انجمن جهاني شركت‌هاي طراحي و برنامه‌ريزي مديريت شهري، در پاسخ به درخواست معاونت مسكن وزارت راه و شهرسازي براي دريافت نسخه اصلي نرم‌افزار «تحمل‌پذير كردن ابرشهرهاي امروزي»، نسبت به تحويل اين برنامه جامع به دولت ايران اعلام آمادگي كرد.
اين برنامه براي اوضاع وخيم و اضطراري تهران كنوني، الگوبرداري از پلان «پاريس بزرگ» را پيشنهاد مي كند. بر اساس این الگو، مجموعه پايتخت و شهرهاي واقع در حومه تهران، تحت مديريت شهري «يكدست و واحد» قرار مي‌گيرند و به لحاظ توزيع يكنواخت جمعيت هم بین پایتخت و شهرهای حومه و هم بین شهرهای حومه و همچنین جلوگيري از تمركز بخش خاصي از جمعيت _فقرا_ در يك يا چند شهر حومه‌اي، ابتدا مزيت هر شهر، شناسايي و سپس به اهرم آن شهر براي جذب جمعيت تبديل خواهد شد. از طرفي شبكه مترو بين پايتخت و شهرهاي حومه نيز كامل و كامل تر خواهد شد و در نتيجه، جمعيت سربار از كلان‌شهر تهران به‌صورت خودكار به سمت شهرهاي كوچك اطراف توزيع خواهد شد. ژرار ولف، مسوول تشكل «زندگي بهتر در شهر» و عضو هيات رئيسه جنبش كمپاني‌هاي فرانسه (MEDEF) در يك نشست خبري در پاريس، ضمن تشريح برنامه جامع «زندگي بهتر در شهر»، از توافق اوليه با مسوولان مسكن و شهرسازي ايران براي اصلاحات و بازسازي ٨ كلان شهر كشور به كمك اين برنامه نرم‌افزاري خبر داد.
برنامه «زندگي بهتر در شهر» طي نيم قرن گذشته به تناسب نياز كشورهاي مختلف آسيايي و آفريقايي، مورد استفاده دولت‌هاي محلي شهرهاي پرچالش قرار گرفته و اكنون محتواي اين برنامه بعد از بروزرسانی براي صورت مساله مربوط به «چگونگي مواجهه با رشد جمعيت مجموعه شهري تهران»، راه حل هاي آزموده شده در ابرشهرهاي مبتلا به اين چالش مشابه را به مسوولان ايراني پيشنهاد مي كند. اين برنامه، پلان «پاريس بزرگ» را براي تهران در نظر گرفته است كه در قالب آن الگوي «پاريس در ٢٠٣٥» مي‌تواند برای پایتخت ایران پياده سازي شود. اين متخصص فرانسوي در امور شهري معتقد است: مديريت «جزيره‌اي» شهرهاي به‌هم پيوسته _همچون مجموعه شهري تهران كه در آن، هر شهر توسط يك شهردار با سليقه و برنامه كاملا متفاوت و بعضا ضد برنامه شهر مجاور اداره مي‌شود_ بزرگ‌ترين ضربه زيرپوستي به نظام شهرسازي ابرشهرها محسوب مي‌شود و ريشه بادكنكي شدن برخي شهرها و از چشم افتادن شهرهاي ديگر است.
رئيس انجمن شركت‌هاي برنامه‌ريزي شهري، هم‌اكنون از طرف دولت فرانسه ماموريت پيدا كرده كشورهايي را كه ابرشهرهاي آنها از بابت «رشد جمعيت» و «حمل و نقل» به بن بست رسيده‌اند شناسايي و از طريق معرفي برنامه «زندگي بهتر در شهر»، يك ارتباط اقتصادي _شهري بين دولت‌هاي دو كشور به‌وجود بياورد. دامنه اين ارتباط از مشاوره شركت‌هاي فرانسوي و ارائه نسخه‌هاي مختلف توسعه شهري تا سرمايه‌گذاري شركت‌هاي با تجربه در اجراي اين برنامه‌ها را شامل مي‌شود. برنامه نرم‌افزاري «تحمل‌پذيري ابرشهرهاي امروز» در سه لايه شامل «نحوه توسعه و بازسازي شهرهاي قديمي»، «نحوه ساخت شهرهاي جديد» و همچنين «حمل و نقل عمومي و آبياري فضاي سبز» تعريف شده است كه با توجه به وضعيت اضطراري برخي شهرهاي بزرگ كشور از جمله تهران، فعلا طرف فرانسوي در سه حوزه كاري با طرف ايراني به تفاهم رسيده است.
