دنیا در لندن است. در مجموع، ۶۲۵۶ تن طلا در انبارهایی در لندن و اطرافش نگه‌داری می‌شود که روی هم حدود ۲۴۸ میلیارد دلار ارزش دارد.
انبارهای بانک مرکزی بریتانیا به تنهایی از ۵۱۳۴ تن طلا نگه‌داری می‌کنند و این رقم شامل ذخیره رسمی خزانه‌داری بریتانیا و بخش اعظم طلایی می‌شود که در لندن خرید و فروش می‌شود. طلای ۳۰ کشور دیگر دنیا و ذخایر ۲۵ بانک هم در این انبارها نگه‌داری می‌شوند.

یکی از دلایل نگه‌داری این همه طلا در لندن نزدیکی به محل دادوستد این فلز است. در عین حال نمی‌توان امنیت بالای انبارهای لندن را نادیده گرفت.

مخفی کردن اندوخته‌ها
انبارهای بانک مرکزی بریتانیا در دهه ۱۹۳۰ میلادی ساخته شدند. در جریان جنگ جهانی دوم، زمانی که شمش‌های طلای بریتانیا به کانادا منتقل شده بود تا جنگ در صورت تسخیر بریتانیا ادامه پیدا کند، از یکی از انبارها به عنوان سالن غذاخوری کارمندان بانک مرکزی استفاده می‌شد. پوسترهای تبلیغاتی قدیمی شرکت کشتیرانی پی‌انداو (P&O) که کارمندان بانک را به مسافرت ترغیب می‌کردند هنوز روی دیوارها دیده می‌شوند. بعدها، در دهه ۴۰، این انبار به پناهگاه تبدیل شد.


ولی از ۱۹۴۵ به بعد، از این انبارها برای نگه‌داری طلا استفاده شده.

شاید انبار کردن دارایی‌ها در یک گاوصندوق عظیم‌الجثه بیشتر شبیه کارهای یک خانواده سلطنتی قرون وسطی باشد تا یک بانک مرکزی امروزی. اما بانک مرکزی بریتانیا نه تنها هنوز از این انبارها استفاده می‌کند، بلکه برای باز کردن در آن‌ها هم به چند کلید یک متری نیاز است. تصمیم‌گیران معتقدند که ورود الکترونیکی به تنهایی امن نیست. (البته شما همچنان باید رمز عبور را بیان کنید و یک رایانه صدای شما را با یک نمونه از پیش زخیره شده مقایسه می‌کند.)

روشی که شمش‌ها به لندن منتقل می‌شوند هم سنتی است. بعضی‌ها از راه دریا می‌آیند، از جاهایی در سوئیس یا ژوهانسبورگ در آفریقای جنوبی.

روش دیگر انتقال طلا پروازهای مسافری است. روث کروول، مدیرعامل شرکت بازار شمش لندن، می‌گوید "در محفظه بار اغلب هواپیماهای مسافربری هم طلا پیدا می‌شود، هم گل تازه و هم جسد."

ولی پیدا کردن راهی برای انتقال شمش‌ها به مراتب راحتتر از پیدا کردن جایی برای انبار کردن آن‌ها است. به گفته خانم کروول محله مالی لندن روی خاک رس ساخته شده و از آن‌جایی که چگالی طلا بسیار زیاد است، تلنبار کردن بیش از اندازه شمش طلا به نشست کردن این انبارها منجر خواهد شد.

این مساله در شهرهای دیگر به اندازه لندن حاد نیست. منهتن روی زمین سنگی بنا شده و به همین خاطر بانک مرکزی آمریکا می‌تواند انبارهایش را از کف تا سقف با شمش طلا پر کند.
نتیجتا بانک مرکزی بریتانیا برای انبار کردن طلا با محدودیت روبه‌رو است. در طبقه بالا، تنها چهار پالت طلا را می‌توانند روی هم بگذارند. در طبقه پایین، تنها شش پالت.

این به این معنی است که لندن باید طلاهایش را پخش کند تا نشست نکنند، و به انبارهای بیشتر ولی کوچکتر نیاز دارد.

به همین خاطر فقط خیابان‌های محله مالی نیستند که روی طلا ساخته شده‌اند. زیر کمربندی لندن هم هفت انبار کوچک هست که به بانک‌هایی چون جی‌پی مورگان و اچ‌اس‌بی‌سی تعلق دارند.

سه تا از آن‌ها که دست شرکت‌های حمل‌و‌نقل است در نزدیکی فرودگاه هیترو واقع شده.

صاحبان این انبارها سعی می‌کنند محل آن‌ها را مخفی نگه دارند. برای مثال، وقتی خبرنگاران شبکه سی‌ان‌بی‌سی در سال ۲۰۱۱ از جی‌پی مورگان بازدید کردند، مجبور شدند تلفن‌های خود را تحویل دهند و سوار ماشینی شوند که شیشه‌های دودی داشت.
تعیین قیمت طلا
البته مخفی‌کاری تنها شامل محل انبارها نمی‌شود. خود بازار طلا هم شدیدا مرموز و سری عملی می‌کند و بر اساس سنن و تشریفات مشخصی اداره می‌شود، مخصوصا وقتی پای تعیین قیمت طلا وسط باشد.