معاونت مسكن و ساختمان وزارت راه و شهرسازي در چند دور نشست مشترك با اين انجمن طي دو، سه ماه گذشته، ٥ دغدغه دولت ايران در ارتباط با وضع فعلي كلان‌شهرها را براي چاره‌جويي به اين انجمن منتقل كرده است.تهيه چشم‌انداز براي شهرهاي آينده، ساماندهي جمعيت رو به رشد شهري، مدرن‌سازي شهرهاي قديمي، احداث شهرهاي جديد و همچنين سرعت‌بخشي و شتاب در اصلاح شهرها از جمله دغدغه‌های دولت ايران در ارتباط با ابرشهرها به حساب مي‌آيد. گزارش خبرنگار «دنياي اقتصاد» از پاريس درباره جزئيات آنچه در قالب اين برنامه به ايران پيشنهاد شده، حاكي است: دغدغه دولت نسبت به كلان‌شهرهاي كشور در سه حوزه شامل «اجراي پلان پاريس بزرگ براي تهران بزرگ، ساخت شهرهاي جديد در سواحل جنوب با تكيه بر الگوي جهاني و همچنين برقراري ارتباط حمل و نقلي سريع و ارزان بين شهرهاي مختلف» قابل رفع خواهد بود.
انجمن شركت‌هاي طراحي و برنامه‌ريزي شهري از بيش از ٣٠٠ شركت بزرگ تشكيل شده است كه اين شركت‌ها چون تجربه احياي «مخروبه‌هاي فرانسه در دوره بعد از جنگ جهاني دوم» را در كارنامه خود دارند اكنون به خوبي در نقش ليدرهاي جهاني قادر هستند براي هر صورت مساله شهري در هر جاي جهان، نسخه موثر و بومي شده آن را طراحي و به شهرداران عرضه كنند. در حال حاضر جمعيت بيش از ١٢ ميليون نفري مجموعه شهري تهران به‌عنوان «مساله اساسي» مطرح است. از طرفي حومه پايتخت و همچنين شهرهاي حومه‌اي ساير كلان‌شهرها، «حاشيه فقيرنشين» اين شهرها را تشكيل داده‌اند كه اين چالش به كمك پلان پاريس بزرگ، قابل اصلاح و بازسازي است.
ژرار ولف در اين باره به خبرنگاران اعلام كرد: همكاري با ايران در قالب مشاوره و ارائه نرم‌افزار «تحمل‌پذير كردن شهرهاي امروزي براي زندگي بهتر» يك طرح يا پروژه كوتاه‌مدت نيست بلكه يك برنامه دست‌كم ١٠ ساله به حساب مي‌آيد. اين نرم‌افزار ابتدا به آسيب‌شناسي وضعيت وخيم شهرها مي‌پردازد و سپس با دريافت خواسته دولت درباره آن شهر، راه‌حل مختص به آن شهر را به ايران پيشنهاد مي‌كند.
عضو هيات رئيسه جنبش كمپاني‌هاي فرانسه كه همزمان مسووليت شركت هاي برنامه‌ريزی شهري در اين جنبش را نيز برعهده دارد با تشريح جزئيات طرح «پاريس بزرگ» اعلام كرد: در حال حاضر پايتخت فرانسه به سمت حومه و برخي شهرهاي حومه‌اي نيز در جهت پاريس، در حال توسعه فيزيكي و بزرگ‌شدن هستند به‌طوري كه بي‌عملي نسبت به اين پديده مخرب، در آينده نزديك مجموعه شهري پاريس (محدوده و حومه) را به‌صورت نامتقارن و نافرم بسط مي دهد و تبعات آن بر مشكلات پاريس چندين برابر مي‌افزايد. اما طبق طرح «پاريس بزرگ»، براي مقابله با اين پديده، ابتدا مزيت جغرافيايي و طبيعي و نقطه قوت و جاذبه هر شهر شناسايي مي‌شود و با پررنگ سازي نقاط جاذبه جمعيتي، سعي خواهد شد جمعيت به شكل متوازن بين همه شهرهاي حومه، توزيع شود. در قالب اين طرح همچنين توسعه خطوط مترو وصل كننده حومه به پاريس نيز كماكان در دستور كار قرار دارد.
طرح پاريس بزرگ، سال ٢٠١٥ در فرانسه آغاز شد و اجراي آن ٢٠ سال (تا ٢٠٣٥) به طول مي‌انجامد. براساس اين طرح جمعيت كل پاريس بزرگ _جمعيت شهر پاريس به اضافه شهرهاي حومه_ از ١١ ميليون نفر فعلي به ٢٠ ميليون خواهد رسيد و تعداد شهرهاي واقع در حريم نيز از ١٠٠ شهر به ٣٠٠ شهر افزايش پيدا مي‌كند. بدون آنکه مشکلات فعلی پاریس تشدید شود.
اجراي اين طرح در تهران مي‌تواند «سكان» رشد جمعيت ساكن در پايتخت يا برخي شهرهاي حومه را از تسلط كامل جمعيت جديد خارج كند و آن را «تحت كنترل شهرداران» دربياورد به اين معنا كه برنامه‌ريز شهري با تشخيص نسبت به ظرفيت خالي يك يا چند شهر حومه اي براي رشد جمعيت، از طريق فعال سازي محرك هاي سكونتي اين شهرها، «هدايت» جمعيت جديد به سمت شهرهاي حومه اي خالي را رقم بزند.
الگوي پاريس بزرگ، جمعيت شهرهاي حومه اي تهران و همچنين پايتخت را براساس ارقام و نسبت هاي از قبل پيش‌بيني شده، تنظيم مي‌كند و از «غافلگير شدن شهرها و شهرداران» در برابر رشد پيش‌بيني نشده جمعيت در برخي شهرهاي خاص جلوگيري مي كند. ژرار ولف تاكيد مي كند: اقدام محوري در طرح پاريس بزرگ، تمركز بر حمل و نقل عمومي سبك، كم هزينه و سريع بين حومه و شهر اصلي است.
اين برنامه ريز شهري در فرانسه، درباره برداشت هاي اوليه خود از چالش‌هاي تهران و همچنين پيشنهادهاي كارگشايي كه مي‌تواند فعلا و تا قبل از اجراي قرارداد رسمي همكاري دولت ايران و فرانسه براي «تحمل‌پذيري شهر تهران»، به‌صورت موقت مورد استفاده ضربتي قرار بگيرد، گفت: در اين ارتباط دو توصيه مي توان به مديريت شهري تهران ارائه كرد.
توصيه اول پرهيز از اداره جزيره‌اي مجموعه شهري تهران است به اين معنا كه مديريت شهري تهران با شهرهاي حومه، بايد يكدست، هماهنگ باشد تا برنامه‌هاي يك شهر بر سياست‌هاي شهرداري شهر مجاور، اثر سوء نگذارد و هم جهت با يكديگر و مكمل هم عمل كند.
وي همچنين درباره توصيه دوم خود به مديريت شهري تهران، تصريح كرد: خدمات و سرانه هاي مورد نياز تهران از جمله ظرفيت‌هاي حمل و نقل عمومي، بايد با نگاه «دست بالا» و فراتر از «افق جمعيتي شهر» تنظيم شود طوري كه ظرفيت توسعه شهر به مراتب بيشتر از افق جمعيت شهر تعريف شود تا جا براي «قدرت مانور دولت محلي» براي تنظيم امكانات شهر با نياز شهروندانش همواره وجود داشته باشد. در حال حاضر ظرفيت خدمات پيش‌بيني شده براي شهر تهران فقط ٤ درصد بيشتر از افق جمعيت ١٤٠٤ تهران تعيين شده است كه اين فاصله اندك دست مديريت شهري را بسته است. اين پيش‌بيني البته هرگز به معناي اجراي تمام پروژه‌هاي خدماتي در شهر در ابتداي كار نيست بلكه به معناي آن است كه مديريت شهري تهران در گذر زمان چنانچه تشخيص داد خدمات در حال فعاليت جوابگوي جمعيت اضافه شده نيست، بتواند از بستر از قبل فراهم شده بهره‌برداري و در كمترين زمان ممكن، نسبت به تامين خدمات اقدام کند. ژرار ولف معتقد است: شتاب رشد جمعيت شهري نه تنها در ايران كه در خيلي از كشورها با شيب تند رو به افزايش است و بايد براي جمعيت جديد، به‌عنوان چالش روز دنيا، بستر تامين زيرساخت‌ها و خدمات شهري از قبل و با تدبير زودهنگام دولت‌هاي ملي و محلي فراهم شود.