هر روز دو جلسه برای تعیین قیمت طلا تشکیل می‌شود. این جلسات با حضور مستقیم ۱۲ نفر از بریتانیا، ایالات متحده، کانادا، چین و فرانسه برگزار می‌شود. وقتی در یک قیمت مشخص هم عرضه باشد و هم تقاضا، آن وقت قیمت روز تعیین شده.

این کار تا سال ۲۰۱۵ به صورت کلامی انجام می‌شد: رئیس جلسه قیمتی را به حضار پیشنهاد می‌داد و آن‌ها هم اعلام می‌کردند که در آن قیمت خریدارند یا فروشنده. بین سال‌های ۱۹۱۹ و ۲۰۰۴، تعیین قیمت به شکل حضوری در محله مالی لندن انجام می‌گرفت. سابقا رسم بر این بود که اگر یکی از حضار می‌خواست مذاکره را متوقف کند – تا مثلا از فروشندگی به خریدار تغییر موضع دهد – یک پرچم کوچک بریتانیا را در هوا تکان می‌داد.

تعیین قیمت در سال ۲۰۰۴ برای اولین بار از طریق کنفرانس تلفنی انجام گرفت، تا این‌که بالاخره در سال ۲۰۱۵ روند تعیین قیمت کاملا الکترونیکی شد. حالا این کار از طریق نرم‌افزارهای حراج اینترنتی صورت می‌گیرد که توسط شرکت اینترکنتیننتال اکسچنج، صاحب بازار بورس نیویورک، اداره می‌شوند.

متیو گلنویل، از مدیران ارشد انترکنتیننتال اکسچنج، می‌گوید "همه می‌دانند که در طول روز باید در دو نقطه زمانی مشخص حضور به هم برسانند، برای همین بین خرید و فروش بهترین توازن نقدینگی ممکن برقرار می‌شود."

این قیمت "نقطه‌ای" در ادامه به معیاری برای افرادی تبدیل می‌شود که در گوشه و کنار دنیا خرید و فروش طلا می‌کنند. ارزش روزانه بازار جهانی طلا حدود ۱۲۰ میلیون دلار است.

دارایی‌های قابل حمل
وقتی وضع اقتصادی خوب باشد تقاضا برای طلا هم کم است. ولی در صورتی که وضع بد شود، این فلز گران‌بها حکم دارایی امن را پیدا می‌کند. البته مثل مخفی کردن پول زیر فرش نیست، ولی راهی است برای کمتر کردن خطرهای اقتصادی.

برای همین وقتی بازار بی‌ثبات باشد قیمت طلا هم بالا می‌رود. از وقتی که شاخص داو جونز در اوت ۲۰۱۵ به میزان ۱۰۰۰ واحد سقوط کرد، میانگین قیمت صبحگاهی طلا هر ماه افزایش پیدا کرده و از ۱۰۰۰ دلار در ماه دسامبر به ۱۲۵۰ دلار در ماه مارس رسیده. وقتی بازارها سقوط می‌کنند، دولت‌ها و سرمایه‌گذاران خصوصی سهام‌هایشان را می‌فروشند و طلا می‌خرند – مثل کاری که الان چین و روسیه دارند می‌کنند.

با این حال تنها ۳۲درصد طلای دنیا در اختیار دولت‌ها، بانک‌ها و سرمایه‌گذاران است. حدود ۱۲درصد کاربرد صنعتی دارد، مثلا استفاده در مدارهای الکترونیکی. و بیش از نیمی از آن صرف جواهرات می‌شود.

از بازارهای مهم جواهر می‌توان به چین و هند اشاره کرد که در مجموع شامل نیمی از تقاضای جهانی می‌شوند. تنها در هند سالی ۱۰ میلیون عروسی برگزار می‌شود که برای هر کدام ۳۰ تا ۴۰ گرم طلا خریداری می‌شود.

راس نورمن، مدیرعامل شرکت شارپس پیکسلی که شمش طلا خرید و فروش می‌کند، می‌گوید "در سال ۲۰۰۰، کمتر از ۱۰درصد تقاضای جهانی طلا به هند و چین مربوط می‌شد. ولی حالا بیشتر از ۹۰درصد است."

بی‌ثباتی فعلی در بازار ارز و سهام باعث شده طلا بار دیگر مورد توجه قرار بگیرد. افتتاح اولین نمایشگاه طلا در لندن نشانه همین اقبال مجدد است.

نمایشگاه شارپس پیکسلی درست روبه‌روی باشگاه خصوصی وایتس و بودلز در محله مجلل سنت جیمز واقع شده. دکوراسیون داخلی این ساختمان مجلل و منحصر به‌فرد تماما از چوب تیره‌رنگ و برنج است و سقفش با لوستری بزرگ آزین شده.

شما می‌توانید با مراجعه به این مغازه طلای مورد نیاز خود را تهیه کنید؛ از شمش‌های یک کیلویی (۴۰ هزار دلار) گرفته تا شمش‌های یک گرمی (۵۰ دلار). ولی با این قیمت‌های روزافزون بهتر است با جیب پر به این مغازه سر بزنید.